De Nigeriaanse terreurorganisatie Boko Haram heeft trouw gezworen aan IS. Ze vinden elkaar in geweld en fundamentalisme. Maar er zijn ook de verschillen, het racisme en wantrouwen. Hoe sterk is dit duivelspact?
In een videobooschap belooft Abubakar Shekau, de leider van het islamistische Boko Haram, getrouwheid aan Abu Bakr al-Baghdadi, de leider van het al even extremistische IS. ‘We zweren trouw aan het kalifaat. We zullen het kalifaat gehoorzamen in goede en slechte tijden.’ Shekaku roept alle moslims wereldwijd op hetzelfde te doen.
Boko Haram-expert Jacob Zenn van de Jamestown Foundation, noemt de geluidsopname authentiek, aldus CNN. De boodschap werd verspreid via het Twitter-account van Boko Haram. Zowel IS als Boko Haram zal hiervan profiteren, aldus Zenn.
Boko Haram: van lokale jihadi’s naar belangrijke arm van IS
‘Boko Haram was tot nu een buitenstaander onder de jihadisten, maar wordt nu misschien de belangrijkste bondgenoot van IS. Dat versterkt de legitimiteit. Daardoor kunnen ze gemakkelijker nieuwe rebellen inlijven.’
‘Boko Haram tilt zichzelf hiermee naar een nieuw niveau,’ denkt ook Rita Katz, directeur van jihadistenmonitor SITE Intelligence, zo schrijft Elsevier. ‘De groep gaat van een lokale jihadistische beweging naar een belangrijke arm van Islamitische Staat.’
Lessen in propaganda van IS
Bovendien zal IS hen kunnen helpen in het voeren van de propagandaoorlog.’ Hoe sterk IS daarin is, bewees het al veelvuldig, zei Jeroen Wils, criminoloog en mede-eigenaar van PR-bedrijven Bepublic en Bereal, aan Knack.be. ‘De communicatieoorlog hebben ze al gewonnen.‘
Boko Haram imiteert al even de propaganda van IS en gebruikt ook steeds vaker dezelfde gevechtsmethoden, schrijft Elsevier. Afgelopen maand gaf Boko Haram een video vrij waarin twee mannen worden onthoofd: de eerste online video van de terreurgroep, die gelijkenissen vertoonde met de onthoofdingsfilmpjes van IS.
IS: erkend als internationaal kalifaat
IS op haar beurt wordt door deze trouwverklaring internationaal ook bevestigd als ‘kalifaat’, aldus Zenn. De trouwverklaring volgt op een periode waarin Shakau IS kopieerde, schrijft CNN. Al-Baghdadi werd verheerlijkt, zijn afbeelding verscheen in de video’s van Boko Haram. ‘Tot voor kort kwam daar weinig reactie op van IS,’ zegt Zenn. ‘In een Engelstalige nummer van Dabiq, hun magazine, werden een paar referenties gemaakt naar de Nigeriaanse jihadi’s.’
Islamitische Staat heeft in november 2014 ook al banden gesmeed met jihadisten in Egypte, Libië, Alegrije, Yeme, en Saudi-Arabië, weet BBC. Nog in januari deelden fundamentalisten uit Afghanistan en Pakistan mee dat ze ‘een IS-provincie’ in de steigers aan het zetten waren.
De territorialiteitsdrift van IS zegt overigens veel over de beweging, zo schreef The Atlantic eerder in een omstandige analyse van de IS-ideologie: ‘What IS really wants’. Wat vaak onderschat wordt, maar belangrijk om IS te begrijpen en uiteindelijk te bestrijden, is hoe IS van Al-Qaeda verschilt: de beweging van wijlen oer-jihadist Osama Bin Laden heeft geen behoefte aan grondgebied. Integendeel, Al-Qaeda overleeft omdat het niet vast te pinnen is op een grondgebied. Voor IS, daarentegen, is land essentieel.
CIA gelooft niet in bondgenootschap: ‘Arabische wereld is ongelofelijk racistisch’
Nog volgens CNN geloofde Amerika niet dat een bondgenootschap tussen beide terreurgroepen zou werken. De CIA analyseerde dat Boko Haram heel ‘Afrikaans’ is, en geworteld in de plaatselijke islamitische traditie.
Daarenboven is de Arabische wereld ‘ongelofelijk racistisch,’ zo zei iemand van de CIA in februari al aan het Amerikaanse NBC News. ‘Ze zien zwarte Afrikanen niet als gelijken.’ En dat geldt voor voor de Arabische leiders en leden van IS, aldus de Amerikaanse inlichtingendienst. Volgens de CIA kijkt de IS-top neer op Shekau, net vanuit racistische motieven.
Omgekeerd heerst vanuit Zwart Afrika ook veel wantrouwen tegenover Arabieren. Dat gaat ver terug: het waren vaak Arabische slavenhandelaars die Afrikanen verscheepten naar bijvoorbeeld Amerika.
De verschillen tussen IS en Boko Haram
Er zijn ook verschillen tussen beide terreurgroepen, onderlijnt NBC News.
Bijvoorbeeld het gebruik van sociale media: dat is bij IS veel gesofisticeerder. Waar de Arabische groep in meer dan 20 talen communiceert, post Boko Haram vooral slordige video’s. ‘Boko Harams voornaamste rekruteringsmiddel is ouder en eenvoudiger dan sociale media. Boko Haram gebruikt vooral angst,’ aldus de CIA.
IS en Boko Haram verschillen: sociale media, hun bewind en het aantal ‘hardcore-soldaten’
Ook in hoe ze bewind voeren, verschillen ze. IS vervangt het bestuur van de overwonnen gebieden door haar eigen mensen. Boko Haram houdt het eenvoudiger: ze nemen een stad gewoon over met shariarechtbanken.
Een derde verschil is dat IS meer ‘hardcore-soldaten’ heeft: in februari zou IS tussen de 26.000 en 31.000 fanatici in de rangen hebben gehad. Boko Haram moest het dan nog met 4.000 à 6.000 doen. IS is ook aantrekkelijker voor vreemdelingen: zo’n 2.700 westerlingen vechten in haar rangen; aldus NBC News. Er is geen bewijs dat er Amerikanen of Europanen meevechten met Boko Haram. De aantrekkingskracht van de Nigerianen gaat niet verder dan Kameroen, Tsjaad en Niger.
Uiteraard staan die verschillen niet in de weg dat IS een rolmodel is voor Boko Haram. Dat zei Michael Sheehan, van The Countering Terrorism Center in West Point. ‘Ik ben er niet van overtuigd dat Boko Haram de kalifaat-kaart getrokken zou hebben, had IS dat niet eerst gedaan.’
Nigeriaanse regering geschokt: ‘Internationale gemeenschap moet wakker worden’
De Nigeriaanse regering is geschokt door de alliantie en vraagt nu om meer internationale hulp naar aanleiding van de audioboodschap. ‘Dit is de bevestiging van wat wij altijd al dachten,’ zegt Mike Omeri, een woordvoerder van de Nigeriaanse regering. Hij roept de internationale gemeenschap op wakker te worden ‘nu een ramp zich hier ontvouwt’.
Meer dan 13.000 doden
De aanvallen van Boko Haram hebben sinds 2009 al aan meer dan 13.000 mensen het leven gekost. Boko Haram wil, naar analogie met IS, een eigen islamitische staat oprichten in het noorden van Nigeria. De terreurorganisatie controleert momenteel steden in een gebied dat ongeveer even groot is als België.
Pas nog vielen bij drie bomexplosies in Maiduguri, in het noorden van Nigeria, 58 doden. Er raakten ook ruim 139 mensen gewond. Bij de slachtoffers waren ook meerdere kinderen.
Het precieze aantal slachtoffers valt moeilijk te bepalen, want de lichamen werden uiteengereten. Minstens één van de aanslagen werd gepleegd door een zelfmoordterrorist. Volgens getuigen waren er ook vrouwelijke kamikazes aan het werk. De bommen gingen af op twee druk bezochte markten en aan een busstation, telkens met ongeveer een uur verschil. De aanslagen zouden het werk zijn van de islamistische terreurorganisatie Boko Haram, die in de regio zijn wortels heeft.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier