Sofja Tolstaja – Een zuivere liefde

De roman Een zuivere liefde van Sofja Tolstaja (1844- 1919) zou een antwoord zijn op de beruchte novelle De Kreutzersonate van haar beroemde man Lev Tolstoj.

Sofja Tolstaja – Een zuivere liefde

Vertaald door Eva van Santen

Uitgeverij: Athenaeum – Polak & Van Gennep

Aantal pagina’s: 214

Prijs: 17,95 euro

ISBN: 978-90-253-6852-4

De Kreutzersonate gaat over een man die seks zelfs binnen het huwelijk afwijst en die zijn vrouw vermoordt. In haar roman Een zuivere liefde volgt Tolstaja hetzelfde patroon. De jaloerse vorst Prozorski doodt zijn vrouw Anna omdat hij haar van ontrouw verdenkt.

Sofja Tolstaja zou met Een zuivere liefde wraak hebben willen nemen op haar man. In haar dagboek noteerde ze inderdaad dat De Kreutzersonate tegen haar gericht was en dat Levs novelle haar in de ogen van hele wereld vernederde.

Tegelijk schreef ze ook dat ze niet wist waarom dit verhaal in verband met hun huwelijksleven werd gebracht, ‘maar dat is gebeurd en iedereen (…) had het met mij te doen.’ Allicht ontstond de indruk dat Lev haar viseerde pas na de publicatie van De Kreutzersonate. Hoe kun je anders verklaren dat Sofja in eigen persoon bij tsaar Alexander III ging pleiten voor de publicatie van De Kreutzersonate toen dat verhaal door de censuur was tegengehouden?

De roman van Sofja Tolstaja heeft niet veel om het lijf. De personages zijn volstrekt ongeloofwaardig. Vorst Prozorski is een borderliner die slaat en zalft. Zijn vrouw, Anna, is een kwezel die het beest in haar man ziet zodra hij ook maar een begerig oog op haar werpt. De lezer wordt gekweld door een opeenvolging van ongeïnspireerde zinnen, culminerend in de tenenkrullende frase: ‘De vorst nam minachtend, maar wel heel teder afscheid van haar.’

Vertaalster Eva van Santen noemt Sofja Tolstaja veelzijdig en begaafd. Daar is niets van aan. De beste zin in het boek staat in het nawoord en is een passage waarin Lev Tolstoj zelf wordt geciteerd. Pas getrouwd zei hij eens tegen zijn vrouw: ‘Kom, laat maar zien dat jij hier de baas bent en schenk de thee maar in.’

Piet de Moor

Partner Content