‘De nota van Magnette is geen basisdocument om een nieuwe regering te vormen, wel verkiezingspropaganda om bij vervroegde verkiezingen de verloren stemmen terug te winnen.’ Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.
1. PS: verkiezingspropaganda
‘Wij werken voor alle Belgen. Van Zeebrugge tot Aarlen, van Eupen tot Moeskroen.’
Informateur Paul Magnette, 25 november.
Het mandaat van PS-voorzitter Paul Magnette als informateur is door koning Filip verlengd tot 9 december. Na die beslissing gaf Magnette afgelopen maandag meteen een persconferentie. ‘Ik roep iedereen op om uit de comfortzone te treden’, zo zei hij en ‘de partijstrategieën moeten wijken voor het algemeen belang’, aldus het live verslag op Knack.be .
Eén dag later werden in de kranten de artikels over de persconferentie van Magnette verdrongen door uittreksels uit de nota die hij had voorgelegd aan de partijen waarmee hij onderhandelt voor de vorming van een federale regering. En woensdag volgde er nog meer. De reacties en commentaren lieten niet lang op zich wachten.
In de nota van Magnette is er onder meer sprake van de invoering van een minimumpensioen van 1500 euro, en wie zelf ontslag neemt, krijgt een uitkering, consultaties bij huis- en tandartsen worden gratis, de evenwichtsdotatie voor de sociale zekerheid wordt opnieuw ‘verankerd’. Dit is slechts een kleine greep van alle fijne maatregelen die de informateur voorstelde, maar in de hele nota staat nergens één woord over hoe hij dat allemaal denkt te realiseren en te financieren.
In de hele nota-Magnette staat nergens één woord over hoe hij alles denkt te realiseren en te financieren.
De reacties in Vlaanderen waren ronduit afwijzend. Niet alleen van krantencommentatoren, ook van academici. Arbeidseconoom Stijn Baert (UGent) stuurde deze tweet: ‘Uitkering wanneer je zelf ontslag neemt? Flexibiliteit terugdringen? Hogere pensioenen zonder wieden in gelijkgestelde periodes? Vlaamse partijen die meegaan in recepten van nota-Magnette trekken de facto een streep door ambities werkzaamheid en begroting in Vlaams regeerakkoord.’
Ook armoede-expert Ive Marx (UA), hoofd van het Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck, was vernietigend: ‘Laten we hopen dat die nota van Magnette vooral een politiek-strategisch document is en geen begin van een reëel regeerakkoord. In het laatste geval beginnen we het best verhuisplannen te maken. Adembenemend onverantwoordelijk.’
Marx legt uit: ‘We hebben een immens tekort. We staan voor sterk stijgende uitgaven in pensioenen en gezondheid. Mogelijk groeiverzwakking. Structureel lage productiviteitsgroei. En dan gaan we mensen uitkeringen geven als ze zelf ontslag nemen?! En de uitkeringen optrekken? Echt sprakeloos.’
Het is intriest. Als het allemaal waar is. Of zelfs 10 procent daarvan.
En nog: ‘Het meest onrustbarende is dat er zelfs geen intentie van koerswijziging in die nota lijkt te zitten. Integendeel, het klinkt allemaal naar versterking van het wanbeleid dat ons heeft gebracht waar we zijn. Het is intriest. Als het allemaal waar is. Of zelfs 10 procent daarvan.’
Tijdens zijn persconferentie riep Magnette iedereen op ‘om uit de comfortzone te treden’. Zelf deed hij dat niet. Hij handelt niet als informateur, laat staan als de staatsman die hij graag speelt tijdens de persconferenties. Magnette handelt als voorzitter van de PS.
De nota slaat aan bij zijn achterban en ook bij die van het uiterst linkse PTB, waar de PS bij de vorige verkiezingen stemmen aan verloor.
De nota slaat aan bij zijn achterban en ook bij die van het uiterst linkse PTB, waar de PS bij de vorige verkiezingen stemmen aan verloor. De nota van Magnette is dan ook geen document dat kan dienen als basis om een nieuwe regering te vormen. Het is wel verkiezingspropaganda om bij nieuwe, vervroegde verkiezingen de verloren stemmen terug te winnen. Magnette werkt dan ook niet ‘voor alle Belgen’, zoals hij beweert, laat staan voor de redding van België. Magnette werkt aan de redding van de PS.
2. Open VLD: eigen carrière eerst
‘Zondag zet Open VLD de N-VA onder druk om kleur te bekennen. Dat mislukt. Twee dagen later kijkt iedereen naar Open VLD. Uit de lekken blijkt immers, evident, dat de PS wel het Zweedse beleid wil terugdraaien. Wat Open VLD niet wil. En nu, Open VLD?’
Politoloog Carl Devos (UGent), 27 november op twitter.
Zondag verklaarde Open VLD-kopstuk Bart Somers dat hij ervan overtuigd is dat de N-VA federaal niet wil regeren. Zo opende hij meteen de deur voor een regering van liberalen, socialisten en groenen. Somers is vicepremier in de Vlaams regering en het is opmerkelijk dat net hij voor de camera’s een paars-groene federale regering de voorrang geeft. Het kan niet anders dan voor grote spanningen zorgen binnen de Vlaamse regering, die gevormd wordt door de N-VA, de CD&V en de Open VLD.
Het lag voor de hand dat de N-VA de voorzet van Somers zou uitbuiten en dat deed ze ook. De voorbije weken was er in het federale parlement een paars-groene coalitie ontstaan om de abortus- en euthanasiewetgeving uit te breiden. Dit zeer tegen de zin van CD&V. De woorden van Somers waren nauwelijks koud of de N-VA legde de ethische dossiers op tafel als breekpunt voor de vorming van een federale regering. Zo sloot de N-VA zich aan bij de CD&V. Niet verbaasd zijn als de Open VLD straks uit de Vlaamse regering wordt gebonjourd.
Open VLD komt hoe dan ook zwaar gehavend uit deze hele episode.
De Open VLD komt hoe dan ook zwaar gehavend uit deze hele episode. Na het uitlekken van de nota-Magnette begrijpt niemand dat Open VLD staat te trappelen om in een paars-groene regering te stappen, die zo veel hervormingen van de Zweedse regering (waar Open VLD deel van uitmaakte) wil terugdraaien.
Dat de top van de Open VLD zo enthousiast doet over paars-groen, kan alleen maar worden verklaard vanuit de persoonlijke carrières. Zoals begin deze week hier al stond: ‘In de Wetstraat doet al enige tijd het scenario de ronde dat de Open VLD bij paars-groen mag rekenen op het premierschap (dat voorzitter Gwendolyn Rutten zich kan toe-eigenen), plus twee ministers en het Kamervoorzitterschap. Dat is niet slecht voor een partij met maar 12 Kamerzetels.’ Dit werd de dagen daarna in de kranten bevestigd.
Nog een laatste keer Ive Marx: ‘Ik ben politicoloog noch kenner van het liberaal gedachtegoed maar dat een liberale partij zich zou kunnen vinden in een dergelijk dirigistisch, behoudsgezind en budgettair weinig verantwoordelijk (of zelfs realistisch) beleid zou me nu toch ook verbazen eerlijk gezegd.’ Het zou niet de eerste keer zijn in de politiek, en zeker niet bij de liberalen, dat persoonlijke carrièreplanning de bovenhand krijgt op de inhoud van een regeerprogramma.
3. N-VA: nog te vroeg
‘Voor mij ligt de bal in het kamp van de N-VA. Willen ze echt naar de onderhandelingstafel komen, ja of neen?’
MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez, De Morgen, 28 november
Het blijft een cruciale vraag: wil de N-VA echt naar de onderhandelingstafel komen, ja of nee? Ex-minister-president Geert Bourgeois (N-VA), samen met Rudy Demotte (PS) vier weken preformateur, zei daarover een paar weken geleden: ‘Socio-economisch gaapt een grand canyon tussen de N-VA en de PS. Communautair ligt de MR dwars.’ Dat is nog steeds zo en daar zal niet snel verandering in komen. Vergeet dus een paars-gele coalitie van socialisten, liberalen en N-VA.
Op basis van de nota-Magnette die nu bekend is, wordt het moeilijk voor de Open VLD en/of de CD&V (beide 12 Kamerzetels) om in een paars-groene coalitie te stappen. Tenzij ze de ministerpostjes uiteindelijk toch belangrijker vinden. Maar inhoudelijk zit er niet meteen een paars-groene regering aan te komen.
Geen paars-geel, geen paars-groen – het land lijkt onbestuurbaar. Nieuwe verkiezingen zijn niet uitgesloten. Binnen de PS denkt men daar al langer aan. Herinner u bijvoorbeeld Marc Uyttendaele, professor grondwettelijk recht aan de ULB en echtgenoot van PS-topper Laurette Onkelinx. Twee dagen na de stembusgang van 26 mei concludeerde hij al dat Vlaanderen en Wallonië té verschillend stemden en dat nieuwe federale verkiezingen zich opdrongen.
Bij de volgende verkiezingen zal het onvermijdelijk over de toekomst van de staat moeten gaan.
Hij zag toen al ‘een veelvoud aan onmogelijkheden’ en, aldus nog Uyttendaele, ‘de enige vraag is dan ook wanneer de politici zullen toegeven dat we opnieuw naar de stembus moeten. Dat is volgens mij de meest waarschijnlijke hypothese.’ Voor Uyttendaele moeten die nieuwe verkiezingen dan wel plaatsvinden ‘zonder de lafheid waarbij men gezegd heeft: “We organiseren verkiezingen maar we blokkeren elk institutioneel debat.'”
De partijen moeten bij de nieuwe stembusgang volgens Uyttendaele duidelijk aangeven wat hun communautaire plannen zijn met het oog op een nieuwe staatshervorming: ‘Bij de volgende verkiezingen zal het onvermijdelijk over de toekomst van de staat moeten gaan.’
Zoals hierboven gezegd, kan de nota-Magnette in dit licht worden gezien: de informateur voert al een prima campagne. Voor de N-VA ligt dat anders. Federaal kunnen ze de Vlaamse kiezer weinig voorleggen, tenzij dat ze het been stijf hielden. En kunnen ze al naar de kiezer trekken met het Vlaamse regeerprogramma en de beslissingen die de Vlaamse regering reeds nam? De Vlaamse regering kwam tot nu toe vooral in het nieuws met besparingen en dan vooral in de culturele sector, waarvoor minister-president Jan Jambon (N-VA) zelf verantwoordelijk is. Denken ze daarmee de verkiezingen te kunnen winnen?
N-VA kan nog maar weinig voorleggen om kiezers terug te winnen.
De PS maakt met de nota van Magnette een goede kans om weggelopen kiezers terug te halen bij de PTB/PVDA. De N-VA kan nog maar weinig voorleggen om kiezers terug te winnen. Misschien dat er wat Open VLD-stemmers overstappen, nu de top van die partij al te duidelijk liet blijken dat ze heel graag met PS en Ecolo in bed wil duiken. Maar of de N-VA stemmen zou terugwinnen van het Vlaams Belang? Misschien daarom dat de N-VA nog steeds niet duidelijk heeft gezegd of het federaal wil meebesturen. Het is nog te vroeg voor nieuwe verkiezingen. Binnen enkele maanden kan dat anders liggen.
4. Koninklijke kosten
‘Naar mijn gevoel zal het alleen veranderen als het een verbetering is, en ik zie niet in hoe we kunnen verbeteren.’
Graaf Paul Buysse, voorzitter raad van bestuur Koninklijke Schenking, Terzake, 27 november
De Koninklijke Schenking beheert koninklijke bossen, gronden en gebouwen en is op papier een zelfstandige openbare instelling die financieel zelfbedruipend moet zijn. In werkelijkheid draait de belastingbetaler op voor het merendeel van de kosten, zo bleek uit onderzoek van Knack, De Tijd, VRT Nieuws en Apache. Alles daarover is terug te vinden op de website koningshuizen.be en natuurlijk op knack.be .
Bij de Koninklijke Schenking was men niet blij met de onthullingen. Maar men zag vooral het probleem niet. ‘Naar mijn gevoel zal het (bij de Koninklijke Schenking) alleen veranderen als het een verbetering is, en ik zie niet in hoe we kunnen verbeteren’, zei voorzitter Graaf Paul Buysse op televisie.
Een dag later bleek dat men bij de Koninklijke Schenking toch vond dat er enige verbetering mogelijk was. ‘Met het oog op het verbeteren van de kennis bij het grote publiek van de talrijke opdrachten van algemeen belang die de instelling uitvoert, zal de Koninklijke Schenking zo spoedig mogelijk en op proactieve wijze werk maken van het ter beschikking stellen van een maximum aan informatie via internet’, luidt het in een persbericht.
Na de publicaties wordt in het parlement aangedrongen op een parlementaire onderzoekscommissie. Waarbij niet mag worden vergeten dat het parlement jarenlang haar controlefunctie niet ernstig heeft genomen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
