SPD wint Duitse parlementsverkiezingen, CDU/CSU op historisch dieptepunt
De SPD heeft de parlementsverkiezingen in Duitsland gewonnen. De centrumlinkse partij was goed voor 25,7 procent van de stemmen en bleef daarmee de CDU/CSU nipt voor. De conservatieven behaalden uiteindelijk 24,1 procent. De Groenen eindigden op de derde plaats met 14,8 procent.
De liberale partij FDP won licht en kwam uit op 11,5 procent, de rechts-populistische AfD verloor 2,3 procentpunt en eindigde op 10,3 procent van de stemmen. Die Linke zakte naar 4,9 procent en belandde daarmee onder de kiesdrempel van 5 procent.
Duitse kiezers hebben twee stemmen, één voor de kandidaat van hun keuze, en een tweede voor de partij van hun voorkeur. De mandaten worden berekend op basis van evenredige vertegenwoordiging, en worden omgezet in zetels in de Bondsdag (lees meer).
Dreun voor Union
De SPD steeg voor het eerst in jaren en voor De Groenen gaat het zelfs om het beste resultaat uit hun geschiedenis.
De christendemocraten van uittredend kanselier Angela Merkel kregen een dreun in vergelijking met de vorige verkiezingen voor de Bondsdag van 2017. CDU haalde haar slechtste resultaat sinds de stichting van de Bondsrepubliek Duitsland in 1949. De partij haalde in 2017 nog 32,9 procent van de stemmen.
Zelfs in het eigen kiesdistrict van de bondskanselier wist de CDU niet de winst te halen. Het rechtstreekse mandaat in het kiesdistrict Ruegen/Greifswald ging naar de 27-jarige sociaaldemocratische kandidate Anna Kassautzki, die 24,3 procent van de rechtstreekse stemmen behaalde. Merkels opvolger, de rechtstreekse kandidaat van de CDU in dit kiesdistrict, Georg Guenther (33), werd tweede met 20,4 procent van de stemmen. Merkel is sinds 1990 bij elke verkiezing rechtstreeks door haar kiesdistrict in het parlement verkozen. Ze deed niet mee aan deze verkiezing.
Formatie
Nu ook verschillende andere kleinere partijen het goed doen, zullen de onderhandelingen om een levensvatbare coalitie te vormen waarschijnlijk lang duren. De gedachten gaan dan ook al terug naar 2017, toen het Duitsland vijf en een halve maand kostte om een nieuwe regering te vormen.
Het meest voor de hand ligt een coalitie van de SPD, De Groenen en de liberale FDP, de voorkeur van de SPD-leider. De liberalen zouden echter het liefst met de CDU/CSU in de regering stappen.
Een andere optie die speelde was een regering van SPD, De Groenen en Die Linke. Maar die is niet meer mogelijk omdat laatstgenoemde partij de kiesdrempel niet heeft gehaald.
In geval van nood is er altijd nog de mogelijkheid van opnieuw een grote coalitie tussen de CDU/CSU en de SPD, net als in 2017. Dat leidde destijds tot een bittere interne strijd binnen de SPD. Met Scholz als kanselier zou het sentiment binnen de SPD anders kunnen zijn, maar het zal zeker niet tot gejuich leiden onder de sociaaldemocraten. CDU/CSU-leider Armin Laschet sloot de mogelijkheid daarentegen tijdens de campagne niet uit.
SPD en CDU willen ‘voor Kerstmis’ landen met nieuwe coalitie
Zowel de SPD als de CDU wil ‘voor Kerstmis’ klaar zijn met de vorming van een nieuwe regeringscoalitie in Duitsland.
‘Duitsland heeft het voorzitterschap van de G7 in 2022’, aldus CDU-kanselierskandidaat Armin Laschet. Zijn sociaaldemocratische uitdager Olaf Scholz stelde dat ‘we alles moeten doen opdat het mogelijk zou zijn voor Kerstmis, en een beetje vroeger zou ook goed zijn.’
‘Ik hoop dat het snel gaat en dat de stijl anders is dan de vorige keer. We hebben geen tijd voor wekenlange oriënterende gesprekken voor we tot coalitiegesprekken komen’, aldus Laschet, momenteel nog minister-president van de deelstaat Noordrijn-Westfalen.
Scholz wilde nog kwijt dat er wat hem betreft geen nieuwjaarstoespraak meer komt van afscheidnemend kanselier Angela Merkel.
Olaf Scholz: ‘Kiezer wil dat ik bondskanselier word’
Scholz, kanselierskandidaat voor de Duitse centrumlinkse partij SPD, had eerder zondag verheugd gereageerd op de exitpolls. Volgens hem wil een groot deel van de kiezers dat hij de nieuwe bondskanselier wordt, zo zei hij zondagavond ruim een uur na het sluiten van de stembussen.
‘Natuurlijk ben ik blij met de verkiezingsuitslag’, zei Scholz in Berlijn. Volgens hem is de verwachte uitslag een ‘groot succes’ voor de SPD. Zijn partij heeft in een van de grote exitpolls een minimale voorsprong op de CDU/CSU van afscheidnemend bondskanselier Angela Merkel.
Armin Laschet wil ondanks fors verlies regering vormen
Armin Laschet, kanselierskandidaat voor CDU/CSU, wil ondanks het volgens de exitpolls forse verlies voor de Union bij de parlementsverkiezingen proberen om een regering te vormen. ‘Een stem voor de Union is een stem tegen een regering onder leiding van links. En daarom willen we er alles aan doen om een bondsregering onder leiding van de Union te vormen’, aldus Laschet zondagavond in Berlijn.
Het christendemocratische boegbeeld gaf wel toe dat CDU niet tevreden kan zijn met het resultaat. ‘Het wordt een lange avond’, wist Laschet.
Annalena Baerbock looft ‘historische resultaat’ van Groenen
Annalena Baerbock, kanselierskandidaat voor de Groenen in Duitsland, heeft zondagavond het ‘historisch beste resultaat’ voor haar partij geloofd.
Volgens de exitpolls komen de Groenen uit op bijna 15 procent van de stemmen. Dat is bijna een verdubbeling tegenover de 8,9 procent bij de Bondsdagsverkiezingen van 2017. Het vorige beste resultaat haalde de partij in 2009, met 10,7 procent. De Groenen schoven met Baerbock voor de eerste keer een kanselierskandidaat naar voren. De 40-jarige politica onderstreepte dat haar partij zal blijven vechten voor een ‘klimaatregering’. Duitsland heeft zo’n regering nodig, aldus Baerbock.