Ludo Bekkers

Oude foto’s in jonge handen

Ludo Bekkers Kunst- en fotografierecensent

Ludo Bekkers becommentarieert de tentoonstelling ‘Focus, verloren verhalen’ in het Museum Mayer van den Bergh in Antwerpen.

Het museum Mayer van den Bergh in Antwerpen bezit een schat aan oude kunstwerken waaronder het unieke schilderij van Pieter Bruegel “Dulle Griet” dat nu voor twee jaar in restauratie gaat. Maar dat belet niet dat het kleine museum nog andere belangwekkende kunstwerken in zijn aanbod heeft: beeldhouwwerken, zilver, wandtapijten, manuscripten, tekeningen en foto’s. Dat laatste genre uit de collectie is vrijwel onbekend want om conservatorische redenen bijna nooit getoond. Die foto’s geven een bijzondere kijk op het leven en de persoonlijkheid van Fritz van den Bergh (1858-1901) die vrij jong als vrijgezel overleed en wiens moeder, Henriëtte, het in oude stijl geconcipieerde huis liet bouwen in de lange Gasthuis straat om er de verzameling van haar zoon in onder te brengen.

De fotoverzameling van Fritz van den Bergh, althans een belangrijk deel er van, geeft een beeld van het milieu van de “beau monde” uit het einde van de 18de eeuw in een stedelijke context. Velen uit die kringen waren eigenaar van een kasteel, een “huis van plaisantië” in de periferie van de stad waar de zomers werden doorgebracht. O.m. Kasteel Middelheim, Schoonselhof, Kasteel Den Brandt, Rivierenhof zijn de getuigen ervan. Na de zomerdagen keerde men terug naar de stad en werden sommige avonden opgevrolijkt met verkleed- en danspartijen. In de fotoverzameling van Fritz van den Berghe vinden we daar voorbeelden van. Hij legde een fotoboek aan van de kastelen en op zogenaamde “cartes de visites”, foto’s ter grootte van een speelkaart en op een stevige drager geplakt, collectioneerde hij portretten van vrienden en vriendinnen uitgedost als exotische figuren met een vaak voorkomend type, de toreador. Ook Fritz stak zich graag in dat Spaanse stierenvechterstenue terwijl de dames in enigszins frivole kledij op de foto’s staan te pronken. Al dat fotomateriaal kan niet permanent getoond worden omwille van de fragiliteit van de documenten.

De fotografiestudenten van de Antwerpse Academie voor Schone Kunsten mochten ze wel raadplegen en ze inspireerden zich er op om nieuw interpretatief werk te maken. Dat heeft tot interessante confrontaties geleid die meestal boeiende resultaten te zien geven. Zowel de kasteelfoto’s als de beelden van de verkleedpartijen hebben voor zinnige relaties tussen oud en nieuw geleid en in sommige gevallen tot ontroerende beelden. Bovendien ontstond er een dialoog tussen verleden en heden, niet slechts op artistiek vlak maar ook op maatschappelijk niveau. En ook, maar dan vooral bij de portretten, is uiteraard de attitude van de modellen doorslaggevend. Wie nu geportretteerd wordt staat op een andere, meer concrete manier voor de camera dan honderd jaar geleden. Nu worden portretten objectief bedacht met het model als deelgenoot waar het vroeger bleef bij een avontuur dat in handen was van de fotograaf. Van een monoloog werd het nu een dialoog en dat had (heeft) zijn gevolgen zowel voor het model als voor de fotograaf.

Deze kleine maar fijne tentoonstelling brengt zowel de historische opnamen van het toenmalige leven in virtueel gesprek met een jonge generatie die dat leven niet kende maar er toch een vertaling naar vandaag bij zoekt.

Tentoonstelling: ‘Focus, verloren verhalen’, Antwerpen Museum Mayer van den Bergh, nog tot 8 januari 2017.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content