‘Binnen de Republikeinse Partij groeit het besef dat Trump zelf een hindernis is voor hun agenda’

Het trumpisme in de Republikeinse Partij is springlevend. Maar kan het eventueel ook zonder Donald Trump?

Is de politieke ster van Donald Trump tanende? Bij de Republikeinse voorverkiezingen in Georgia van eind mei werden de drie door Trump gesommeerde kandidaten overtuigend verslagen. Nochtans had Trump er zijn hoofddoel van gemaakt om zowel gouverneur Brian Kemp als Congreskandidaten Brad Raffensperger en Chris Carr te dwarsbomen. Het drietal weigerde na de verkiezingen van november 2020 immers om de kiesresultaten in Georgia te vervalsen. De drie door Trump aangevuurde tegenkandidaten voerden campagne met een eenzijdige focus op de Stop the steal-mythe, de samenzweringstheorie dat Joe Biden niet de rechtmatige president zou zijn.

Dat Kemp, Raffensperger en Carr toch hun verkiezing wonnen, betekent evenwel niet dat er binnen de Grand Old Party een heimelijke anti-Trumpcoalitie bestaat. Alle drie gelden ze als trumpisten die een harder migratiebeleid voorstaan en overheidsdiensten willen afbouwen. Enkel die staatsgreep ging hen kennelijk net iets te ver.

Meer dan een welomlijnde ideologie is het trumpisme een politieke stijl, waarbij de culturele oorlogstrom onophoudelijk wordt geluid en Democratische politici stelselmatig als on-Amerikaanse communisten worden weggezet. Waar de standpunten van Republikeinen nog enigszins variëren, is die stijl vandaag gemeengoed. Omdat de Trumpaanhang in veel conservatieve staten cruciaal is bij Republikeinse voorverkiezingen, is Trump frontaal aanvallen vandaag politieke zelfmoord. Zelfs Raffensperger, wiens familie doodsbedreigingen kreeg na zijn weigering om de verkiezingen te vervalsen, weigerde uit te sluiten dat hij Trump in 2024 zou steunen.

Die blijvende meegaandheid is dezer dagen ook te zien tijdens de hoorzittingen in het Huis van Afgevaardigden, waar een speciaal comité de bestorming van het Capitool van 6 januari 2021 onderzoekt. Zowat alle Republikeinse Congresleden benaderen die hoorzittingen als een door de Democraten uitgedokterde wraakoefening, erop gericht om hun partij te besmeuren met het zicht op de tussentijdse verkiezingen. Ondanks de talloze Trumpparefernalia en Trumpslogans van de bestormers, beweren verschillende Republikeinen nu dat Black Lives Matter de bestorming heeft georganiseerd.

Tegelijk groeit binnen de partij het besef dat Trump zelf een hindernis is voor hun agenda. In 2020 bleek Trump er vooral goed in om kiezers te mobiliseren om tégen de Republikeinen te stemmen. Zelfs als de meerderheid van de Republikeinse basis lijkt te geloven dat er iets niet pluis was met Bidens verkiezing, schrikt Trumps niet aflatende obsessie kiezers af. Trump is als een gestoorde oom die het volmaakte recept voor spareribs kent: je wilt zijn recept, maar nodigt hem liever niet uit voor de barbecue.

Er zijn natuurlijk ook persoonlijke ambities. Zwaargewichten als Ted Cruz of Mike Pompeo zijn dan wel zelfverklaarde Trumpfans, maar worden natuurlijk liever zelf president. In Republikeinse kringen wordt nu al heimelijk gefluisterd: kan het eventueel ook zonder Trump?