De scheurtjes die tien maanden geleden ontdekt werden in kernreactoren in Doel en Tihange, riepen veel vragen op over de veiligheid van onze nucleaire industrie. Vandaag mogen de kernreactoren van kernwaakhond FANC weer worden opgestart. Om te onderstrepen dat de toestand opnieuw veilig is, stelde FANC-directeur Jan Bens in De Morgen: ‘Men is de haven van Antwerpen aan het volzetten met windmolens, en daar ligt chemische industrie naast. Als daar een accident gebeurt, een wiekbreuk bijvoorbeeld: dat is een guillotine. Als die ergens door een chloorleiding gaat, dan is dat van een grotere orde dan wat er in de kerncentrale van Doel kan gebeuren. Windmolens zijn gevaarlijker dan kerncentrales.’ Een straffe uitspraak, maar klopt ze ook?
Professor Eric Van den Bulck van het Instituut voor Energie (KU Leuven) las de uitspraak met verbijstering. ‘De wiek van een windmolen kan breken door metaalmoeheid of een fabricagefout. Die beelden vindt u op YouTube. Maar de kans op zo’n wiekbreuk is zeer klein én ze heeft zelden grote gevolgen. Risicoanalyse is: de kans dat er iets misgaat, maal de gevolgen. Bij nucleaire centrales is de kans op een ongeval ook klein, maar de gevolgen zijn enorm groot. Dat bewijst de ramp in Fukushima, die men ook niet had zien aankomen. Kernenergie blijft iets onzekers en onvoorspelbaars. Het beste bewijs daarvan is dat de bouwer van een windmolen zich kan verzekeren tegen falen. Bij een kerncentrale gaat dat niet. Het is de maatschappij die jarenlang moet opdraaien voor de gevolgen.’
Bij het Antwerpse Havenbedrijf klinkt het dat een chemisch ongeval met een windmolen zeer onwaarschijnlijk is, omdat men de locaties pas kiest na maanden onderzoek en risicoanalyse door het Vlaams Energieagentschap. Dat bevestigt ook Chris Derde, voorzitter van de Vlaamse Windenergie Associatie (VWEA): ‘De haven van Antwerpen is niet volgebouwd met windmolens, zoals Bens zegt. De veiligheid is net de reden waarom men niet alle plannen kon uitvoeren. Er staan er nu twintig. De Antwerpse haven is al jaren expert in het beveiligen van de petrochemie, natuurlijk kun je daar niet elke locatie gebruiken. En de overheid legt ook normen op. Zo mogen er geen woningen staan rond een windmolen, in een cirkel met een diameter even lang als de wiek. Bovendien evolueert de techniek. De eerste modellen vertoonden soms fouten, maar dat was met de eerste bruggen ook zo. De Europese constructienormen hebben die eruit gehaald en de faalkans verkleind.’
De risico’s van een windmolen in de haven zijn wel soms voorwerp van discussie, zegt Guy De Schrijver van Fetrapi, de federatie van pijplijntransport. ‘Er liggen in de haven veel pijpleidingen, ook van het toxische chloor. Bij een breuk zou men wel snel kunnen ingrijpen. Als er toch een chloorwolk ontsnapt, en die drijft met de wind mee, dan zou dat op zijn minst tot evacuaties leiden. Voor de bouw van een windmolen worden die risico’s ingeschat, net zoals men met de luchtvaart rekening houdt. Maar over de afstand tot de leidingen, verschillen we van visie met de windenergiesector. Sommige exploitanten van leidingen zouden willen dat ze nog verderaf staan dan volgens de Vlaamse regels nodig is.’
Conclusie
Ook een windmolen houdt een veiligheidsrisico in, maar dan wel een risico dat te berekenen en te controleren is, in tegenstelling tot de veiligheidsrisico’s van een kerncentrale. De gevolgen van een ongeval zijn ook in niets te vergelijken met een kernramp. Verschillende experts bevestigen dat de stelling ‘windmolens zijn gevaarlijker dan kerncentrales’, eigenlijk nergens op slaat. Knack beoordeelt deze stelling daarom als onwaar.
ONWAAR
Thomas Verbeke
‘Windmolens zijn gevaarlijker dan kerncentrales’ Jan Bens, directeur van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Veiligheid (FANC), in De Morgen.
