Wallenbergstichting: werd Breivik door Hamsun geïnspireerd?

Men heeft er lang op gewacht, maar in de kwestie van de Noorse massadoder Anders Breivik is nu ook de naam van de Noorse schrijver Knut Hamsun opgedoken.

In een statement ‘Norway’s tragedy‘ op haar internetbladzijden meent de internationale Raoul Wallenbergstichting dat er een verband zou kunnen bestaan tussen de rehabilitatie van de Noorse schrijver Knut Hamsun en de recente terreuraanslag van Breivik waarbij meer dan zeventig jonge Noren werden vermoord.

Hamsun kreeg in 1920 de Nobelprijs voor de literatuur. Op hoge leeftijd werd hij een fervent aanhanger van Hitler. Na de dood van de ‘Führer’ schreef Hamsun dat ‘wij, zijn trouwe volgelingen, allemaal het hoofd moeten buigen bij zijn dood’.

De Raoul Wallenbergstichting wijst er nu op dat noch de Noorse regering noch het Noorse koninghuis reageerde op kritische stemmen die in 2009 de officiële viering van de 150ste geboortedag van Hamsun aan de kaak stelde. De stichting sluit niet uit dat de schrijver van ‘Honger’, ‘Mysteriën’ en ‘Pan’ Breivik tot zijn misdaden heeft geïnspireerd. De stichting wijst erop dat een land dat een verstokte nazi-sympathisant viert wel eens een verkeerd signaal aan fanatici zou kunnen sturen.

Het thema van de vreemdeling die vergeefs zijn plaats zoekt in de wereld duikt altijd weer op in het oeuvre van Hamsun, wat waarschijnlijk ‘in tempore non suspecto’ ook Singers en Kafka’s bewondering voor het werk van de Noor verklaart.

Rare helden zijn Johan Nilsen Nagel uit ‘Mysteriën’ en Thomas Glahn uit ‘Pan’ in elk geval. Zo verlangt Nagel naar de komst van een sterke man die je maar één keer om de duizend jaar ziet verschijnen. ‘Insanity ran in the blood,’ schrijft Ingar Sletten Kolloen over Hamsuns afkomst op de eerste pagina van zijn spectaculaire Hamsunbiografie ‘Erobreren’ (De veroveraar).

De Wallenbergstichting bekritiseert dat in 2009 Hamsun (‘no matter how revered a writer he was, he was a Nazi’) in Noorwegen met een standbeeld, een postzegel en zelfs een musical werd geëerd.

Ironisch genoeg nam Noorwegen ongeveer op hetzelfde moment het voorzitterschap over van de ‘Task Force for International Cooperation on Holocaust Education, Remembrance, and Research’, een organisatie van 27 landen waarvan het voornaamste doel is de wereldleiders te stimuleren om het aandenken aan de Shoah levend te houden.

Piet de Moor