Een filmgedicht uit Japan.

De Japanse film blijft maar scoren. “Suzaku”, waarmee de Japanse regisseuse Naomi Kawase vorig jaar in Cannes de Caméra d’Or won voor het beste debuut, is een ware revelatie. Het is een minimalistisch kleinood in de grote traditie van Ozu: een bijzonder ingetogen film met het gezinsleven als onderwerp. Kawase vertelt het verhaal van een familie in een afgelegen dorpje op de flank van een berg. Een man woont er met zijn moeder, zijn vrouw, zijn dochtertje en een neef. De kleine landelijke gemeenschap leeft er afgesneden van de wereld; de bouw van een treintunnel zou hun isolement moeten doorbreken, maar het project valt stil.

Ongeveer na een derde van het verhaal maakt de cineaste een sprong van vijftien jaar. Voor de ouderen is er geen toekomst meer en voor de jongeren begint een nieuw leven. Het kleine meisje gaat nu naar school, haar neef – inmiddels kostwinner – brengt haar met zijn scooter naar huis. Ze is heimelijk verliefd op de jongen, maar wanhoopt omdat hij kennelijk meer oog heeft voor haar moeder, die ondanks een zwakke gezondheid een parttime baan neemt. De huisvader blijft tevergeefs ijveren voor de aanleg van een spoorweg, maar op zekere dag verdwijnt hij met zijn videocamera in de onafgewerkte tunnel. In een notendop wordt de hele evolutie van Japan gesuggereerd: de rurale traditie die langzaam wordt weggevreten door de industriële vooruitgang.

Voor wie louter bij actie en opgeschroefd drama zweert, gebeurt er hier niet zoveel, maar wie nog niet helemaal bezweken is voor de roep van het spektakel, ziet hele levens voorbijtrekken. “Suzaku” gaat over liefde, leed, verdriet en dood, maar altijd bedwingen de gezinsleden hun emoties. Kawase beantwoordt hun sereniteit met een visuele stijl vol pudeur. Ze hanteert de camera als een fijn schilderspenseel, filmt liefst vanop afstand, laat essentiële zaken off screen plaatsgrijpen en maakt overwegend gebruik van lange instellingen die het tempo van de personages respecteren en hun alledaagse rituelen laten oplossen in een overheersende pantheïstische natuur (“Suzaku” is de naam van de berggod). Vol ontzag kijken en luisteren de mensen naar de bergen, de hemel, de bomen en de wind – alsof ze rechtstreeks met de kosmos communiceren.

Elke kans op een emotionele uitbarsting wordt in de kiem gesmoord, maar als het uiteengevallen gezin de Super-8 filmpjes bekijkt van de verdwenen vader, zorgt de collectieve herinnering aan wat voorgoed voorbij is voor een van de meest ontroerende momenten.

“Suzaku” wordt vertoond op het Mondiaal Filmfestival Focus op het Zuiden, dat plaatsheeft van 24/4 tot 3/5 in Turnhout in zaal Focus. Info: 014/47.80.26. “Suzaku” komt later in de gewone bioscoop.

Patrick Duynslaegher