Sinn Féin-leider Martin McGuinness stapt op als vicepremier van Noord-Ierland. Hij doet dat uit onvrede met de manier waarop coalitiepartner Democratic Unionist Party (DUP) een schandaal rond duurzame energie heeft aangepakt. Maar ook de brexit speelt een rol in de crisis.
De aanleiding tot het ontslag is het Renewable Heating Incentive (RHI), een plan dat bedrijven via subsidies aanmoedigt te investeren in duurzame energie. Het plan kostte de belastingbetaler echter 500 miljoen pond omdat het systeem extra en nutteloos verbruik stimuleerde. Het programma werd in februari 2016 stilgelegd nadat een klokkenluider had uitgebracht dat een landbouwer 1 miljoen pond (1,15 miljoen euro) steun kreeg om een lege hangar 20 jaar lang te verwarmen. Maar ook na de stopzetting van het programma, schrijft Le Monde, kunnen de betrokkenen contractueel nog 20 jaar van de subsidies blijven genieten.
Huidig premier Arlene Foster van de DUP was minister van Industrie toen het systeem onder haar voogdij in 2012 in voege kwam, en Sinn Féin vindt dat zij haar conclusies moet trekken. Omdat zij dat weigert, stapt Martin McGuinness zelf op. Onder de complexe vredesregels van Noord-Ierland betekent dit dat Foster evenmin kan aanblijven. Volgens de wet is er een vicepremier nodig om samen met de premier het land te leiden.
Referendum over brexit?
Sinn Féin is niet van plan een opvolger aan te stellen, zodat er vervroegde verkiezingen komen: “We hebben nu nieuwe verkiezingen nodig om de mensen toe te laten hun keuze te maken over deze zaken”, aldus McGuinness.
Foster zegt dat Sinn Féin het schandaal gebruikt als excuus om haar te ondermijnen en een politieke crisis uit te lokken.
En er spelen inderdaad andere elementen. De brexit-stem is een splijtzwam in Noord-Ierland, dat zelf met 56 procent van de stemmen tegen die brexit gekant was. Foster was voor de brexit, Sinn Féin is tegen het feit dat er opnieuw een feitelijke grens tussen de twee delen van het eiland komt. Sinn Féin wil een referendum over de zaak en hoopt zo’n referendum met verkiezingsoverwinning te forceren, of in elk geval dichterbij te brengen, aldus Le Monde.
(Belga/RR)
