Marco Rubio vecht voor zijn politieke leven: ‘Iedereen houdt van hem behalve de kiezers’

Dinsdag was de grote verliezer aan Republikeinse kant senator Marco Rubio. De favoriete presidentskandidaat van het partijapparaat zakte weg naar een obscure vierde plaats. Hij moet nu in zijn thuisstaat Florida winnen om niet alleen in de presidentsrace te overleven, maar om zijn politieke carrière te redden.

Na opdoffers in Mississippi, Michigan, Idaho en Hawaï hadden Marco Rubio en zijn medewerkers twee boodschappen. Ze zullen winnen in Florida. En ze zullen niet kopje onder gaan voor er volgende dinsdag in Florida gestemd wordt.

Die twee stellingen worden in twijfel getrokken nu zijn campagne in vrije val is. Qua delegates heeft Rubio een bijna onoverbrugbare achterstand opgelopen: hij heeft er 151, tegen 458 voor Donald Trump en 359 voor Ted Cruz.

“Dit is een race als geen andere”, zei Rubio er zelf over, insinuerend dat alles nog mogelijk is. “We gaan niet alleen de voorverkiezing (in Florida) winnen. We zullen in november winnen”.

Hij zei het, volgens CNN, in een grotendeels leeg sportstadion in Miami, voor enkele honderden supporters waar hij er duidelijk vele duizenden had verwacht.

Favoriete tweede keuze

Rubio wordt, weliswaar door medestanders, “het grootste politieke talent van zijn generatie” genoemd. Anderen omschrijven hem als “gehaast” of “overambitieus”. Hij liep in recordtijd van laag naar hoog door de politiek van Florida.

Hij kon niet wachten om zijn mentor Jeb Bush voetje te lichten.

Zijn presidentskandidatuur kreeg steun van de neoconservatieven, die vonden dat hij van alle kandidaten het meest interventionistisch buitenlands beleid voorstaat (hij wil Amerikaanse troepen in Irak, Syrië en Libië).

Hij wilde een boodschap van jeugdig optimisme uitdragen. Met hem aan het roer zou “de 21^ste eeuw opnieuw een Amerikaanse eeuw” worden, beloofde hij herhaaldelijk. Hij rekende onder meer op zijn biografie als tot de verbeelding sprekend element in zijn campagne: als kind van arme Cubaanse migranten, een kelner en een poetsvrouw, deed hij nu een gooi naar het hoogste politieke ambt. Met zijn achtergrond kon hij ook het nieuwe gezicht van een meer diverse Republikeinse partij worden.

In het begin bleek hij in een veld met 17 kandidaten vooral de favoriete tweede keuze van Republikeinen te zijn. Naarmate dat veld uitdunde, dacht hij, naarmate hij vriendelijk bleef en welbespraakt, zou hij automatisch de favoriet van sommigen worden. Hij dacht dat vriendelijkheid hem meer zou opleveren dan een wervend politiek verhaal.

Hij zou, zei niet alleen zijn eigen aanhang, de kandidaat zijn die het best de strijd met de Democratische koploper Hillary Clinton kon aangaan. Maar eer het zover was, moest hij nog wel de genomineerde worden.

Onderbroekenstrategie

Met de komst van Trump gingen enkele van die berekeningen de deur uit. Migratie werd ineens het cruciale thema voor de Republikeinen en dat bleek nu juist een punt te zijn waar Rubio flexibel was gebleken. Diversiteit werd problematisch. De Tea Party had hem ooit ondersteund omdat hij radicaal tegen illegale migratie inging, maar eens verkozen schipperde hij terzake.

In de allereerste caucus in Iowa eindigde Rubio derde, met weinig achterstand op Trump. Hij stak een overwinningsspeech af, zei dat zijn strategie erin zou bestaan 3-2-1 te gaan. Maar in de volgende staat, New Hampshire, werd hij niet de tweede maar de vijfde, na een lamentabel debat waarin hij onder aanval kwam te liggen van Chris Christie, de gouverneur van New Jersey, die hem een marionet had genoemd, die steeds dezelfde zinnetjes herhaalde. Rubio deed niet dat: eindeloos dezelfde zinnetjes herhalen was.

Rubio vocht terug en hij werd tweede in South Carolina, toonde zich samen met de gouverneur (van Indiase herkomst), en een zwart parlementslid en noemde zich, nog maar eens, de toekomst van de partij.

Maar op Super Tuesday domineerde Trump, Ted Cruz was een duidelijke tweede, en Rubio bedacht dat zijn enige overlevingskans de aanval was. Hij begon Trump uit te schelden, suggererend dat de zakenman tijdens een debat in zijn broek had geplast, of dat hij een klein geslachtsdeel had.

Het vriendelijk optimisme werd vervangen door een openlijke, gemene onderbroekenstrategie, en kiezers waren niet onder de indruk. Dinsdag werd Rubio in de uitslagen zelfs voorbijgestoken door John Kasich, de gouverneur van Ohio.

Rubio geeft intussen zelf toe dat hij zich met zijn aanvallen heeft vergist. “Ze hebben mijn kinderen in verlegenheid gebacht. Dat zou ik niet opnieuw doen”, verklaarde hij aan NBC.

Zoals Trump het samenvatte: “Vijandigheid werkt niet voor iedereen”.

In de media

Paul Begala, die een SuperPAC leidt ten voordele van Hillary Clinton, legde op een andere manier het dilemma van Rubio bloot: “Iedereen houdt van hem behalve de kiezers”.

Rubio was altijd de favoriet van beperkte groepen, van het partijapparaat, van de neocons, van bepaalde industrieën, maar buiten die groepen sloeg zijn kandidatuur nooit helemaal aan. Hij bleef de verre tweede keus, vanop afstand geliefd, maar niet verkozen.

In Florida vecht hij nu voor zijn leven. In peilingen komt hij tot 20 procent achter Donald Trump, die een gigantisch buitenverblijf in de staat heeft, naast enkele clubs.

Ted Cruz, de conservatieve senator uit Texas, die eerst nauwelijks campagne voerde in Florida, heeft nu ook geld en medewerkers vrijgemaakt om Rubio in zijn eigen staat te bekampen. Hij maakt er zelf weinig kans om te winnen, maar hij gelooft dat hij Rubio kan helpen verliezen en dan een rechtstreeks duel met Trump kan aangaan. Volgens recente peilingen beent Cruz Rubio snel bij.

Als hij inderdaad in Florida verliest, waar de winnaar alle 99 delegates binnenhaalt, heeft Rubio zijn nu al denkbeeldige kansen verloren om genomineerde te worden. Maar zijn aanhang begint ook te vrezen dat zijn politieke carrière dan helemaal voorbij is, althans voor enkele jaren. Hij heeft de slechtste aanwezigheidscijfers van alle senatoren, en kondigde al aan dat hij zich niet meer verkiesbaar zal stellen. Hij had de ambitie om gouverneur te worden, maar als hij in zijn eigen staat niet wint, is dat geen adelbrief.

Zoals mediafiguur Joe Scarborough, zelf ooit een beloftevolle Republikein, het stelde: er wacht hem in dat geval allicht een carrière als commentator in de media.