‘Plots is het goedkoop om mensen te ontslaan. Dat achterpoortje moet dicht’

‘Crisis of niet, wie op tijdelijke werkloosheid is gezet en ontslagen wordt, heeft recht op een opzegtermijn’, schrijft Kamerlid Meryame Kitir (SP.A). Ze roept op om ‘de constructiefout die nu in te wetgeving zit, te herstellen’.

Maandag zijn de winkels opnieuw geopend. Het is een eerste lichtpuntje in de terugkeer naar het nieuwe normaal: leven met corona. Straten lopen schuchter maar mondjesmaat weer vol en de wachtrijen nemen klanten er geduldig bij. De pijlen op de grond zijn de nieuwe, dwingende richtingaanwijzer voor een samenleving op anderhalve meter afstand. Na acht weken verplichte sluiting biedt dat hoop en perspectief. Broodnodig ook voor bij uitbreiding alle ondernemers om weer ‘back to normal’ te gaan. Maar makkelijk is anders, je winkel of bedrijf in ijltempo reorganiseren met ‘social distancing’ als nieuwe norm. Maar ze doen dat, omdat ook zij weten dat er geen andere optie is. En omdat ook zij weten dat hun werknemers gezinnen hebben die op de job én het inkomen van man- of vrouwlief rekenen om straks – net als hun baas – opnieuw vooruit te gaan.

Ja, het zal kracht, moed en doorzettingsvermogen vragen. Maar bovenal tijd. Tijd om van deze crisis te herstellen en de economie weer volop te doen draaien. Zullen er jobs sneuvelen? Het is – helaas – bijna onvermijdelijk. Uit een enquête van het Verbond voor Belgische ondernemingen (VBO) en de Nationale Bank (NBB) – afgenomen bij 2.675 ondernemingen en zelfstandigen – blijkt dat als het stelsel van ’tijdelijke werkloosheid’ straks beëindigd wordt, ontslag dreigt voor maar liefst 180.000 werknemers. Het is dus meer dan terecht dat verschillende overheden alle registers opentrekken om onze bedrijven, kmo’s en zelfstandigen te redden. In de vorm van een overbruggingskrediet, of van een hinderpremie omdat ze moesten sluiten. Dat dat nooit zal volstaan om het omzetverlies helemaal goed te maken, beseft iedereen. Ook wij politici beseffen dat.

Daarom is het systeem van tijdelijke werkloosheid tijdens deze crisis veruit het belangrijkste instrument in het sociale vangnet dat ons land spande. Niet alleen om wie noodgedwongen niet kon werken, toch van een inkomen te verzekeren. Maar ook om gezonde bedrijven en vastberaden ondernemers door deze crisis te loodsen. Om jobs te verzekeren in de toekomst. Een job die meer dan 1 miljoen Belgen in tijdelijke werkloosheid de voorbije weken vaak oprecht gemist hebben. Een job waar ze trots op zijn, voor velen zelfs een leven is.

Het is onvermijdelijk dat sommige bedrijven niet anders zullen kunnen dan werknemers hun C4 te geven. Kijk maar naar Brussels Airlines. Maar dan is het ook de taak van een sterke en efficiënte overheid om ervoor te zorgen dat alle rechten van werknemers beschermd worden. Want wat blijkt nu? Er zit een flinke constructiefout in dat systeem. Een constructiefout waardoor werknemers in tijdelijke werkloosheid in de uitloop van deze crisis ontslagen worden zonder opzegvergoeding. Anders gezegd: snel en goedkoop dus.

Van dat achterpoortje gebruik maken omdat het water je aan de lippen staat, of omdat je bedrijf op een faillissement dreigt af te stevenen, is menselijk. Werkgevers nu blind veroordelen, zou te makkelijk zijn en daar is het mij ook niet om te doen. Waar het mij wel om te doen is, zijn grondrechten van en voor elke werknemer. Fundamentele rechten waar in het verleden hard voor gestreden is, en die nu snel snel met de voeten worden getreden. De laatste dagen puilt mijn mailbox uit met schrijnende getuigenissen. Van winkelbedienden bijvoorbeeld die nu – na jaren trouwe dienst – met een telefoontje te horen krijgen dat ze morgen niet meer hoeven te komen. Op zich is dat al een serieuze klap, maar als daarbovenop het droge bericht volgt dat ze naar het geld van hun opzegtermijn – een bedrag dat normaal gezien gekoppeld is aan het aantal dienstjaren – kunnen fluiten, dan raak je helemaal in paniek.

Crisis of niet, wie op tijdelijke werkloosheid is gezet en ontslagen wordt, heeft recht op een opzegtermijn. Een periode waarin je werkgever je volledige loon dus blijft uitbetalen. Het is een inkomen dat je verdiend hebt om de eerste weken of maanden zonder al te grote financiële zorgen door te komen, terwijl je vol goede moed op zoek gaat naar iets anders. Volgende week wordt mijn voorstel om dat achterpoortje dicht te metselen – hopelijk over de partijgrenzen heen – goedgekeurd in het parlement. Want over 1 ding kunnen we niet anders dan het eens zijn. Wie jarenlang gewerkt heeft en nu – zelfs al is het noodgedwongen door deze crisis – ontslagen wordt, verdient op zijn minst respect. Respect voor jarenlange inzet. Respect in de vorm van een opzegtermijn die effectief uitbetaald wordt, net zoals in ‘normale’ tijden.