Brexit: ‘Wat de uitslag van het referendum ook wordt, vrijdag is er weer discussie over toekomst EU’

‘Een referendum over een brexit zal niet alle problemen oplossen’, voorspelt professor Herman Matthijs (UGent en VUB). Hij overloopt de vraagstukken die vrijdag kunnen voorliggen wanneer de Britten zich uitesproken hebben over de toekomst van hun land in de EU.

Donderdag 23 juni 2016 wordt een historische dag voor de Europese Unie (EU). Dan komt er het lang beloofde referendum in het Verenigd Koninkrijk (VK) over de vraag of de bewoners van deze eilanden lid willen blijven van die Unie. Het is de allereerste keer dat een effectief lid van de EU tijdens zijn lidmaatschap een referendum houdt over dit onderwerp.

Referendum

Men heeft al heel wat kritiek gehoord op dit referendum. Maar in een verkiezing heeft het volk altijd gelijk en dat bezorgt heel deze discussie ook een democratische onderbouw. Want alle Europese uitbreidingen en verdragen van deze eeuw zijn niet voorgelegd aan het volk. Gaat dit referendum nu alle problemen oplossen ? Het antwoord is neen. Want wat ook de uitslag is van dit referendum, vanaf vrijdag zal er terug discussie zijn over de toekomst van de EU.

De waarde

Het Verenigd Koninkrijk heeft zeker nog een economische en politieke waarde en dat bewijzen de volgende feiten. Ten eerste , zijn de economische parameters van het VK een stuk beter dan in de eurozone, zoals de werkloosheid (2015: 5% ) en de economische groei ( 2015: + 2,5%). Trouwens met een bruto binnenlands product (BBP) van 2.222 miljoen euro is het VK de tweede belangrijkste economie van de EU en dit na de Bondsrepubliek. Op mondiaal vlak geeft dat een vijfde plaats en dat na de Verenigde Staten, China, Japan en Duitsland. Maar de toestand van de Britse openbare financiën is wel een stuk slechter met een tekort van 5% BBP en een schuldgraad van 90% BBP.

Ten aanzien van de Europese Unie is dit land een belangrijke handelspartner en betaalt het land 19,8 miljard euro (2016) aan de EU begroting en dit op een totaal van 142,2 miljard. Daardoor is het VK de derde belangrijkste betaler aan de EU, na Duitsland en Frankrijk. Daarnaast heeft de ‘Bank of England’ 13,67% van het kapitaal in de ECB. Dit aandeel is maar deels volgestort, maar vormt toch een probleem voor de ECB bij een mogelijk vertrek.

De Londense ‘city’ is bovendien het belangrijkste financiële- en goud-centrum van Europa is. Ondanks het bestaan van de euro sinds 2002 is dat centrum nooit verhuisd naar het Europese continent. Men mag ook niet vergeten dat het VK een specifieke economische- en politiek relatie met zijn 53 ‘Commonwealth- vrienden (1,9 miljard inwoners ).

Militaire macht

Op internationaal vlak heeft het VK ook nog een rol met zijn vaste zetel in de VN-veiligheidsraad. Deze zetel gaan ze niet verliezen als ze de EU verlaten. Want ook Parijs beschouwt zijn VN zetel als eigendom van de Franse vijfde republiek. Daarnaast heeft het land ook een vaste zetel in het directiecomité van het IMF en de bank der banken:’Bank for International Settlements’.

Het VK is ook de belangrijkste Europese militaire macht. Londen heeft een kernmacht en een jaarlijkse defensiebegroting van zowat 50 miljard euro. Daarna volgen Frankrijk ( 39 miljard), Duitsland (35 miljard) etc. Met andere woorden een Europese defensie zonder het VK is onbegonnen werk. Tenslotte is dit land de EU lidstaat met de meest performante inlichtingsdiensten (MI 5 en 6 etc.).

Niet meer de wereldmacht van weleer

Het Verenigd Koninkrijk is zeker niet meer de wereldmacht van een eeuw geleden. Want het bestuur van de wereld gebeurt in Washington DC, Moskou en Beijing. Europa speelt al langer niet meer een prioritaire rol in de mondiale politiek. Ongetwijfeld heeft dat te maken de slechte werking van de EU. Inderdaad, maak maar eens reclame voor de EU als alleen al de volgende problemen niet worden opgelost: de Griekse crisis, de slechte werking van de EU-instellingen, het democratisch deficit, de slechte economische prestaties in de eurozone, het niet bewaken van de buitengrenzen, de ongebreidelde uitbreidingen, de niet te verdedigen deal met Turkije, de oneerlijke concurrentie op de arbeidsmarkt etc.

De uitweg

Indien het VK de EU verlaat, dan zal het lid worden van de EFTA. Deze Europese Vrijhandels-Associatie van IJsland, Liechtenstein, Noorwegen en de Zwitserse confederatie vormt tezamen met de EU de EER ( Europese Economische Ruimte ). Deze 32 landen van de EER hebben dezelfde interne markt. Alleen, die EFTA is financieel veel goedkoper door het feit dat men niet meedoet aan de landbouw- en visserijpolitiek, de politieke instellingen, het gemeenschappelijk buitenlandsbeleid, de douane unie, het gemeenschappelijk handelsbeleid en het gemeenschappelijk beleid inzake justitie. Wel doen deze EFTA-landen mee aan de Schengenzone. Deze optie heeft in ieder geval het voordeel dat de bestaande economische relaties kunnen worden verder gezet met het continent. Want Nederland, Duitsland, de Scandinavische en ook België hebben er alle belang bij dat de huidige economische relaties blijven bestaan met het VK.

Conclusie

Indien het VK eruit stapt, dan is de EFTA/EER een optie. Het politieke vraagstuk binnen het VK is wat de Schotten gaan doen bij een ‘Brexit’? Want als Edinburgh vervolgens het VK verlaat, dan heeft dit een waardevermindering van het VK tot gevolg. Een andere opmerking is de volgende: ook een EU met 27 gaat niet beter werken dan met de Britten!

Bij een ‘remain’ zijn de EU problemen zeker niet van de baan. De EU kan alleen maar overleven met een ‘restart’ en dat is niet mogelijk met de huidige structuren en met 28 landen, die veel te verschillend zijn. Het is niet uitgesloten dat ook andere EU-landen een dergelijk referendum gaan organiseren. De vraag is dan met welke landen deze ‘restart’ moet gebeuren ? De Nederlandse Minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem zei reeds in november 2015 dat men best verder zou gaan met vijf landen en hij noemde ze ook: Nederland, Duitsland, Oostenrijk , Zweden en België. Gedurende de 20^ste eeuw heeft de EU/EEG positieve prestaties verwezenlijkt. Maar in het eerste 1,5 decennium van de 21^ste eeuw heeft de bevolking nog niets positief gezien van de Europese Unie.