Donald Trump bepaalt mee de koers van België en de Europese Unie, en zeker niet altijd ten kwade.
In de zeven maanden sinds zijn inauguratie heeft de Amerikaanse president Donald Trump niet alleen zijn eigen land maar de hele wereld op zijn grondvesten doen daveren. Wat de Verenigde Staten betreft, is dat uiteindelijk de verantwoordelijkheid van zijn kiezers. In zeven maanden tijd heeft Trump hun stoutste verwachtingen overtroffen ofwel hun grootste angsten bevestigd: klopjachten op illegale immigranten en vervolgens collectieve uitzettingen, de ontmanteling van delen van de overheid, de afrekening met en aanvallen op gouverneurs, rechters, universiteiten, media en eigenlijk met en al wie hem in de weg loopt of oppositie biedt tegen zijn beleid. Het enige wat bij het oude bleef, is dat hij met de zaak-Epstein opnieuw in opspraak lijkt te komen in een seksschandaal.
De invloed van de president van nog altijd het machtigste land ter wereld stopt niet aan de landsgrenzen. Trump heeft Canada en Groenland afgedreigd met inlijving of opkoping. Hij beïnvloedde de oorlogen in Oekraïne en Gaza. Hij liet Iran bombarderen. Hij mengde zich (en zelfs met enig positief effect) in de conflicten tussen India en Pakistan en tussen Thailand en Cambodja. Hij lokte naar lieve lust handelsoorlogen uit (of deed alsof), verhoogde en verlaagde tarieven, en heeft daarbij alleen oog voor zichzelf en wat hij beschouwt als het Amerikaanse eigenbelang.
In een wereld die door revolutionaire technologische vernieuwingen in ijltempo verandert, fungeert Donald Trump als deeltjesversneller. Ook zonder zijn verkiezingsoverwinning zou de bitcoin de wereld van het geld voor ernstige uitdagingen plaatsen. Of zou AI een gigantische gamechanger zijn in de mondiale kennisverwerving en -verspreiding. Hij is president geworden in een land en een wereld die onderhevig zijn aan disruptieve krachten. De bestaande orde staat op barsten en uitgerekend de Amerikaanse president neemt de vlucht vooruit. Hij laat zich niet hinderen door wetten, verdragen, afspraken en tradities. Donald Trump is de verpersoonlijking van het recht van de sterkste en de brutaalste.
Tegelijk blijft het ontzettend belangrijk om in zijn beoordeling voorbij de karikatuur te kijken. Want het valt niet te ontkennen: deze 79-jarige druktemaker zét zaken in beweging. Daardoor verplicht hij wereldwijd regeringen, organisaties en bedrijven om hun huiswerk over te doen, en dat grondiger en vaak meer gedurfd dan voorheen. Dat geldt ook voor België en de regering-De Wever.
Het valt niet te ontkennen: deze 79-jarige druktemaker zét zaken in beweging.
Natuurlijk, de N-VA en de MR hadden geen Amerikaanse president nodig om te pleiten voor de beperking van de werkloosheid in de tijd, net zoals Frank Vandenbroucke (Vooruit) de ereloonsupplementen sowieso zou aanpakken. Maar een mondiale context waarin overal alarmbellen afgaan, leidt ook in België tot een staat van urgentie. Daardoor kan de overheid maatregelen nemen die vroeger onmogelijk waren. De regering-De Wever is naar Belgische normen een ongewoon rechts kabinet, maar voert wel een meerwaardeheffing in. Daarover viel tien jaar geleden volstrekt niet te discussiëren. De veel linksere Vivaldi-regering probeerde het eerder, maar kreeg het niet rond.
In een genuanceerd dubbelinterview houden de Franstalige historicus Philippe Destatte en de Vlaamse econoom Kevin Spiritus zich ver van elke alarmistische analyse. Het is een gesprek dat de tijdgeest vat: de bereidheid om te aanvaarden dat belangrijke hervormingen nodig zijn, ondanks de onaangename en soms onrechtvaardige gevolgen.
Het is geen vrolijke vaststelling dat er zo veel meer geïnvesteerd moet worden in defensie. Dus in wapentuig, maar óók in IT-infrastructuur om onze eigen maatschappij te verdedigen. Nooit kregen Belgische (overheids)instellingen, bedrijven en particulieren zo veel cyberaanvallen te verduren dan de voorbije jaren.
Dat is het grote en zelfs welgekomen verschil tussen de regering-De wever en de kabinetten van de vorige tien jaar: vandaag wordt er opnieuw strategisch gedacht en gehandeld. Lees de Visietekst Defensie, of de recente opdrachtbrief aan de Rijksdienst voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (Riziv), of kijk gewoon naar de rustige vastberadenheid waardoor de Brusselse politiezones weldra zullen fuseren – willen of niet.
Men moet al terug tot door Elio Di Rupo onderhandelde staatshervorming van 2011-2013 om nog een regering en een meerderheid te zien die een langetermijnperspectief vast wist te leggen in wetgevend werk.
In die zin heeft Donald Trump ook de koers van België en zelfs de Europese Unie mee bepaald, en zeker niet altijd ten kwade. Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen sloot in één week tijd een klimaatakkoord(je) af met China en een handelsverdrag met de VS. Ook in de Belgische media klonk vooral opluchting: ‘Europa koopt economische en militaire stabiliteit af’ (De Standaard), ‘La guerre commerciale déminée’ – ‘De handelsoorlog ontmijnd’ (Le Soir) ’15 % importtarieven, maar het kon erger’ (Het Laatste Nieuws), ‘Un défi lancé à l’Europe’ – ‘Een uitdaging voor Europa’ (La Libre).
Dat is dus de verdienste van Donald Trump: hij schudde de wereld wakker.
Maar in Gaza laat hij Israël helaas begaan.
