Schooldirectrice Karin Heremans (GO!): ‘Ook onze leerlingen hebben veel inspraak’
Elke week vraagt Knack in de rubriek Durf twijfelen naar de twijfels van bekende mensen.
‘Toen ik twintig jaar geleden directeur werd van het GO! Koninklijk Atheneum Antwerpen, werd er vaak gezegd: “Jij bent de baas, jij beslist.” Men verwachtte dat alle beslissingen top-down gebeurden. Maar je kunt niet alles weten: ik ben zelf een taalkundige en geen wiskundige die lessenroosters kan opstellen. Daarom ben ik blij dat we daar vandaag anders over denken. En dat ik samen met een directieteam en een team van leerkrachten de school leid. Dat is natuurlijk veel werk, maar het geeft ook veel meer voldoening. Ook onze leerlingen hebben veel inspraak.’
Is er op school plaats voor twijfel?
Karin Heremans: Meer dan ooit. Onze school ligt in hartje Antwerpen, in een superdiverse buurt. Elke dag is een zoektocht naar hoe we daarmee om kunnen gaan. Dat gaat met vallen en opstaan. We leven in onzekere tijden. Het is begrijpelijk dat mensen dan bijvoorbeeld teruggrijpen naar de zekerheid van religie. Dat is zeker niet slecht, maar iedereen heeft een gelaagde identiteit. Sommigen zeggen: mijn religie ís mijn identiteit. Nee, je religie is een keuze – je kunt bijvoorbeeld van religie veranderen. Je moet ook rekening houden met de ander die misschien ergens anders in gelooft, of die helemaal niet gelooft. Die empathie ontbreekt soms.
Wij confronteren onze leerlingen met verschillende waarheden.
Hoe gaan jullie daarmee om op school?
Heremans: Door te zoeken naar gedeelde waarden waar we allemaal in geloven. Dat impliceert dat we allemaal onze eigen waarheden en dogma’s ter discussie moeten stellen. Daarom confronteren wij onze leerlingen met verschillende waarheden – in de derde graad willen we bijvoorbeeld het vak filosofie introduceren. Maar daarnaast willen we hen ook stimuleren om kritisch na te denken in deze tijden van fake news.
Gebeurde dat vroeger niet?
Heremans: In onze zaal AthenA hangt al heel lang een kunstwerk, dat Allegorie van de Faam heet. Dat vat het onderwijs van vroeger samen: ‘Wij weten het allemaal en we gaan het jullie uitleggen.’ Sinds een tijdje hangt er een kunstwerk van Luc Tuymans tegenover dat Allegorie van de Twijfel heet. Ik ben ontzettend vereerd dat hij dat wilde maken voor ons. Het is prachtig. Je weet eigenlijk niet wat je ziet. Is het een man of een vrouw? Of is het genderloos? Draagt die figuur een kroon of een sluier? Of een masker? Het kunstwerk geeft geen antwoorden, zoals de Allegorie van de Faam, maar het stelt vragen. Dat symboliseert ons pedagogisch project van vandaag: de methodische twijfel van Descartes staat centraal.
Twijfelt u zelf veel?
Heremans: Mensen denken altijd dat ik er direct iets uitflap, maar meestal denk ik lang na voor ik iets zeg. Ik neem ook nooit impulsieve beslissingen. Twijfel is het begin van alle wijsheid, zeg ik altijd in mijn lezingen. Misschien heb ik dat geleerd tijdens mijn studies: ik heb Latijn-Grieks gestudeerd en daarna Romaanse filologie. Twijfel zat ingebakken in de lessen.