Een klaterende lach is vaak een uiting van intens plezier en geluk, maar een lach is meer dan dat. We trekken ons gezicht in duizenden plooien om een eindeloze variatie van emotionele boodschappen over te brengen. Onderzoekers brachten er 3 in kaart.
We weten het intuïtief: de ene lach vertelt niet hetzelfde als de andere. Sommige zijn zelfs ronduit vals. We herkennen ze zonder de minste moeite, maar vinden het moeilijk om de verschillende vormen van de lach te beschrijven. Wat maakt dat we ons bij de ene lach gerustgesteld voelen, terwijl de andere ons kwetst of weerzin opwekt?
De sociale lach vervult onder meer 3 essentiële sociale functies: het belonen van gedrag, het versterken van sociale banden en het verhelderen van de hiërarchische orde. Aan de hand van duizenden foto’s van lachende gezichten is een onderzoekersteam van de universiteiten van Cardiff en Glasgow erin geslaagd de 3 types helder van elkaar te onderscheiden.
De belonende lach is waarschijnlijk de meest spontane, stelt Paula Niedenthal, professor psychologie en hoofd van het team. Ze typeert hem als het soort lach dat je hanteert als je met een baby communiceert in de hoop dat die terug zal lachen of minstens positief zal reageren. Het is een symmetrische lach, met een open mond, strakke lippen en licht opgetrokken wenkbrauwen.
De verbindende lach brengt een boodschap van verdraagzaamheid, verstandhouding en samenhorigheid. Hij toont dat je geen bedreiging vormt. Bij de lach trek je de mond breed en licht op. De smal getrokken lippen blijven gesloten, zodat je zeker geen tanden toont (want die kunnen bedreigend overkomen).
De dominante lach die status en een hogere positie signaleert, is typisch asymmetrisch, met een wat scheve, spottende grijns, opgetrokken wenkbrauwen en wangen, en straalt een zekere mate van heimelijk jolijt uit.
Culturele verschillen
Zulke gelaatsuitdrukkingen helpen mensen al duizenden jaren om vlot met elkaar samen te leven. Ze brengen duidelijke sociale boodschappen over, zoals ‘dat vind ik fijn’, ‘maak je geen zorgen, ik ga het je niet lastig maken’ en ‘mijn beste, ik ben hier de baas’. Je hebt geen hoop woorden nodig: één lach maakt duidelijk waar het op staat.
Uiteraard zijn er talrijke culturele verschillen in de wijze waarop en hoeveel je lacht, stelt Niedenthal, maar duidelijke beschrijvingen helpen om communicatie in een onbekende sociale omgeving beter te begrijpen en te vermijden dat je zelf foute boodschappen overbrengt.
