Niemand gaat voor zijn plezier naar het ziekenhuis. Om te vermijden dat ook de factuur angstzweet oplevert, zijn er enkele zaken die u even in het oog moet houden.

Een ziekenhuis zoeken is niet hetzelfde als een hotel boeken. Maar inzake het aanbieden van een transparante rekening kunnen de meeste ziekenhuizen in dit land nog veel leren van de toeristische sector. Er zijn evenwel beperkingen.

Het belangrijkste obstakel voor een overzichtelijk prijsbeleid schuilt in de specifieke dienstverlening van ziekenhuizen. Wanneer iemand het ziekenhuis binnenkomt, is het moeilijk om onmiddellijk te weten wat hem of haar scheelt. Daarvoor zijn onderzoeken nodig.

Desondanks kan een wakkere consument/patiënt al veel doen om zichzelf te behoeden voor onverwacht hoge ziekenhuisrekeningen.

HET ZIEKENHUIS

Een van de belangrijkste factoren is vanzelfsprekend de keuze van het ziekenhuis. Vaak zal de verwijzende arts een suggestie doen. En soms is uw behandelende geneesheer of specialist verbonden aan één bepaald ziekenhuis. In de andere gevallen kunt u zelf het ziekenhuis van uw keuze bepalen, toch zeker als het om een geplande opname gaat. Artsen kiezen doorgaans op basis van ervaring of uit gewoonte. Ze hebben meestal ook een idee van de kwaliteit van de dienstverlening en van de kostprijs. Maar ook uw ziekenfonds heeft die informatie. Dat is bovendien beter op de hoogte van de financiële kant van de zaak.

HET KAMERTYPE

De tarieven in een ziekenhuis hangen voor een groot stuk af van het kamertype waarvoor u opteert. Er bestaan drie categorieën. Naargelang van de kamer die u neemt, kunnen de bedragen sterk uiteenlopen ( zie ook tabel ‘kamertoeslagen’). Gemeenschappelijke kamers zijn het goedkoopst, maar bieden vanzelfsprekend minder rust en privacy. Voor dat laatste is een twee- of een eenpersoonskamer meer aangewezen. Dat u voor die luxe een toeslag betaalt, ligt voor de hand. De kamertoeslagen van een ziekenhuis zijn geafficheerd aan de balie. Let wel: die toeslagen omvatten niet alle verblijfskosten. Het zijn slechts bijbetalingen op een vast dagbedrag en een forfait dat u bij elke opname betaalt.

De kamerkeuze legt u vast bij het invullen van het opnameformulier. Daarmee verbindt u zich ertoe het tarief te betalen dat met de kamerkeuze overeenstemt. Komt u buiten uw wil toch op een duurdere kamer terecht, dan betaalt u slechts de prijs van de door u gekozen kamer. Belandt u, bijvoorbeeld door een tijdelijk tekort, evenwel op een goedkopere kamer, dan betaalt u alleen de prijs van de kamer waar u ligt.

Wie zijn kamerkeuze niet kenbaar kan maken bij de opname, krijgt het tarief voor een gemeenschappelijke kamer aangerekend, tot derden of de betrokkene zelf een keuze bepalen.

Niet alle ziekenhuizen beschikken over gemeenschappelijke kamers. Wie toch kiest voor zo’n kamer, komt automatisch op een kamer met één of twee bedden. De prijs moet dan wel die van een gemeenschappelijke kamer zijn. Niemand kan u namelijk verplichten voor een een- of tweepersoonskamer te tekenen, zelfs niet als het ziekenhuis geen gemeenschappelijke kamers heeft. Het is gewoon een kwestie van mondig te zijn. Ook wie om medische redenen op een eenpersoonskamer moet liggen, kan niet worden gedwongen voor zo’n kamer te tekenen. Beter is in dat geval officieel toch voor een gemeenschappelijke kamer te kiezen, zodat u alleen dat tarief betaalt.

ERELONEN

Bij de erelonen of honoraria blijkt nogmaals het belang van de kamerkeuze. Het kamertype dat u kiest, bepaalt namelijk ook de tarieven die de artsen u mogen aanrekenen voor hun behandelingen in het ziekenhuis. Opnieuw geldt dat wie minder kamergenoten wil, meer betaalt.

De basisprijs van elke ingreep door een arts is wettelijk vastgelegd in een standaardtarief, dat volledig of gedeeltelijk wordt terugbetaald door het ziekenfonds. Alleen komen daar nog eens de ereloontoeslagen bij. Die worden vaak uitgedrukt in een percentage. Wie een ereloontoeslag van 100 procent betaalt, legt dus eenzelfde bedrag op tafel als het ziekenfonds. In sommige ziekenhuizen kunnen de ereloonbijbetalingen, afhankelijk van het statuut van de arts en het kamertype, oplopen tot 500 procent.

Artsen die een overeenkomst hebben getekend met de ziekenfondsen mogen alleen op een eenpersoonskamer ereloontoeslagen aanrekenen. Niet-geconventioneerde artsen zijn voor hun honoraria alleen maar gebonden aan de maximumereloontoeslagen van het ziekenhuis waar ze werken. Een lijst met alle zogenaamde geconventioneerde dokters ( zie ook pagina 49) moet in elk ziekenhuis beschikbaar zijn, net als een lijst met de maximumereloontoeslagen. Vooraf even navragen bij het ziekenfonds, het ziekenhuis of de arts zelf is de boodschap, want de verschillen kunnen hoog oplopen. Nog vóór u in het ziekenhuis terechtkomt is, kunt u zo de omvang van de uiteindelijke factuur al flink beperken.

VOORSCHOT

Ziekenhuizen mogen bij een opname altijd een voorschot vragen. Dat mogen ze opnieuw doen per periode van zeven dagen dat u er verblijft. Op enkele zaken moet u letten. Zo moet u weten dat er maxima bestaan. Voor een gewone verzekerde liggen die, voor een gemeenschappelijke kamer, rond de 150 euro. Voor een een- of tweepersoonskamer mogen de ziekenhuizen daar zevenmaal de kamertoeslag bij rekenen. Vergeet niet om een ontvangstbewijs te vragen en kijk achteraf op uw factuur goed na of het voorschot wel in mindering is gebracht. Weet dat behandelende artsen nooit een voorschot mogen vragen voor hun prestaties.

MEDISCHE INGREPEN

Het moeilijkste bij het samenstellen van een kostenplaatje, is het inschatten van de medische behandelingen. De kwaliteit ervan is moeilijk te meten. En vanzelfsprekend is elke patiënt anders. Toch bestaan er voor gelijksoortige behandelingen dermate grote verschillen onder verschillende ziekenhuizen dat zowel de ziekenfondsen als de overheid al vaak aan de alarmbel hebben getrokken. Een voorbeeld.

Van elke 100 herniaoperaties kosten er 25 hoogstens 127,12 euro. Maar er zijn er ook 25 die minstens 247,32 euro kosten (cijfers 1997, bron: RIZIV). De verpleegdagen, de geneesmiddelen en het honorarium voor de betrokken prestatie zijn dan nog niet betaald. Vanwaar die verschillen? Een herniaoperatie is dan nog relatief goedkoop, in vergelijking met bijvoorbeeld een heupprothese, waar je doorgaans meer dan 2000 euro voor neertelt. Veel hangt af van de kwaliteit van het gebruikte materiaal. Bij heupimplantaten opteren sommige artsen niet noodzakelijk voor de beste prijs-kwaliteitverhouding.

Studies in opdracht van het kabinet van Sociale Zaken tonen aan dat er ook wel eens wat overbodige onderzoeken worden uitgevoerd. Bij gebrek aan onafhankelijke kwaliteitscontroleurs in België, blijft het voor de overheid moeilijk om daar zelf iets aan te doen. Wat u als patiënt bij geplande ingrepen kunt doen, is vooraf inlichtingen inwinnen bij het ziekenfonds. Bij een operatie aan de appendix die in het ene ziekenhuis 200 euro kost en in het andere ziekenhuis 400 euro mogen gerust vragen worden gesteld (cijfers 1997, bron: RIZIV).

DIVERSE KOSTEN

Eén uitgavepost is vrij makkelijk onder controle te houden. Hoeveel u telefoneert en hoeveel drank u uit de koelkast haalt, ressorteert onder de diverse kosten. Die behelzen alle producten en diensten die niets met de medische verzorging te maken hebben. Elk ziekenhuis moet een prijslijst van deze producten en diensten kunnen aanbieden.

MEER INFORMATIE

Een gezonde assertiviteit tijdens de opname is niet altijd evident. Patiënten bevinden zich niet in een toestand waarin ze zich als wakkere consumenten kunnen gedragen. Niet alle ziekenhuizen zijn trouwens even sterk qua informatieverstrekking. Voor een opname – als het kan – een bezoek brengen aan het ziekenfonds, biedt soelaas. Voor een woordje uitleg, of voor een inschatting van de kosten. Medische vragen stelt u vanzelfsprekend aan uw huisarts.

Voor de ziekenfondsen is informatieverstrekking een dienst waarmee ze aan klantenbinding kunnen doen. De meeste brengen dan ook geregeld brochures uit en leveren via hun websites grote inspanningen om zo individueel mogelijk advies te geven.

HOSPITALISATIEVERZEKERING

Wie over een aanvullende hospitalisatieverzekering ( zie pagina 56) beschikt, dekt zich tegen veel kosten in. Wees er evenwel van bewust dat de polis niet alles vergoedt. Als u bij een ziekenhuisopname vermeldt dat u over een dergelijke verzekering beschikt, hebben sommige artsen wel de neiging om de kosten dan enigszins op te drijven.

Gerry Meeuwssen