President zonder kleren

Moslimbroeder Mohammed Morsi won de verkiezingen. Over de verdeling van de macht moet hij met het leger praten.

De kiescommissie liet Egypte een week op een officiële uitslag wachten. Maar uiteindelijk kreeg het Tahrirplein in Caïro wat het wilde: Mohammed Morsi, de kandidaat van de Moslimbroederschap, werd uitgeroepen tot winnaar van de presidentsverkiezingen. Morsi kreeg bijna 52 procent van de stemmen. Hij versloeg de voormalige generaal en premier Ahmed Shafiq zo toch nog nipt. De islamisten bleven ver onder hun monsterscore bij de parlementsverkiezingen van enkele maanden geleden, toen ze goed driekwart van de stemmen kregen. Dat kan betekenen dat veel Egyptenaren toch twijfels hebben bij de plannen die de Moslimbroederschap met het land heeft. De Egyptisch-Amerikaanse columniste Mona Eltahawy zei vorig weekend in de krant De Standaard dat het de voorbije maanden leek alsof de islamisten het verbod op internetporno belangrijker vonden dan het op gang trekken van de economie en het scheppen van banen.

Morsi is in ieder geval de eerste president in de Arabische wereld die rechtstreeks en min of meer democratisch werd verkozen. Maar hij kreeg met dit resultaat niet echt een sterk mandaat van de kiezer. Hij is voorlopig ook een president met bijzonder weinig macht. Nadat het Grondwettelijk Hof – rechters die nog grotendeels door het vorige regime werden benoemd – twee weken geleden de parlementsverkiezingen ongeldig had verklaard, trok de Opperraad van de Strijdkrachten de wetgevende bevoegdheden naar zich toe. De president is niet langer de opperbevelhebber van het leger en de generaals spreken het laatste woord in de samenstelling van de commissie die een nieuwe grondwet moet schrijven, waarin de bevoegdheden van de pas verkozen president worden vastgelegd. De civiele wereld heeft op dit moment in Egypte weinig zeggenschap. De president heeft geen kleren aan.

Anderhalf jaar na het begin van de opstand tegen het regime van Hosni Mubarak lijkt het erop dat de sterke man wel aan de kant is geschoven, maar dat zijn hele machtsapparaat nog altijd de dienst uitmaakt. Als de Moslimbroeders een rol in het verhaal willen, zullen ze daarover met het leger moeten afspreken. Het zou trouwens verbazen als dat al niet is gebeurd, tussen de dag van de verkiezingen en het moment waarop de uitslag werd bekendgemaakt.

De pas verkozen president zei snel dat hij de eenheid van het land wil bewaren en dat hij de internationale verdragen zal naleven. Dat betekent concreet dat hij het vredesverdrag met Israël respecteert. De Moslimbroederschap is een steunpilaar van Hamas, dat Israël vanuit de Gazastrook met raketten bestookt, terwijl het Egyptische leger al ruim veertig jaar garant staat voor de vrede met Israël. Het krijgt daarvoor van de Verenigde Staten elk jaar ook voor anderhalf miljard dollar steun.

Toen Washington enige tijd geleden besliste om de steun aan het Egyptische leger te hervatten, wekte het de indruk dat het daarmee partij koos in een democratisch proces – voor de militairen, tegen de islamisten. Dat was niet zeer wijs. Het is alsof het Westen over verandering praat, maar die afwijst als ze niet zijn kant uit gaat. De Moslimbroeders moeten vooral geen martelaars van de democratie worden. Laat Egypte maar oordelen over de manier waarop ze met hun overwinning omspringen.

Hubert van Humbeeck