Vlinks

‘Soms lijkt het alsof een vrouw haar leven een eeuwigdurende rechtszaak is’

Vlinks Vlinks streeft naar een sociaal, rechtvaardig en inclusief Vlaanderen met maximale autonomie.

‘Vrij zijn van geweld betekent ook vrij zijn van vooroordelen en idealen die anderen ons opleggen’, schrijft Madina Hamidi van Vlinks aan de vooravond van Internationale Vrouwendag.

Wereldwijd wordt op 8 maart de Internationale Vrouwendag gevierd. En met de hashtag #WomensHistoryMonth wil men nu vooral aandacht besteden aan vrouwenactivisme van vorige generaties die moedig en met volharding gestreden hebben voor een gelijke toekomst. Helaas stellen we de dag van vandaag vast dat die dapperheid en persistentie nog steeds broodnodig zijn. De ‘gelijke toekomst’ blijft ook nu nog in 2021 een ongerealiseerde droom.

Meerdere nieuwsberichten in de media over grensoverschrijdend gedrag, seksueel geweld, pesterijen en discriminatie op het werk en de loonkloof ten nadele van de vrouw, doen keer op keer flink wat stof opwaaien. Erger zelfs, onlangs zijn we opgeschrikt door het nieuws dat een vakbekwame psychologe zelfs door haar sexy uiterlijk of haar eigen lichaam veroordeeld wordt én een tuchtstraf krijgt waardoor de uitvoering van haar werk onmogelijk wordt. Met veel lof verwijst men naar de term ‘waardigheid’. Maar hoe of wie kan de term ‘waardigheid’ in godsnaam precies definiëren? Deze term kan volgens mij helemaal niet legitiem zijn als rechtvaardiging om iemands vrijheid te beperken (hier de vrijheid om zichzelf te zijn). Het concept ‘waardigheid’ is vaag, men kan er lang over debatteren en dan nog zal men er niet in slagen om tot een consensus te komen.

Soms lijkt het alsof een vrouw haar leven een eeuwigdurende rechtszaak is.

Bovendien mogen we niet vergeten dat de teksten van beroepsethiek ooit zijn opgesteld door bepaalde mensen mét een bepaalde mentaliteit én in een bepaalde tijd. Er wordt gevraagd om ons aan te passen aan die vooropgestelde teksten, maar niet andersom. Waarom worden die teksten niet aangepast aan ons, de moderne vrouwen? Uiteraard zijn beroepscodes onmisbaar om kwaliteit van ons werk te waarborgen. Maar gaat de beoordeling van ons vakbekwaamheid niet wat te ver als het op basis van ons uiterlijk gebeurt?

We worden continu geconfronteerd met de trieste realiteit, namelijk dat de strijd voor de emancipatie van de vrouw nog niet gestreden is en dit ondanks de zovele internationale verdragen rond het vergroten van het gevoel van eigenwaarde, eigen beslissingsbevoegdheid, toegang tot gelijke kansen, controle over eigen leven en wegwerken van discriminatie. Maar dat verbaast me niet. Van zodra deze thema’s uit de media-aandacht naar de achtergrond verdwijnen, horen we er nog amper over praten, laat staan dat we daarvoor daadwerkelijk dagelijks opkomen. Het lijkt of mensen enkel hun stem en steun laten zien als het populair is op dat moment.

Ook in de politiek zien we dat er snel meningen online geplaatst worden, maar verder gebeurt er weinig. Echter, de wereld verandert niet door onze meningen, wel door onze acties. En activisme eindigt niet bij slechts éénmalige verontwaardigde online-reacties.

‘Liever geschuwd om mijn waarheid, dan gezocht om mijn schijn’

Herman Teirlinck

Laten we open kaart spelen en niet alle schuld enkel in de schoenen van mannen schuiven. Door het in stand te houden van hypocrisie bijten we in onze eigen staart en lopen we cirkeltjes. We moeten erkennen en toegeven dat ook vrouwen een cruciale rol spelen in het behouden van diepgaande gender-gerelateerde problemen. Denk maar aan geïnternaliseerde misogynie, slut-shaming, aandachtshoeren, victim-blaming en andere gemene/denigrerende opmerkingen, insinuaties en bekritisering door andere vrouwen. De meeste vrouwen blijven schaamteloos verder doen aan, wat de Amerikaanse professor Evelyn Brooks Higginbotham noemt respectability politics. Hoe kan een vrouw vijand worden van andere vrouwen? Volgens Evelyn Brooks komt dit door het sublimeren van seksuele jaloezie, competitiegevoel, zelfpromotie-strategie of om de eigen positie te versterken. Maar natuurlijk worden die stereotypen ook al vanaf de geboorte in onze gedachten gegrift en verder gecultiveerd door bijvoorbeeld opvoeding, televisie, internet en maatschappij.

Ongeveer twee jaar geleden was ik uitgenodigd door mijn oude school als motivational speaker voor een groep jongeren van allochtone afkomst. Toen ik begon te spreken werden zelfs de ‘stoutste’ jongens stil en begonnen aandachtig te luisteren. Achteraf was ik enorm verbijsterd toen de vrouwelijke schoolpsychologe (!) tijdens ons privégesprek opmerkingen maakte over mijn kleding. ‘Misschien was het best als je geen short had aangedaan’ zei ze. De jongeren zelf hadden daar geen problemen mee, ze waren geboeid door de inhoud van wat ik te vertellen had. Maar er werd onnodig een probleem gecreëerd door een persoon met voorbeeldfunctie.

Ook op mijn werk als psychotraumatoloog kom ik vaak in contact met vrouwelijke artsen, psychologen, therapeuten of maatschappelijke werkers. Hoewel ik vaak een somberder outfit kies voor mijn werk, ontsnap ik niet aan de vaak veroordelende blikken op basis van mijn uiterlijk.

Overigens is respectability politics een vorm van moralistisch discours dat uit verschillende facetten bestaat. De Madonna-hoer-dichotomie (een term die geïdentificeerd is, ja hoor, door Sigmund Freud) is een voorbeeld waarbij vrouwen worden opgesplitst op basis van twee categorieën: een Heilige Madonna of een hoer. We kunnen niet ontkennen dat vrouwen continu worden veroordeeld op onnozele standaarden die door enkelingen worden beschreven als ‘respectloos gedrag‘. De maatschappelijke druk op vrouwen krijgt vandaag nog ingewikkeldere vormen vanwege, net zoals bij racisme, het subtiele karakter. Het is de kunst geworden om met heel verleidelijke (lees manipulatieve) al dan niet juridische formuleringen dit te verdoezelen en dus ook verder in stand te blijven houden.

‘Mannen maken wetten, vrouwen de gewoonten’.

Ton Luiting

Volgens de VN is er nog altijd geen enkel land dat volledige gelijkheid tussen mannen en vrouwen heeft bereikt. Het lijkt dat vrouwen veel te zeggen hebben in het parlement maar hun aantal in verhouding met mannen is nog verre van gelijk. Verder is er een groot probleem tussen theorie en praktijk. Het verhaal eindigt niet als er wetten worden gemaakt, het is een eerste stap maar die wetten hebben geen zin als er in de praktijk obstakels worden gecreëerd (zoals bijvoorbeeld subsidiestopzetting of geen budget om meer centra te openen voor mishandelde vrouwen).

Elke dag wordt geschiedenis, en helaas blijft een archaïsche mentaliteit/psyche steeds verder historische pagina’s schrijven. Het lijkt of een vrouw een crimineel is en haar leven een eeuwigdurende rechtszaak. Geweld kent verschillende vormen. Alle soorten van onderdrukking en gender-gerelateerde intimidatie zijn dan ook geweldplegingen tegen vrouwen. Vrij zijn van geweld betekent ook vrij zijn van vooroordelen en idealen die anderen ons opleggen.

Vrouwen kunnen die vicieuze cirkel van gewoonten ten langen leste doorbreken als we beseffen dat hoe we anderen behandelen als boomerang kan terugkeren. De Amerikaanse filosoof William James had absoluut gelijk toen hij zei ‘Wij zijn als eilanden in de zee: aan de oppervlakte gescheiden maar in de diepte verbonden’.

Madina Hamidi is paralegal, psychotraumatoloog en kernlid van Vlinks.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content