Hoofdredacteuren klagen dat het slecht gaat met de kranten. De oorzaken zouden internet en ontlezing zijn. Dat is flauwekul. Het gaat slecht met kranten omdat journalisten kranten maken voor andere journalisten, uitgevers en politici. Niet voor gewone lezers. Die kopen massaal het boekje van Jean-Marie Dedecker. In één week 16.000 exemplaren de deur uit!
In Glamour en glitter van Guido Van Liefferinge staat het waarom te lezen. Hij deed een boekje open over De Persgroep, in het bijzonder over VTM. Als je Glamour en glitter via Thaise meditatie ontdoet van boosheid, wrok en narcisme, dan resteren cruciale vragen over de geloofwaardigheid van de media. Hoe reageerden de media op de kritiek? Vrijwel niet. Het bleef bij enkele stukjes. Journalisten kunnen nog moeilijker tegen kritiek dan de politici die ze bekritiseren.
Over politici gesproken. Van Liefferinge poneert de stelling dat voormalig PVV-voorman Guy Verhofstadt betrokken was bij de oprichting van VTM. Hij zou zijn rondgegaan als fundraiser en, via zijn broer, aandelen aan toonder hebben verworven. Dit wordt in het boek bevestigd door Jacky Buchman, liberale zakenman uit Schoten. Een andere bron stelt dat de eigenaar van Videohouse optrad als tussenpersoon. Deze verwierf in 2001 een exclusief contract tot 2011 voor de uitrusting van het Internationaal Perscentrum in Brussel, waarbij de regels over overheidsaanbestedingen even niet golden.
Kijk, daar wil je als lezer meer over weten. Het bericht was ’s morgens overgenomen op de VRT-radio en op de website van De Standaard. Maar diezelfde ochtend nog verdween het van de site en van de radio. Toch gaat het om politieke hygiëne. Een toppoliticus die predikt tegen verzuiling, verzamelt geld voor een mediabedrijf. Hij zou later Burgermanifesten schrijven tegen het corporatisme dat hij zelf praktiseerde. Vragen blijven, maar doodzwijgen is het antwoord. Hoofdredacteuren die een grote broek aantrekken over persvrijheid in het buitenland dragen een platte broek in het binnenland.
Het vertrouwen van de Vlamingen in de instellingen zakt. Volgens een recente studie krijgt het Belgisch parlement het vertrouwen van 29,1 procent van hen. De Vlaamse pers krijgt 28 procent. Onderaan staan de Waalse politieke partijen met 7,7 procent. De politiek neemt de media mee in haar val. Mensen geloven gewoon niet meer wat in de kranten staat. Van Liefferinge geeft voorbeelden van ingrepen. De journalist heeft in zijn achterhoofd twee figuren: de eigenaar van de kranten en de politicus. Hij wil geen misère en maakt het beiden naar hun zin. Een telefoontje is genoeg. Indien nodig een lunch, maar dan moet de kloterij gedaan zijn. De Vlaamse media zitten grotendeels in een permanente staat van zelfcensuur.
Het enige wat in het boek tegenstaat, is dat Van Liefferinge alleen De Persgroep als mediakartel viseert. Maar wat zou de Vlaamse Uitgeversmaatschappij doen als er gedonder is bij het productiehuis Woestijnvis, waarin zij 40 procent van de aandelen heeft? VRT’s Panorama maakte een mooie reportage over gerommel van voetbalbonzen. Zou dat even eenvoudig zijn als het gaat om de Socialistische Mutualiteit, waarvan de grote baas, Guy Peeters, tevens voorzitter is van de raad van bestuur van de VRT? De Gazet van Antwerpen bracht ooit de Visa-affaire uit over kooplustige schepenen. Het resultaat is dat het Limburgse mediabedrijf Concentra er, op bevel van de SP.A-leider Steve Stevaert, voor heeft gezorgd dat die krant nu SP.A-gezind is. De ooit katholieke krant neemt het op voor adoptierecht van holebi’s: de SP.A heeft een linkse krant op de Linkeroever. Opinievorming onder sinjoren wordt verzorgd vanuit ‘de Limburg’. Heer, oh Heer!
Politici willen macht. Veel media zijn hun onderdanen geworden. Gewone lezers merken zelfcensuur en slapjanusgedrag. En daar geven ze terecht hun geld niet aan.
Derk Jan Eppink
