In de wet over de patiëntenrechten uit 2002 staat het allemaal mooi beschreven in artikel 7, paragraaf 1. Als patiënt hebt u recht op alle informatie die u een beter inzicht geeft in uw gezondheidstoestand en de vermoedelijke evolutie daarvan. Ook als het er voor de patiënt erg slecht uitziet, hebt u het recht om dat te weten. De wet zou het best worden uitgebreid: de bewoners van België hebben het recht op alle informatie die een beter inzicht geeft in de gezondheidstoestand van het land en de vermoedelijke evolutie daarvan. Ook als het er voor het land erg somber uitziet, hebben zij het recht om dat te weten. Zou niet slecht zijn.
Nauwelijks een maand na de stembusgang blijkt plots dat de federale begroting met een gat van 1,86 miljard euro zit. In april was er nochtans niets aan de hand. Uit een rapport van het monitoringcomité, een groep hogere ambtenaren die de begroting in het oog houdt, blijkt nu dat vooral de belastinginkomsten tegenvallen omdat de conjunctuur slechter is dan verwacht. Het gevolg is dat er dit jaar nog voor 1,3 miljard euro maatregelen moeten worden genomen. En dat terwijl 2014 al halfweg is, en er van een nieuwe federale regering nog niet meteen sprake lijkt.
Het monitoringcomité berekende ook dat volgend jaar voor 6 miljard euro besparingen en/of nieuwe inkomsten moeten worden gevonden. Die schraap je niet bijeen door hier 50 miljoen af te krabben en daar 100 miljoen af te troggelen, zoals de regering-Di Rupo de afgelopen jaren deed. Om aan die 6 miljard te komen, zullen doordachte structurele maatregelen genomen moeten worden. Zoals politoloog Carl Devos (UGent) op deredactie.be schreef: ‘Het is inciviek om daar laconiek mee om te gaan.’ Er zal een sterke, samenhangende regering voor nodig zijn. Indien die niet snel in zicht is, mag de regering in lopende zaken haar mouwen opstropen. Dat zal niet van harte gaan, weet Devos: sinds de regeringsonderhandelingen ligt de MR overhoop met de PS, de CD&V met de Open VLD, en de SP.A met zichzelf. Dat belooft.
Ook in Vlaanderen viel na de verkiezingen een lijk uit de kast. De stemmen waren nauwelijks geteld of de Vlaamse administratie kwam met een rapport aanzetten waaruit bleek dat het Vlaamse begrotingstekort volgend jaar zou oplopen tot 1 miljard euro en in 2016 zelfs tot 1,3 miljard. Dat is bijna 600 miljoen meer dan eerder gedacht. De vraag is waar Vlaanderen 1,5 miljard zal vinden om zijn begroting in 2016 in evenwicht te krijgen, zoals de Vlaamse regering dat aan zichzelf verplicht is en Europa dat ook verlangt. De kaasschaaf hanteren zoals in het verleden en het overal met wat minder doen, zal onvoldoende zijn.
Vlaanderen was de voorbije jaren niet bepaald een voorbeeld van doortastend beleid, er werden nauwelijks keuzes gemaakt. Dat zal de volgende jaren wel moeten gebeuren. Die ingrijpende keuzes zullen bepalen in welk Vlaanderen we morgen leven. ‘Een dergelijke ingreep is nieuw voor Vlaanderen’, noteerde begrotingsexpert Herman Matthijs (UGent en VUB) op Knack.be. De CD&V en de N-VA, die onderhandelen over de vorming van een Vlaamse regering – terwijl de Open VLD hard op de deur klopt -, staan voor cruciale uitdagingen.
Tijdens de electorale campagne droomden heel wat partijen van een uitstel van het begrotingsevenwicht met twee jaar, tot 2018. De Europese Commissie liet een week na de verkiezingen weten dat daar geen sprake van kan zijn. Een maand later blijkt dat de gezondheidstoestand van België en Vlaanderen er heel wat slechter uitziet dan we voor de stembusgang dachten. Alle becijferde verkiezingsprogramma’s zijn al achterhaald, ze waren veel te optimistisch. De vraag is of degenen die de al te rooskleurige plannen presenteerden nu toch de moed zullen hebben om de noodzakelijke beslissingen te nemen. In artikel 5 van de patiëntenwet staat het alvast zo: de patiënt heeft recht op kwaliteitsvolle dienstverlening die beantwoordt aan zijn behoeften. De inwoners van België hebben daar ook – meer dan ooit – recht op.
EWALD PIRONET is senior writer van Knack.
Alle becijferde verkiezings-programma’s zijn al achterhaald. Ze waren veel te optimistisch.
