Factcheck: Nee, deze huidziektes zijn niet veroorzaakt door mondmaskers

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Een fotocollage op Facebook zou moeten bewijzen dat mondmaskers ‘niet zo gezond zijn’. Het blijkt te gaan om beelden van de huidziekte impetigo (krentenbaard) en een allergische reactie op een chemische stof. Mondmaskers veroorzaken echter zelden dat soort huidaandoeningen. Ze kunnen wel bestaande huidziekten verergeren.

Op 4 oktober plaatst een Antwerpenaar een fotocollage op Facebook. Het bijschrift luidt: ‘Mondkapjes zijn niet zo gezond als je wel denkt !!!’ De beelden worden 2100 keer gedeeld en 353.300 mensen zien ze op hun tijdlijn verschijnen.

Lees telkens verder onder de afbeeldingen

We zoeken de bron van deze vier foto’s en kijken of er een link is met mondmaskers.

Foto’s van kinderen

De twee linkse foto’s tonen kindermonden met uitslag. We laden ze op bij Google Afbeeldingen. Zo komen we uit bij andere pagina’s waarop deze foto’s verschijnen.

De eerste foto vinden we terug op de site madeformums.com. Een artikel met foto’s moet moeders helpen om ‘de meest voorkomende uitslag en vlekken op de huid van uw peuter of kind te identificeren’. De foto die op Facebook gedeeld werd, zou een casus van de huidziekte impetigo zijn.

De tweede foto vinden we op de site medicinenet.com, ook deze keer zouden we een geval van impetigo zien.

Op beide sites wordt er geen melding gemaakt van mondmaskers. We leggen de beelden voor aan kliniekhoofd dermatologie Martine Grosber (UZ Brussel). ‘De twee foto’s lijken me inderdaad gevallen van impetigo. Natuurlijk zou ik dat moeten bevestigen met een uitstrijkje, maar de kans is zeer groot.’

Impetigo wordt in de volksmond ook wel krentenbaard genoemd. ‘Die huidinfectie wordt verwekt door een bacterie, meestal staphylococcus aureus’, zegt Grosber. ‘De aandoening is zeer besmettelijk en komt frequent voor bij kinderen. Zij geven het meestal door via huidcontact.’

Kan er een link zijn met het dragen van mondmaskers? ‘Die kans is uiterst klein,’ oordeelt Grosber. ‘Het is niet zo dat we sinds corona meer gevallen zien van impetigo. Als je je eigen mondmasker draagt en niet dat van een persoon die besmet is met impetigo, dan is er weinig gevaar. Alleen als je een mondmasker zou lenen van iemand die besmet is met impetigo en dat zou aandoen – wat uiteraard af te raden valt – dan zou je het via die weg kunnen krijgen.’

Foto’s van zorgpersoneel

Dan onderzoeken we de twee andere foto’s. Die lijken eenzelfde vrouw te tonen met uitslag op de plaats die een mondneusmasker bedekt. Bovendien zou haar kledij erop kunnen wijzen dat ze in de zorgsector werkt.

Op Twitter deelt iemand dezelfde foto’s met als bijschrift ‘brandplekken door masker dragen’.

We laden een van de foto’s op op Google Afbeeldingen. Zo komen we uit bij een Franstalige Facebookpagina met alternatief gezondheidsadvies en voedingstips. Volgens die pagina illustreert de foto de ‘zichtbare problemen […] door het langdurig dragen van een masker’.

Een van de foto’s is identiek en het gaat dus over dezelfde vrouw. Deze post bevat echter nog twee andere foto’s van haar. Kunnen we achterhalen wie zij is en waarom ze deze foto’s nam?

We laden de beelden op via de Russische zoekmachine Yandex (bij Google Afbeeldingen hadden we geen positief resultaat).

Bij vergelijkbare afbeeldingen vinden we linksboven dezelfde foto met daarop een Franse tekst. Die blijkt op de Russische sociale netwerksite VKontakte te zijn geplaatst.

Uit die post op VKontakte leiden we af dat een zekere Isabelle Poincentet de afbeelding eerder op Facebook plaatste. Is zij de vrouw op de foto?

We vinden haar Facebookpost van 29 augustus maar de foto blijkt voorzien van een label: het bericht is reeds gecheckt door het Franse persbureau AFP op 16 september.

De foto’s tonen niet Isabelle Poincentet, maar de Amerikaanse Pixie Carpenter. Zij werkt als radiologe in het Vanderbilt University Medical Center in Nashville. Op 13 augustus plaatste zij de foto’s op haar persoonlijke Facebookpagina.

Bij de foto’s hoort ook een begeleidende video waarin ze uitlegt dat ze een mondmasker droeg van het type N95: ‘Ik droeg het masker gedurende drie uur voor ik doorhad dat er iets abnormaals aan de hand was.’ In een commentaar legt ze uit dat ‘het niet het masker is dat de brandwonden heeft veroorzaakt, maar een chemisch product dat werd gebruikt om het masker te ontsmetten.’

Dat product is wellicht zuurstofwater waarmee de maskers gesteriliseerd worden. Dat doen ze bij de Vanderbilt-ziekenhuisgroep, waar Carpenter werkt, sinds april wegens een tekort aan dat type maskers in de VS. De woordvoerder van Vanderbilt liet aan AFP weten dat ‘voorlopig slechts één van de 26.000 werknemers een dergelijke reactie vertoonde’.

Klachten bij zorgpersoneel

De vier foto’s tonen dus geen huidaandoeningen die veroorzaakt werden door mondmaskers. Het gaat over impetigo bij kinderen en over een specifieke reactie op een chemisch product om maskers te ontsmetten.

Maar kunnen maskers huidproblemen veroorzaken?

‘Bij mensen die in de zorg werken en de hele dag een mondmasker dragen, zien we redelijk veel problemen’, zegt dermatoloog Martine Grosber. ‘Vooral dragers van FFP2-maskers hebben last, omdat die maskers op het aangezicht drukken. Bij lange shiften kan dat tot huidirritatie, drukletsels en opflakkering van eerdere huidproblemen leiden.’ Hierover zijn ook al verscheidene wetenschappelijke publicaties verschenen.

‘In de algemene bevolking dragen mensen meestal een chirurgisch mondmasker of een stoffen mondmasker voor kortere periodes. Bij hen zien we soms dat bestaande huidziektes kunnen verergeren door langdurig gebruik van een mondmasker. Die mensen hadden voordien al acne, rosacea of eczeem in het gezicht. Door mondmaskerdracht gaan zij zweten en dat vocht verergert hun huidziekte.’

In zeldzame gevallen kun je ook acne krijgen door een mondmasker te dragen, zonder dat je daar vooraf last van had, zo blijkt uit een Chinees onderzoek. ‘Dat zijn echter uitzonderlijke gevallen’, zegt Grosber. ‘Mijn voornaamste advies is dat mensen die een stoffen mondmasker dragen dat best goed uitspoelen na het wassen, zodat er geen zeep achterblijft in de stof. Als dat tegen je huid komt, dan kan de huid wel irriteren.’