Griekenland wees het Europese spaarplan af. Nu moet ook Brussel zijn standpunt opnieuw bekijken.

De Europese Unie heeft doorgaans weinig medelijden met kleinere lidstaten. Wat van Duitsers en Fransen door de vingers wordt gezien, wordt van Grieken of Ieren niet gepikt. De Amerikaanse Nobelprijswinnaar economie Paul Krugman vergeleek het optreden van de Unie tegenover Griekenland vorige week nog met een parafrase van de beroemde uitspraak van maffiabaas Don Corleone in de film The Godfather. De Unie, schreef Krugman, deed de Griekse premier Alexis Tsipras een voorstel dat hij onmogelijk kon aanvaarden.

Of de kans op een vergelijk na het referendum is toegenomen, moet nog blijken. De manier waarop de Europese geldschieters de Grieken door het stof lieten kruipen, bracht in ieder geval iedereen opnieuw bij de les. Het ging de Europese samenwerking altijd in de eerste plaats om de centen. Sinds de passage van Jacques Delors in Brussel leek het alsof Europa een hogere ambitie had. Maar ook in de aanpak van het vluchtelingendrama van de voorbije maanden werd duidelijk dat er niet zoiets bestaat als een warme Unie met genereuze waarden. Als het erop aankomt, kijken alle politici in Europa eerst naar hun eigen belangen. En die sporen zelden met die van alle burgers. Of dat nu Grieken, Italianen of Duitsers zijn.

Er zijn in het Griekse dossier veel fouten gemaakt, en niet alleen door de huidige Griekse regering. Het weekblad Der Spiegel stelt ferm dat Angela Merkel in deze crisis de reputatie van haar hele kanselierschap op het spel zet. De politiek die haar stempel draagt en die door een zwakke Belgische regering blind wordt gevolgd, trekt een spoor van verwoesting door verschillende Europese landen. Terwijl het er zeker in Griekenland in de eerste plaats om ging om Duitse en Franse banken die graaiziek te veel risico’s namen uit de brand te helpen. Dat ook de Europese sociaaldemocratie die politiek steunt, omdat ze bang is van een partij zoals Syriza op haar linkerflank, zegt veel over haar lijstje met prioriteiten.

Voor de Europese boekhouders telt Griekenland misschien niet voor veel mee, maar op het geopolitieke schaakbord is het land van groter belang. De Amerikaanse president Barack Obama belde vorige week nog met de belangrijkste Europese leiders om hen daarop te wijzen. Hoe kan Athene straks nog functioneren in Europa en in het brede westerse bondgenootschap nadat het door zijn partners zo hard tegen het canvas is gesmakt? Het antwoord op die vraag is zeker zoveel waard als wat uitstaande schuld.

Hubert Van Humbeeck

De belangen van de Europese politici sporen zelden met die van alle burgers.