Viktor Orban: ‘Commissie zegt zelf dat Oekraïne niet aan alle voorwaarden voldoet’

Het heeft geen zin om zelfs maar te praten over het opstarten van de toetredingsgesprekken met Oekraïne, want de Europese Commissie zegt zelf dat het land niet aan alle gestelde voorwaarden voldoet. Met die boodschap is de Hongaarse premier Viktor Orban donderdag aangekomen op de Europese top. ‘We zijn niet eens in de positie om te praten.’

Zetten de 27 Europese staatshoofden en regeringsleiders unaniem het licht op groen voor het opstarten van toetredingsgesprekken met Oekraïne, of gebruikt Viktor Orban zijn veto? Het is de belangrijkste kwestie op de top in Brussel, die zich als bijzonder moeilijk aandient.

Orban toonde zich bij zijn aankomst nog even onverzettelijk als de voorbije dagen en weken en zei dat er wat hem betreft zelfs geen basis is om te praten over Oekraïne. ‘De uitbreiding van de Europese Unie is geen theoretisch concept, maar is een op verdiensten gebaseerd, juridische gedetailleerd proces dat met voorwaarden komt’, zei hij. ‘Er zijn Oekraïne zeven voorwaarden gesteld, en zelfs de Commissie zegt dat drie van die zeven niet vervuld zijn. Er is dus geen reden om nu over lidmaatschap van Oekraïne te gaan praten.’

De leiders werken op basis van een aanbeveling van de Europese Commissie. Die zei begin november dat Oekraïne ondanks zijn oorlog met Rusland voldoende vooruitgang geboekt heeft om onderhandelingen aan te vatten over zijn toetreding tot de Europese Unie. Het is nu aan de Europese Raad om die knoop door te hakken en het licht formeel op groen te zetten.

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen noemde de vooruitgang die de Oekraïners geboekt hebben ‘indrukwekkend’, in haar uitbreidingsrapport stelt de Commissie inderdaad dat vier van de zeven gestelde voorwaarden zijn ingelost. Inzake corruptiebestrijding, de inperking van de macht van oligarchen en de bescherming van nationale minderheden ligt er evenwel nog werk op de plank, staat in de tekst.

Maar in het Europees Parlement zei Von der Leyen woensdag dat Oekraïne grote vooruitgang blijft boeken. ‘De doelstelling om aan alle zeven voorwaarden te voldoen, is binnen handbereik’, verklaarde ze. Maar voor Viktor Orban volstaat dat dus niet. ‘We kunnen vandaag over niets praten, we zullen op deze kwestie terugkomen wanneer alle voorwaarden ingelost zijn’, klonk het ferm.

Belgisch premier Alexander De Croo is niet onder de indruk van de stellingname van Orban. ‘Van iemand die zelf creatief omspringt met de Europese regels hebben we weinig lessen te krijgen’, zei hij. ‘Het is de Europese Commissie die de analyse maakt, en in onze ogen is het een evenwichtige analyse.’

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz zit op dezelfde lijn. ‘Het is noodzakelijk dat we de Oekraïners tonen dat we hen steunen bij het realiseren van alle zaken die we van hen vragen.’ Hij zat voor aanvang voor de top samen met Orban, Europese Raadsvoorzitter Charles Michel, de Franse president Emmanuel Macron en Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, maar toen hij naar buiten kwam om de pers toe te spreken, weigerde hij te zeggen of die vergadering resultaat heeft opgeleverd.

De leiders discussiëren naast nog een rist andere zaken ook over een financieel hulppakket voor Oekraïne. Wat Orban betreft is daar geen haast mee gemoeid. ‘Het geld voor Oekraïne dat we op korte termijn ter beschikking willen stellen, is al in de begroting ingeschreven. Wat de lange termijn betreft, moeten we volgens mij buiten de begroting werken.’

Orban ontkende nog dat hij binnenlandse aangelegenheden verbindt aan zijn houding ten aanzien van Oekraïne. ‘Dat is niet onze stijl. Het gaat om principes.’ Voor De Croo is het belangrijk dat de leiders zich op hun top eensgezind tonen en Oekraïne een sterke boodschap kunnen sturen, zowel wat betreft financiële en militaire steun, als de toetredingsonderhandelingen. ‘Nu ruimte laten en geen eenheid tonen, kan geïnterpreteerd worden dat we elkaar niet zullen steunen in moeilijke momenten. Geen eenheid tonen kan gevolgen hebben voor de veiligheid van het hele Europese continent.’

De Croo herhaalde nog dat er met Orban geen ‘ruilhandel’ kan worden opgezet door bij Oekraïne dossiers te betrekken die er niets mee te maken hebben. Hij is het alvast eens met de analyse dat het vrijgeven van de 10 miljard euro aan cohesiefondsen voor Hongarije de verdienste is van Boedapest. ‘Daar is vooruitgang geboekt, dat moet je ook wel toegeven.’