In Nederland raken steeds meer jongeren verslaafd aan de partydrug GHB. Een Noord-Brabants afkickcentrum laat hen stoppen met behulp van het middel zelf.
Nederlandse instellingen waar verslaafden worden verzorgd, werden vorig jaar verrast door een sterke stijging van het aantal jongeren die hulp zochten voor hun verslaving aan de partydrug GHB. Zo behandelde Verslavingszorg Noord-Nederland (VNN) 47 jongeren, terwijl dat er in 2006 welgeteld 4 waren. Het aantal probleemgebruikers in Nederland wordt door deskundigen op enkele duizenden geschat.
GHB of gammahydroxybutyraat, werd ooit gebruikt als narcosemiddel, maar in het vorige decennium ontdekte de partyscene het middel. Op het internet barst het van de recepten, en de ingrediënten zijn overal verkrijgbaar. Het middel wordt doorgaans ingenomen als vloeistof. Kleine hoeveelheden GHB geven een ontspannen gevoel, en het kan seksueel stimulerend werken. GHB staat ook bekend als verkrachtingsdrug, omdat er met enige regelmaat verhalen in het nieuws verschijnen over vrouwen die het bewustzijn verloren nadat mannen een flinke dosis in hun drankje hadden gedaan.
Abrupt stoppen met GHB is mogelijk, maar het is gevaarlijk omdat het kan leiden tot een psychose of een delirium. Dat is de reden waarom de Noord-Brabantse verslavingszorginstelling Novadic-Kentron ervoor kiest om de jongeren te laten afkicken met de drug zelf. Zo kan de verslaving gecontroleerd afgebouwd worden. Het afgelopen half jaar schreef de kliniek het middel voor aan ruim 40 jongeren. ‘We helpen ze in één tot twee weken afbouwen’, vertelt directeur Roel Hermanides. ‘Dat doen we met een combinatie van een medicinale vorm van GHB van de apotheker en kalmerende medicijnen.’
Volgens de Nederlandse Inspectie voor de Gezondheidszorg is afkicken met GHB toegestaan, omdat het een geregistreerd geneesmiddel is, en artsen het naar eigen inzicht mogen voorschrijven voor andere doeleinden. In de geneeskunde wordt GHB gebruikt onder de naam Xyrem, een middel tegen een specifieke vorm van narcolepsie, een zeldzame slaapstoornis. Wel meldt de inspectie dat men nog uitzoekt of alles wel netjes gebeurt bij Novadic-Kentron.
Volgens Hermanides bevindt de behandeling zich nog in de ontwikkelingsfase, maar moet de methode uiteindelijk leiden tot een vast afkickprotocol voor GHB. Over de effectiviteit van de behandeling valt volgens de directeur vooralsnog moeilijk iets te zeggen. ‘Het moet nog blijken of ze niet blijven hunkeren naar het middel.’
GHB in België
Ook in België neemt de populariteit van GHB toe. Uit onderzoek van de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) bij 2000 jongeren blijkt dat in 2007 ruim 5 procent van het uitgaanspubliek de drug had gebruikt. Dat is een verdubbeling ten opzichte van 2005. Van spoedartsen verneemt de VAD dat de combinatie van alcohol en GHB ‘regelmatig’ tot medische problemen leidt.
Het aantal gebruikers dat zich bij de verslavingszorg meldt, blijft echter beperkt. Uit recente cijfers van de Vlaamse Vereniging van Behandelingscentra Verslavingszorg (VVBV) blijkt dat in 2007 een handvol GHB-gebruikers behandeld is. Op de 3903 behandelingen was GHB slechts bij 25 mensen het hoofdprobleem. Van een aparte GHB-behandeling is in België voorlopig dan ook geen sprake. Bij de verslavingszorg-instelling De Spiegel is het één keer voorgekomen dat iemand psychotisch werd tijdens het afkicken van GHB. Maar ook hier speelt men niet met de gedachte een speciaal GHB-afkickprogramma te starten. Doorgaans is het ontwenningsproces in België vergelijkbaar met het afkicken van andere drugs, waarbij de gebruiker stopt met het middel en de ontwenningsverschijnselen worden opgevangen met andere medicatie.
DOOR BRAM PEETERS
