De Wereldvoedseltop in Rome was weinig ambitieus : de wereldleiders willen in twin- tig jaar tijd de honger in de wereld halveren.
EEN BERICHT UIT ROME
ROMEWAS DE JONGSTE dagen een veilige stad. De Polizia en de Carabinieri mobiliseerden vijfduizend manschappen om lijf en leven van staatshoofden, regeringsleiders, ministers en ander hoog volk te beschermen. Die namen er deel aan de Wereldvoedseltop van de FAO, de organisatie van de Verenigde Naties voor voeding en landbouw. Onder andere paus Joannes Paulus II meldde zich, en ook de Cubaanse president Fidel Castro en de eigen Belgische premier Jean-Luc Dehaene, bijgestaan door landbouwminister Karel Pinxten en minister van Ontwikkelingssamenwerking Reginald Moreels. Maar de machtigen der aarde de G-7, de groep van de rijkste zeven landen stuurden slechts hun luitenanten en het resultaat van de top was er dan ook naar.
De vijfdaagse conferentie, die liep onder het motto ?Voedsel voor Allen? en waaraan 174 landen deelnamen, joeg er alvast tonnen papier door. In hun ?Verklaring van Rome? herbevestigden ?wij, staatshoofden en regeringsleiders of onze vertegenwoordigers? het ?fundamentele recht van iedereen beschut te zijn voor honger.? Zo fundamenteel klinkt dat recht echter niet, aangezien de Wereldvoedseltop zich tevreden stelt met de halvering van het aantal hongerlijders tegen 2015. Van de 5,8 miljard mensen op de wereld lijden er 800 miljoen honger dat is vijftien procent. Binnen twintig jaar zullen het er maar half zoveel zijn. Of omgekeerd, de staatshoofden en regeringsleiders van nagenoeg de hele wereld aanvaarden dat er dan nog 400 miljoen mensen honger lijden.
Hoewel de landbouw op wereldvlak voldoende voedsel produceert om alle monden te voeden, toch blijft de honger massaal woekeren in de landen van de derde wereld. Met twintig procent van de wereldbevolking consumeren de industrielanden de helft van de wereldvoedselproductie. Dertien procent van de bevolking van Latijns-Amerika en de Caraïben, 20 procent van de Aziaten en 37 procent van de Afrikanen lijden honger in zwart Afrika gaat de voedselproductie snel achteruit en het aantal ernstig ondervoede mensen nog sneller vooruit.
DE VRIJE MARKT.
?De armoede is een van de belangrijkste oorzaken van de voedselonzekerheid,? stelt de Verklaring van Rome. Tachtig landen, klinisch omschreven als low-income food-deficit countries, produceren niet genoeg voedsel om hun bevolking te voeden en beschikken niet over de middelen om voedsel in te voeren. In de meeste van die landen verscherpt bovendien, bij gebrek aan een sociaal beleid, de verdeling van het schaarse voedsel het hongerprobleem nog. Ook de vlucht naar megasteden vergroot het voedselprobleem.
Maar een diplomatieke top zoals die van Rome beperkt zich noodgedwongen tot stichtende aanbevelingen daarover. Hij kan de Europese Unie niet aanvallen, die haar landbouwers met subsidies beschermt ten koste van de derde wereld. Evenmin kan hij het Internationaal Monetair Fonds beschuldigen dat het weinig aandacht besteedt aan de schuldenbergen die de ontwikkelingslanden economisch verlammen. Premier Dehaene viel in dat kapittel merkwaardig uit de toon. Hij pleitte voor maatregelen om de arme landen te beschermen tegen de negatieve gevolgen van de vrije voedselmarkt. De liberalisering van de wereldhandel in voeding nochtans het credo van de Wereldhandelsorganisatie is niet goed voor de derde wereld, waarschuwde hij, en moet met sociale maatregelen worden aangevuld. Voedsel is voor Dehaene niet een doodgewoon economisch goed. Maar de economische wereld, met zijn reusachtige voedingmultinationals, hoeft zich van Rome niets aan te trekken.
Secretaris-generaal Boutros Boutros-Ghali van de Verenigde Naties riep de top op om de miljoenen vluchtelingen in Centraal-Afrika te helpen. Wat er gebeurt in het gebied van de Grote Meren, toont duidelijk een van de belangrijke redenen van honger : het veertigtal lopende oorlogen en burgeroorlogen in de wereld. De vrede en de stabiliteit in elk land is een onmisbare voorwaarde tot duurzame voedselzekerheid en voedsel mag niet gebruikt worden als instrument van politieke druk, heette het in Rome. Maar de Voedseltop is de Veiligheidsraad niet.
GEBOORTEBEPERKING.
De wereldbevolking groeit van 5,8 miljard mensen tot 8,7 miljard in 2025. Maar het kunnen er dan ook 12 miljard zijn, gelooft Nafis Sadik van het Bevolkingsinstituut van de Verenigde Naties. De FAO berekende dat in de komende dertig jaar de voedselproductie met 75 procent moet stijgen. En dat terwijl de Groene Revolutie van de jaren zestig en zeventig duidelijk is uitgewerkt. De groei van de voedselproductie daalt al drie decennia achter mekaar. Dit jaar wordt slechts 1,8 procent meer voedsel geproduceerd dan vorig jaar, en daartegenover staat dat de wereldbevolking met 1,5 procent of 86 miljoen mensen vermeerdert. Steeds minder deskundigen geloven dat biotechnologische innovaties voedsel voor iedereen zullen waarborgen. Zij vrezen integendeel dat de groei van de voedselproductie geen gelijke tred kan houden met de explosie van de bevolking. Met hongersnoden als gevolg, in de armste landen met de snelst groeiende bevolking. De paus verzette zich tegen de demografische pistes van Rome : geboortebeperking is geen oplossing om de hongersnood uit de wereld te helpen. Tegelijk verzocht de kerkleider, die het onduldbaar noemde dat sommigen in weelde leven terwijl anderen van honger dreigen om te komen, de politieke leiders om de kloof tussen rijk en arm te overbruggen.
Uit de debatten op de voedseltop blijkt dat de wereld met twee even ernstige als dreigende problemen kampt. Hoewel de wereldgraanproductie voor het eerst in vier jaar weer lijkt toe te nemen, volstaat de opbrengst, vooral van tarwe, volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties niet om een wereldwijde voedselveiligheid te garanderen. De reserves in de wereld zakten tot onder de kritische drempel, de prijs van de basisvoeding dreigt nog meer te stijgen.
Voorts evolueert de beschikbaarheid van water naar een probleem op wereldniveau. Meer dan 230 miljoen mensen in 26 landen, bijna de helft daarvan in Afrika, leven met een blijvend watertekort. In Rome waarschuwde menig spreker voor wateroorlogen in een niet zo verre toekomst.
Het was van 1974 geleden dat nog een Wereldvoedseltop bijeen kwam. In die tijd stroomde de wereld nog over van idealisme en de politieke leiders geloofden op tien jaar de honger uit de wereld te bannen. Het lukte niet. Ook nu wilde directeur-generaal Jacques Diouf van de FAO op het allerhoogste politieke niveau een nieuwe doorbraak forceren. De Romeinse Wereldvoedseltop slaagde daar niet in. De rol die de internationale gemeenschap de Voedsel- en Landbouworganisatie toebedeelt, is namelijk niet politiek, maar louter technisch.
De FAO toonde zich in Rome dan ook op zijn sterkste met plannen voor de uitbreiding van het landbouwareaal, de strijd tegen landerosie en ontbossing, de verbetering van de irrigatie, de beperking van productieverlies bij oogst en opslag, het gebruik van mest- en sproeistoffen, de nieuwe biotechnologie, de scholing van boeren en vooral van de vrouwen in de derde wereld. En de Amerikaanse minister van Landbouw Dan Glickman hield in Rome een bevlogen pleidooi voor ?minder verspilling en vernietiging van voedsel? in het rijke Westen.
Guido Despiegelaere
De Wereldvoedseltop in Rome luistert naar de paus : geboortebeperking is geen goed middel tegen honger.
Fidel Castro sprak schande over de bescheiden ambities van de top.
