Het Fenix-project in Genk komt er niet. Dank zij Vlaams belastinggeld hoeft het nieuwe shoppingcenter in het Duitse Oberhausen geen concurrentie te vrezen.
OM DE MIJNEN te sluiten deed de Belgische regering, bij gebrek aan moed, een beroep op een buitenstaander. Die kreeg daarvoor een dikke portefeuille met honderd miljard frank overheidsgeld toegestopt daarvoor is minder moed nodig. Thyl Gheyselinck klaarde de klus en mocht, gezien de dikte van zijn portefeuille, elke morgen bij het ontbijt een of ander fantastisch reconversie-idee bedenken. Tien jaar later worstelt Limburg nog met het Fenix-project dat begin juli is gekelderd. Niet door de Vlaamse regering, want haar ontbreekt het aan de nodige moed om te zeggen dat het Fenix-project niet deugt. Wel door het sociaal-economisch comité, een vergadering van hoge ambtenaren.
Deze ambtenaren kregen vervolgens van de politici de wind van voren. Terwijl zij niets anders deden dan, ondanks de druk bij een miljardendossier als dit, de door politici goedgekeurde wet toepassen. Hun grootste fout bestond erin dat ze durfden te zeggen wat politiek Limburg alleen binnenskamers en onder vier ogen zegt. Dat het project met een winkelcentrum, golfterrein en vakantiedorp in de eerste plaats verdedigd wordt omdat de Limburgse politici tien jaar lang weigerden na te denken over duurzame alternatieven. Die lethargie werd in de loop van de jaren zelfs het ultieme argument voor Fenix. De Limburgse reconversiemaatschappij zei het vorige week zelf : er is geen geloofwaardig alternatief. En liever een slecht vastgoedproject dan een rustige evaluatie, zo luidt de boodschap.
Of het zinvol was om met overheidssteun een winkelcentrum in de heide te bouwen, twee keer zo groot als Wijnegem Shopping Center, daar willen de SP en vooral de CVP in Limburg niet meer over nadenken. Officieel is de CVP tegen grootschalige winkelcentra buiten de kernen maar van al die Fenixen mag alleen Fenix, zo sneerde Marc Platel in het Belang van Limburg. Of het economisch en ecologisch verstandig was om meer autoverkeer naar en van Genk te genereren dan op de allerdrukste dag van het jaar ’s avonds aan de Vlaamse kust vertrekt, vonden de ministers van Verkeer ( Eddy Baldewijns, SP) en Leefmilieu ( Theo Kelchtermans, CVP) naast de kwestie. De Vlaamse regering gaat nog andere vragen uit de weg. Of de overheid zich met nog maar eens een vakantiedorp moet bezighouden, terwijl het privébedrijf CenterParcs zijn investering in een nieuw park in hetzelfde Limburg (Maasmechelen) blokkeert wegens verzadiging van de markt. Of iemand tien jaar na de golfboom nog gelooft dat golfterreinen meer Aziatische investeerders lokken dan de Vlaamse economie kan verwerken. En voor café Oud België neemt wellicht niemand de auto richting Genk.
BELASTINGGELD.
Een ?hoopje ambtenaren? (dixit ABVV-topman Jean-Claude Van Rode) stuurt Limburg weer naar het tijdperk van de ?keuterboer op klompen? (dixit Yannick Boes van de participerende brouwerij Alken-Maes). Er weerklonken bittere commentaren, vooral vanwege het monsterverbond van vakbonden en werkgevers, dat sinds het Waalse staal nergens zo hecht was. Vakbonden én werkgevers waren woest omdat ze hun zin niet kregen. Omdat een stelletje wereldvreemde ambtenaren het beter wist : dat Fenix inderdaad geen toegevoegde waarde betekent voor de consument, dat de weerslag op de handel zich uitstrekt tot in Luik en Antwerpen maar toch in de eerste plaats Genk treft, dat er geen garanties zijn voor de beloofde drieduizend nieuwe banen. De christelijke vereniging van de zelfstandige ondernemers NCMV, die jarenlang tegen Fenix ageerde, hield rekening met het verlies aan andere banen en kwam uit bij… 38 nieuwe jobs.
Misschien was alleen de grote baas van de Stadiumgroep, Ed Healy, niet helemaal ongelukkig. Stadium zou de belangrijkste investeerder worden in het winkelcentrum. In het Duitse Oberhausen, op twee uur autorijden van Genk, opent Stadium in september een gelijkaardig project, CentrO. Zonder dat het geld kostte, slaagde Stadium er in om de concurrentie voor het Duitse project op een afstand te houden. Met Vlaams belastinggeld.
Destijds sloten de Kempense Steenkolenmijnen (KS) en de privé-investeerders namelijk een dubbelakkoord. Indien het Fenix-project zou worden uitgevoerd, dan werden de kosten die KS maakte, door de privé-partners terugbetaald. Andersom kon de privé-sector de kosten op KS verhalen, in geval het project niet doorging. Met de uitspraak van het sociaal-economisch comité lijkt het einde van Fenix nabij. Eric Van Rompuy (CVP), de Vlaamse minister van Economische Zaken en Middenstand, rekende het Vlaams parlement voor dat de belastingbetaler 581 miljoen frank in de studiekosten stak. Daarvan heeft Stadium nog 205 miljoen frank te goed van de Vlaamse overheid.
De minister doet weinig enthousiast over Fenix, een erfenis uit het verleden. Met zijn twijfels over de economische haalbaarheid staat Van Rompuy niet alleen. Ofwel heeft Fenix alleen een beperkte aantrekkingskracht in de onmiddellijke omgeving, maar dan levert het weinig banen op en wordt straks wellicht nog eens een beroep op de overheid gedaan. Ofwel trekt Fenix inderdaad miljoenen bezoekers uit Nederland en Duitsland. In dat geval zal de ravage voor, bijvoorbeeld, de mobiliteit in Limburg en Vlaanderen niet te overzien zijn, zoals blijkt uit een door de Vlaamse regering zeer zuinig gebruikt onderzoek van de studiegroep Planning. In dat geval recruteert Fenix ook bezoekers uit het Duitse Roergebied. Daar waar Stadium straks zijn deuren opent. Zonder concurrentie.
P.R.
De CVP verzet zich tegen winkelcentra en meubelboulevards. Er is één uitzondering : van alle Fenixen mag alleen Fenix.
