Verenigingen zonder winstoogmerk (vzw’s) krijgen een jaar extra om wettelijk in orde te zijn.
Minister van Justitie Laurette Onkelinx (PS) heeft verenigingen met een vzw-statuut een jaar uitstel gegeven om zich aan te passen aan de nieuwe vzw-wet. Die dateert van mei 2002 en legt aan vzw’s een grotere administratieve en financiële transparantie op. Normaal moesten de naar schatting 100.000 vzw’s in België ten laatste vanaf 1 januari 2005 in orde zijn, maar dat zou totnogtoe voor slechts 20 procent het geval zijn.
‘Minister Onkelinx verleent uitstel van executie’, zegt Roland Van Hecke van het Vlaams Studie- en Documentatiecentrum voor vzw’s. ‘In feite is het een grote klucht. In 1997 was er al sprake van een nieuwe vzw-wet. Het heeft vijf jaar geduurd voor ze in het parlement werd goedgekeurd. Sindsdien zijn er alweer een vijftal wijzigingen doorgevoerd. Vooral die wettelijke wispelturigheid verklaart waarom de meeste vzw’s tot nu toe hebben gewacht om zich aan te passen. Vorige maand doken de eerste geruchten op over een uitstel van de definitieve inwerkingtreding van de nieuwe vzw-wet. Toen ontkende Onkelinx nog. Nu heeft ze het geweer nog maar eens van schouder veranderd.’
Negen op de tien vzw’s zijn kleine verenigingen. ‘De mensen die zich daarvoor inzetten, doen dat in hun vrije tijd’, aldus Van Hecke. ‘Voor hen zijn de bijkomende administratieve verplichtingen – een aangepast vzw-dossier moet niet alleen in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd worden, maar ook bij de griffie van de handelsrechtbank worden neergelegd – een hele klus, meer nog dan het gewone financiële verslag dat ze van de verenigingsinkomsten en -uitgaven moeten maken. Ik betwijfel of de transparantie daarmee zoveel gediend is. Veel kleine vzw’s worden trouwens ontbonden en het worden opnieuw feitelijke verenigingen.’
Grote vzw’s (van politieke partijen, in de sociaal-culturele sector, in de welzijnszorg enzovoorts) moeten voortaan ook een volwaardig boekhoudkundig plan hebben. Van Hecke: ‘Organisaties die werken met grote budgetten en personeelsleden, zouden daar al lang mee vertrouwd moeten zijn. Dat is dus niet het grote probleem. Hun overheidstoelagen zijn in de meeste gevallen ook gekoppeld aan verplichtingen op dat vlak. Het onderwijs is ter zake een uitzondering. Daarom, en ook omdat ze in het verleden niet graag inzage gaven in hun financiële huishouding, vermoed ik dat veel inrichtende machten van katholieke scholen nog niet in orde zijn met de nieuwe vzw-wet.’
Van de ongeveer 100.000 vzw’s in ons land – ‘niemand kent het juiste cijfer’, meent Van Hecke – is 45 procent actief in Vlaanderen en 55 procent in Brussel en Wallonië. Maar een derde tot zelfs de helft leidt ‘een slapend bestaan’.
P.M.
