‘Scholen zitten niet te wachten op megafusies en schaalvergroting’

Leraar Johan Strobbe van het Klein Seminarie in Roeselare vreest dat de ‘modernisering’ die in scholen van bovenaf wordt opgelegd, de kwaliteit van het onderwijs niet zal bevorderen.

Het rommelt al een tijd in het Vlaams onderwijs, maar in het voorbije anderhalf jaar is de ontevredenheid van ouders, leerlingen en leraars als een gebarsten etterbuil naar buiten gekomen met zelfs acties en straatprotesten als gevolg. Vanuit twee middelbare scholen met een lange en eerbiedwaardige staat van dienst, het Klein Seminarie van Roeselare en het Sint-Hubertuscollege van (Neer)Pelt, ontstond uit onvrede met de op til zijnde hervormingen het idee om via een kaartjesactie een noodkreet uit te sturen naar de minister van Onderwijs.

Scholen zitten niet te wachten op megafusies en schaalvergroting.

De onvrede in heel wat lerarenkamers van de middelbare scholen is groot: de groeiende planlast, de daling van het kennisniveau, het lerarentekort, de ’tirannie van smartschool’, de juridisering, de bemoeienissen van zowat alle maatschappelijke geledingen, de demotiverende doorlichtingen,…

Het Vlaams parlement keurde eind 2018 het decreet over de ‘modernisering’ van het onderwijs goed. Dit decreet geeft aan de scholen en de scholengroepen een ruime vrijheid voor de invulling van de eigen lessentabellen en dit is op zich een goede zaak. De keerzijde van de medaille is dat de mogelijkheid wordt gestimuleerd om in de eerste graad de leerlingen zelf een aantal vakken te laten kiezen. Ook dat lijkt op het eerste gezicht een positieve evolutie maar hierdoor ontstaat een ongezonde wedijver tussen scholen en het gevaar dat minder gemotiveerde leerlingen zullen kiezen voor een ‘pretpakket’, iets waarmee men in Nederland al ervaring heeft en waarop men wil terugkomen.

In de nieuwe leerplandoelen is het met een vergrootglas zoeken naar de term ‘kennis’ terwijl men leraar en leerling met ‘vaardigheden’ overstelpt.

Ook scholen ontsnappen blijkbaar niet aan een maatschappij waar alles vooral leuk moet zijn. Op twaalfjarigendagen en in de door blitse reclamejongens samengestelde folders waarin de scholen zich op de markt aanprijzen wordt zelden gesproken over de noodzaak van hard studeren en geconcentreerd lesvolgen. Alleen schooluitstappen, reizen, muzikale namiddagen en toffe acties komen aan bod. Schoollopen lijkt een feest en een waaier aan keuzevakken zoals ‘koken in het Frans’, of dans, die op zich waardevol kunnen zijn, verzwakt de algemene basisvorming. Bovendien is het in de nieuwe leerplandoelen met een vergrootglas zoeken naar de term ‘kennis’ terwijl men leraar en leerling met ‘vaardigheden’ overstelpt.

Onder leiding van Lieven Boeve maakt de koepel van het Katholiek Onderwijs van de gelegenheid misbruik om – vaak onder het mom van ‘het nieuwe decreet verplicht ons’ grondige structuurhervormingen in de diverse scholengroepen door te voeren. Omwille van macht en management, maar nimmer voorzien van pedagogische argumenten, wil men ASO-, TSO- en BSO-scholen per domein verenigen en gezamenlijke eerstegraadsscholen uitbouwen. In die eerstegraadsscholen gaat men dan best over naar een brede eerste graad, waarvan pedagogen aantonen dat dit voor alle leerlingen het niveau en de motivatie zal doen dalen. Dit alles veronderstelt de verhuis van afdelingen naar andere vestigingen, de bouw van nieuwe scholen (steevast campussen genoemd) waarvoor men op miljoenen overheidssteun rekent, het verdwijnen van scholen en het vernietigen van de eigenheid van andere. De hele operatie gebeurt in alle scholengroepen volgens hetzelfde stramien: alles wordt op directieniveau geregeld liefst in de grootste geheimhouding, inspraak van de basis is onbestaande en ongewenst en wanneer de plannen dan ex cathedra worden bekend gemaakt is alles ’te nemen of te laten’.

De scholengroep Sint-Michiel in Roeselare was een van de eerste om met zo’n masterplan naar buiten te komen. Negen stadsscholen zouden omgevormd worden tot drie megacampussen. Na massaal protest werd het plan herwerkt maar ook de tweede versie diende na betogingen, negatief advies van het lerarenkorps en schoolraden, parlementaire interpellaties en zelfs de persoonlijke tussenkomst van de minister definitief afgevoerd. Dat deed de hoop wekken bij andere scholengroepen dat verzet loont.

Ondertussen flakkerde gelijkaardig protest op in Tielt, Waregem, Veurne, Pelt, Gent en Aalst (de lijst is onvolledig). Om de acties een nationaal karakter te geven werd daarom een kaartjesactie opgestart. Leerlingen, ouders, leraars of sympathisanten kunnen door het invullen van dit een kaartje, gericht aan minister Hilde Crevits, uiting geven aan hun bezorgdheid over de hervormingen in de scholengroepen en de minister oproepen geen hervormingen te steunen die niet breed worden gedragen en te erkennen dat de eigenheid van elke school primeert op de blinde schaalvergroting. De ingevulde kaarten worden later aan de minister overhandigd.

Het Vlaams onderwijs is kwaliteitsvol en dat willen we absoluut zo houden. We maken ons ernstige zorgen over de autoritaire weg die het onderwijsveld vandaag lijkt in te slaan. We betreuren de afnemende interesse voor het cognitieve aspect in het onderwijs en we vrezen dat de ‘modernisering’ die het ministerie van Onderwijs oplegt de kwaliteit van het onderwijs niet zal bevorderen.

Johan Strobbe is leraar in het Klein Seminarie Roeselare.