Als het Belgische leger eind augustus een dag langer actief was gebleven op de luchthaven van Kaboel, ‘waren er zeker Belgische slachtoffers gevallen’. Dat heeft kolonel Tom Bilo gezegd.
Als het Belgische leger eind augustus een dag langer actief was gebleven op de luchthaven van Kaboel, ‘waren er zeker Belgische slachtoffers gevallen’. Dat heeft kolonel Tom Bilo gezegd op een persconferentie waarop Defensie een bilan heeft voorgesteld van de operatie ‘Red Kite’ de evacuatieoperatie uit Afghanistan.
Volgens Chef Defensie Michel Hofman is de balans van die complexe en risicovolle operatie positief. ‘De operatie was een succes en we hebben tegen een achtergrond van opeenvolgende crisissen en operaties de weerbaarheid van onze organisatie kunnen bewijzen’, aldus Hofman. De operatie ‘Red Kite’, de Belgische evacuatiemissie uit Afghanistan, is intussen enkele weken afgerond. Door de operatie konden in de tweede helft van augustus, via een luchtbrug met het Pakistaanse Islamabad, in totaal meer dan 1.400 mensen succesvol geëvacueerd worden uit Afghanistan.
Historische operatie
Defensie stelde woensdag een balans voor aan de pers. Volgens Chef Defensie Michel Hofman was het een ‘historische operatie’. ‘Voor het eerst sinds 1994 hebben we een ‘non-combattant’ evacuatie moeten uitvoeren’, aldus Hofman. Dat terwijl het leger op dat moment ook nog ingezet werd voor de operatie Vigilant Guardian (waarbij militairen werden ingezet om o.a. straten, luchthavens en stations te beveiligen, red.), voor covid-operaties en voor de watersnood in eigen land.
De legertop gaf een gedetailleerd overzicht van de hele operatie, gaande van de politieke beslissing op 16 augustus om de operatie op te starten en de eerste evacuaties op 20 augustus tot de beslissing om Kaboel te verlaten op 25 augustus. Kolonel Tom Bilo, commandant van het Special Operations Regiment, schetste de tijdsdruk, de complexiteit en de risico’s van de evacuatieoperatie.
Zo kon er aanvankelijk op de luchthaven van Kaboel nog gewerkt worden via de gates, maar moest door de groeiende chaos nadien overgeschakeld worden op andere methodes zoals buskonvooien, al liep het bij een bepaald konvooi ook mis omdat het onder vuur werd genomen.
Kolonel Bilo vergeleek de toestand aan de gates van de luchthaven met ‘het Heizeldrama’. ‘Mensen werden tegen de hekken gedrukt en vertrappeld’. De werkomstandigheden voor de Belgische militairen waren volgens Bilo bijzonder moeilijk: de toenemende dreiging, de temperaturen tot 45 graden in volle uitrusting, de moeilijkheden om mensen te identificeren, enz… Wat die identificatie betreft, werd volgens Bilo ook gewerkt met herkenningssignalen. ‘Dat kon een Belgische vlag zijn, maar ook de tekening van een smiley op een hand zoals was afgesproken’.
Door de toenemende onveiligheid en dreiging werd op 25 augustus beslist om Kaboel te verlaten. De enige juiste beslissing, meent kolonel Bilo, want de dag nadien was er een zware zelfmoordaanslag op de luchthaven met bijna 200 doden. ‘Als we een dag later uit Kaboel waren vertrokken, waren er zeker Belgische slachtoffers geweest’.
‘Mission accomplished’, klinkt de conclusie van de legertop. Over de zowat 480 Belgen en rechthebbenden (bv. tolken, ‘fixers’ en medewerkers van ngo’s) die volgens Buitenlandse Zaken nog vastzitten in Kaboel, kan Defensie weinig kwijt. Chef Defensie Hofman kan enkel bevestigen dat er nog 31 mensen van Defensie in Afghanistan zitten. ‘We hopen hen in de komende weken en maanden te evacueren’, aldus Hofman.
