Het Luikse assisenhof is de komende vijf maanden het decor voor het proces-Habran. In de beklaagdenbank: tien zware gangsters. Nummer 11 en 12 zijn niet aanwezig: een is ernstig ziek, een ander is voortvluchtig. Geen nood, alle aandacht gaat sowieso naar de zogenaamde spin in het web: Marcel Habran, 75 jaar, klaar voor zijn laatste lange verblijf in de gevangenis.
Zijn gezegende leeftijd is voor de ongekroonde koning van de gewapende overval geen reden om het hoofd zomaar op het kapblok te leggen. De man van wie einde jaren 1990 met grote stelligheid beweerd werd dat hij meer dan een miljard Belgische frank op zijn rekening had staan, heeft onder meer Marc Uyttendaele als advocaat. De echtgenoot van vicepremier Laurette Onkelinx (PS) verdient normaal zijn boterham met lucratieve publiekrechtelijke en administratieve zaken, maar heeft zich uitzonderlijk nog een keer in een assisenzaak verdiept. Op de tweede dag zette Uyttendaele meteen de toon. Na een onwaarschijnlijke flater van het Openbaar Ministerie – aanklager Michel Yernaux las een andere akte van beschuldiging voor dan die welke de verdediging een paar maanden geleden had gekregen – legde hij samen met zijn confraters de zaak op de eerste dag al stil. Voorzitter Marc Dewart ging de volgende dag gewoon voort. Maar dankzij dat amateuristische begin houden Habran en trawanten een stevige stok achter de deur. De rijzige Luikenaar liet op diezelfde dag ook weten dat hij de beklaagdenbank te krap vond, dat hij te ver van het gebeuren zat en dat het plexiglas hem niet zinde. ’s Namiddags was het glas verdwenen. Voor de rest werd naar een oplossing gezocht, aldus de voorzitter.
Ook op zijn assisenproces gedraagt Habran zich als ‘ Le grand Marcel’, de in het milieu zeer gerespecteerde gangster die zijn nakomelingen een halve eeuw heeft onderhouden met misdaadgeld. Habran zat al in de cel tussen 1957 en 1959. Daarna volgden nog enkele veroordelingen, maar pas in 1972 gaat het goed fout. Aan een superette in Schaarbeek wordt de chauffeur van een geldtransportwagen met een zware mitrailleur neergemaaid. Twee jaar later wordt Habran voor die roofmoord veroordeeld tot achttien jaar dwangarbeid. Na acht jaar komt hij vervroegd vrij. Van dan af is hij in Luik de grote meneer.
Tien jaar blijft hij buiten schot, maar ondertussen verrijkt hij zich met een goed draaiende btw-carrousel, verhandelt hij gestolen auto’s en geeft hij opdrachten aan zijn luitenanten. Bij zijn arrestatie in 1992 vindt de politie explosieven, wapens, scanners en uniformen. Zes jaar later komt hij opnieuw vrij. In zijn buitenverblijf in het Noord-Franse Matton lijkt hij eindelijk van zijn pensioen te gaan genieten. De dorpsbewoners noemen hem ‘l’élégant’. Habran staat er bekend als de rijke garagist die vriendelijk groet wanneer hij passeert tijdens zijn dagelijkse jogging. In 2000 staat het Luxemburgse gerecht plots in Matton. Habran wordt gezocht voor diefstal. Maar ook in België stapelen de nieuwe beschuldigingen zich op. Zijn bende wordt in 2002 opgepakt. De beschuldiging: acht moorden in het Luikse gangstermilieu en een rist gewapende overvallen, waarvan die in Borgworm op 12 januari 1998 en op de luchthaven van het Luxemburgse Findel op 9 oktober 2000 de bloedigste waren. Habran zelf staat vandaag enkel terecht voor die twee uitschieters, maar de onderzoeksrechter is ervan overtuigd dat hij in bijna alle moorden, diefstallen en overvallen een graantje heeft meegepikt.
In een dergelijke sfeer van afrekeningen en geldbejag mag Habran van geluk spreken dat hij nog leeft. Het respect voor hem moét wel groot zijn. Toch deden enkele medegangsters eind jaren 1990 een poging om hem te elimineren. Er stond 25.000 euro op zijn hoofd, vertelde de politie hem.
Habran ontkent intussen alles, maar zijn argumentatie is allesbehalve waterdicht. Desalniettemin gaat hij ervan uit dat hij binnenkort verder kan genieten van zijn pensioen. Niets is beslist. En een professional is doorgaans een stapje sneller dan de amateurs om hem heen.
Hannes Cattebeke
