Nationale Bank dringt aan op extra maatregelen

Niet alleen de overheid, maar ook de sociale partners dragen een “cruciale verantwoordelijkheid”, zo staat in het jaarverslag van de Nationale Bank van België (NBB).

Er zijn extra inspanningen nodig om de Belgische economie opnieuw duurzaam te laten groeien. De overheid zal niet alleen naar de uitgaven moeten kijken, maar er zullen onvermijdelijk ook bijkomende ontvangsten moeten worden gezocht, zegt de NBB.

“Er is behoefte aan een coherent actieplan om het groeipotentieel te ondersteunen, financiële stabiliteit te waarborgen en de houdbaarheid van de overheidsfinanciën veilig te stellen”, klinkt het in het jaarverslag. “Alleen op die manier kan het vertrouwen van gezinnen en bedrijven worden hersteld, kan opnieuw worden aangeknoopt bij duurzame groei en kunnen de hoge levensstandaard en het bestaand sociaal model worden gevrijwaard.”

Crisis eiste minder zware tol in België
België ontsnapte niet aan de crisis in de eurozone, maar die eiste in ons land tot dusver een minder zware tol dan in de ergst getroffen landen, heet het. België wordt ook nog altijd beschouwd als een van de “veilige landen” van de eurozone. De economie kende in 2012 een beperkte achteruitgang van 0,2 procent.

NBB-gouverneur Luc Coene had het over “een mager jaar”, maar zag ook positieve signalen. “2012 was ook een scharnierjaar: de basis is gelegd om een zeker herstel aan te kondigen.” Om die basis te verankeren in een duurzame groei, zijn bijkomende maatregelen nodig, aldus Coene, die het groeipotentieel van de economie opschroeven zonder dat de houdbaarheid van de overheidsfinanciën in het gedrang komt. De Belgische economie heeft momenteel slechts een groeipotentieel van circa 1 procent, waar dat potentieel voor de crisis in de buurt van 2 procent lag.

Uitgaven niet houdbaar
De overheid moet eerst en vooral kijken naar haar uitgaven, luidde het. De primaire uitgaven (dat zijn de uitgaven zonder de rentelasten) stegen de voorbije jaren sneller dan dat het bbp groeide, en kwamen in 2012 uit boven 50 procent van het bbp. Het gaat om uitgaven voor bijvoorbeeld pensioenen en andere sociale uitkeringen, gezondheidszorg en subsidies aan ondernemingen.

Die situatie is niet houdbaar, zegt de NBB. “Het stijgingsritme van de uitgaven moet worden verminderd om in lijn te komen met de groei van de inkomsten.” De instelling pleit er in dat opzicht onder andere voor om meer mensen aan het werk te krijgen (wat goed is voor de uitgaven voor werkloosheidsuitkeringen) en de effectieve pensioenleeftijd te verhogen (wat leidt tot minder uit te betalen pensioenen).

Supplementaire ontvangsten zoeken Maar het afremmen van de uitgavengroei is niet voldoende. “Gelet op de omvang van de inspanning zal niet kunnen worden vermeden dat supplementaire ontvangsten moeten worden gezocht”, staat in het jaarverslag. “Een verhoging van de heffingen op inkomens uit arbeid is daarbij evenwel niet aan de orde.”

De Nationale Bank pleit integendeel voor een fiscale hervorming waarbij de lasten op arbeid verminderd worden. Voorts is er nood aan een “doortastende hervorming” van de indexering en verwijst de Nationale Bank naar de verdere harmonisering van de statuten van arbeiders en bedienden tegen midden dit jaar.

Welke maatregelen er precies genomen worden, is een “politieke keuze”, aldus Coene. Hij sprak zich niet uit over de omvang van de inspanningen.

Begrotingsevenwicht 2015 niet ter discussie stellen
Coene benadrukt dat de ambitie om in 2015 een begroting in evenwicht te hebben, niet mag wijken in het licht van de extra maatregelen. Het begrotingsevenwicht is te belangrijk voor het vertrouwen van de financiële markten. “We pleiten ervoor de aangegeven weg (van een begrotingsevenwicht in 2015) aan te houden”, aldus gouverneur Coene. “Enkel door het ingeslagen pad van begrotingsconsolidatie te blijven bewandelen, kan de herwonnen geloofwaardigheid worden verankerd.” (Belga/TE)