‘Hongarije, Polen en Tsjechië zijn nog altijd niet van plan om vluchtelingen op te vangen’

In de marge van de coronacrisis stelt Europa straks een nieuwe migratiepolitiek voor. Die is nodig, zo bleek vorige week nog.

Niet langer dan enkele weken geleden leek Europa op weg naar een nieuwe migratiecrisis. In een dispuut met de Europese Unie over de opvang van migranten duwde de Turkse overheid grote groepen mensen uit het Nabije Oosten met valse geruchten naar de grens met Griekenland. Toen daar bleek dat die grens toch dicht bleef, domineerden beelden van traangas en schietpartijen het journaal. In de marge van de coronacrisis haalde het nieuws dat die mensen daar nu weer vertrekken vorige week nog nauwelijks een hoekje in de krant. Tegelijk maakte een uitspraak van het Europese Hof van Justitie duidelijk dat de Unie toch niet klaar is met migratie.

Dat Hof oordeelde namelijk dat Hongarije, Polen en Tsjechië in 2015 de Europese regels met voeten traden, toen ze weigerden om mee te stappen in het spreidingsplan voor asielzoekers dat door de Europese Commissie was uitgedokterd. Op het hoogtepunt van de migratiecrisis moest dat plan toen de druk op Italië en Griekenland verminderen door 160.000 asielzoekers uit Syrië en Irak volgens een quotaregeling over de Unie te verspreiden. De weigering van de drie landen om daarin mee te stappen, vergiftigt tot op de dag van vandaag de relatie tussen Centraal-Europa en de rest van de Unie.

Er vonden uiteindelijk ook in de andere lidstaten maar 35.000 asielzoekers een onderkomen, waarna de Unie haar omstreden deal met Turkije over de opvang van migranten sloot. De Commissie bracht de weigering van Hongarije, Polen en Tsjechië voor het Hof van Justitie en ze kreeg nu gelijk. Het Hof veegde het argument van de drie, dat vluchtelingen een collectief gevaar voor de openbare veiligheid vormen, van tafel. Meer dan een symbolische overwinning is dat niet. In Boedapest, Warschau en Praag worden schouders opgehaald. Het spreidingsplan liep maar twee jaar en is dus geschiedenis. Ze zijn ook nog altijd niet van plan om vluchtelingen op te vangen.

In theorie kan de Commissie met de uitspraak van het Hof in de hand een procedure beginnen om de drie landen een boete op te leggen. Ze zal dat niet doen. Er lopen tegen Hongarije en Polen nog andere procedures voor inbreuken op de Europese regelgeving en die schieten ook niet erg op. Commissievoorzitster Ursula von der Leyen repte in haar reactie niet over boetes. Ze wil naar de toekomst kijken, zei ze. En dat is de nieuwe migratiepolitiek die de Commissie na Pasen wil voorstellen. De incidenten aan de Griekse grens maakten al duidelijk dat die nodig is. Maar de kans dat er op dit moment veel aandacht voor zal zijn, is niet groot. Europa heeft nu even andere katten te geselen.