‘Wie volgt Theresa May op? Een nerd, Machiavelli-liefhebber of Boris Johnson?’

Het loopt storm voor de topbaan bij de Britse Conservatieve partij. Elf kandidaten hebben zich aangemeld, nog eens vijf zouden zich warm lopen. De winnaar gaat niet alleen de Britse regeringspartij leiden, maar het land. Lia van Bekhoven lijst de meest in het oog springende mededingers en hun eigenaardigheden op.

Boris Johnson

Oud-burgemeester van Londen en ex-minister van buitenlandse zaken. Koploper. Niet geliefd in de fractie waar er bedenkingen zijn over Johnsons nonchalante houding jegens zijn politieke verplichtingen, zijn collega’s, zijn uiterlijk, jegens alles eigenlijk.

Wie volgt Theresa May op? Een nerd, Machiavelli-liefhebber of Boris Johnson?

Maar hij is de darling van de 150.000 Conservatieve leden die uiteindelijk de partijleider kiezen. Wordt gezien als de enige kandidaat die Nigel Farage en diens brexitpartij kan neutraliseren.

Zijn ministerschap op Buitenlandse zaken, waar hij vaak onvoorbereid was, ondiplomatiek en flatergevoelig, wordt gezien als een dieptepunt in een kleurrijke loopbaan. Johnson zou de humor hebben van zijn held, Winston Churchill, maar niet diens politieke capaciteiten.

Critici zien hem als een roekeloos en berekenend politicus, momenteel meewaaiend met een populistische wind omdat daar zijn beste kansen liggen.

Johnsons plan is om eind oktober het Britse lidmaatschap van de EU te beeindigen, met of zonder akkoord. Hoe snel de fantasie van een harde, nette breuk met Europa, stuk zal lopen op de werkelijkheid is een vraag die hij niet vrijwillig zal beantwoorden. Het gaat erom in No Deal te geloven, weet je.

Dominic Raab

Gewezen minister voor brexitzaken. Voorkeurskandidaat van fractieleden uit de groep ABB (Anyone But Boris). Een gortdroge conservatief, ‘Thatcheriaanser dan Thatcher’ en granieten brexiteer. Wekte hoon met gebrek aan kennis over Europese zaken. Had als minister voor brexit ‘niet goed begrepen hoe afhankelijk de Britse goederenhandel is van Het Kanaal’. In Brussel gerangschikt onder de noemer ‘horror scenario’. Zegt bereid te zijn het parlement te negeren om No Deal uit te voeren. Wil meer staatsscholen en gezondheidszorg uit overheidssector trekken en overdragen aan commerciele bedrijven. Ontkent probleem van voedselarmoede en gelooft dat de miljoenen Britten die voedselbank gebruiken ‘af en toe even krap zitten’.

Michael Gove

Minister voor milieu. Energieke brexiteer met het vermogen buiten de doos te denken, getuige zijn suggestie alle 3,2 miljoen Europeanen in het VK gratis van een Brits paspoort te voorzien. Slagvaardig debateerder in het parlement. Succesvolle minister die op alle posten creatieve en radicale initiatieven naliet. Getypeerd in The Economist als ‘de interessantste man in de Conservatieve Partij’.

Zijn sukkelig uiterlijk staat haaks op zijn reputatie van een sluwe, onbetrouwbare vriend die Machiavelli op zijn nachtkastje heeft liggen. Gove gooide zijn vriend Boris Johnson onder de bus bij de verkiezingen voor het Tory leiderschap in 2016 door zijn eigen kandidatuur aan te kondigen op de ochtend dat vriend Johnson dat zou doen. De spectaculaire eruptie kostte beiden de kans op de topbaan. Theresa May ging met de eer strijken. Eerder had Gove zijn goeie vriend David Cameron de rug toegekeerd door zich aan te sluiten bij de uittreders van Vote Leave. Het was de reden dat de uittreders wonnen, volgens Cameron. Volgens de laatste is Gove ‘stapelgek’ en ‘een beetje een maoist. Hij gelooft in de vooruitgang van de wereld door een proces van creatieve vernietiging’.

Rory Stewart

Minister voor Ontwikkelingszaken, is veruit de interessantste kandidaat. Wat betekent dat hij waarschijnlijk al in de eerste ronde wordt uitgeschakeld. Hij is, met een smal postuur en een mond waarin te veel tanden wonen, een opmerkelijke verschijning. Maar nog opmerkelijker is zijn verleden.

Voordat hij Kamerlid werd, schreef hij een bestseller, The Places In Between, over zijn voettocht door Afghanistan, Pakistan en Iran. Hij was een diplomaat in Irak, militair, bijlesleraar van prins Harry, en gaf colleges op de universiteit van Harvard. Tien jaar geleden kocht de productiemaatschappij van Brad Pitt de rechten voor de film over zijn leven. Stewart was toen 35.

Met zijn verkiezingscampagne trekt Stewart meer aandacht dan de andere kandidaten.

Viel op toen hij in 2005 in het parlement een hartstochtelijk pleidooi hield voor de egel, daarbij vrij citerend uit een gedicht van Thomas Hardy. Het was, volgens de vicevoorzitter van de kamer destijds, ‘een van de beste toespraken ooit’.

De indruk van een afwachtende, sociaal onhandige man die nauwelijks boven het rumoer van het lagerhuis uitkomt, is niet per se nadelig. ‘Een nerd als Rory Stewart is precies het soort excentriekeling waar de Britten op vallen’, schreef The Guardian.

Met zijn verkiezingscampagne trekt Stewart meer aandacht dan de andere kandidaten. Het hele land afreizend meldt hij op sociale media zijn volgende locatie en nodigt iedereen uit met hem te komen praten. De kandidaat die het meest eerlijk en authentiek lijkt, is volgens tenminste een oude, anonieme studiegenoot, even ambitieus als Boris Johnson.

De vroegere Remainer opteert voor een zachte brexit. Over zijn tegenstander Johnson zei hij: ‘De ster is niet altijd de beste keuze. Er zijn tijden waarin Jiminy Cricket een betere leider is dan Pinocchio’.