Na de ontgoocheling van Genk, waar de teleurstellende bond, coach én Rode Duivels slechts valse noten bliezen, kan alleen een zege in Bosnië René Vandereycken en zijn ploeg nog op wereldbekerkoers houden.

E en voetbalmatch is een kwestie van taal. Het gaat om de uitgewisselde verwachtingen vooraf en de eindeloze analyses achteraf; het spel zelf is een hinderlijke onderbreking. (een fragment uit Nergensman van P.F. Thomése, genomineerd voor De Gouden Uil)

Nu ja, hinderlijk … In dit geval wel. Wie naar het WK wil, moet zijn thuiswedstrijden winnen en her en der uit bij rechtstreekse concurrenten punten sprokkelen. Met vier van de eerste vijf duels in groep 5 op eigen bodem wisten de Rode Duivels op voorhand dat ze rond dit tijdstip goed gerangschikt zouden moeten staan, of het werd moeilijk.

En vierde is niet goed. Iets te snel werd deze jonge generatie de lucht in getild, iets te hard smakte ze zaterdag weer neer. ‘Waar zitten ze nu, de grote monden?’, klonk het zaterdag in de catacomben van de Cristal Arena. De zelfbewuste jonge helden hielden zich in de luwte. Verzopen, bij gebrek aan gidsen.

Zowat alles liep fout in de organisatie. En niet alleen op het veld. “Deze match was perfect voorbereid”, schudde men bij de bond het hoofd. Niet dus. Een perfect voorbereide wedstrijd levert geen gigantische verkeerschaos op, zodat mensen tijdens de eerste helft gaandeweg moeten binnendruppelen, na een wandeling van meer dan een halfuur. Tien procent van de tickets moet worden voorbehouden voor de bezoekende supporters, schrijft het FIFA- reglement voor. Er waren veel meer Bosniërs in Genk, want het alternatief was twee vakken leeg houden en dat kost geld. Koppel dat aan de chaos buiten, die vooral de Belgen trof, en de Duivels hadden het gevoel een uitwedstrijd te spelen.

“Deze match was perfect voorbereid”, schudde ook Vandereycken het hoofd. Getroffen door drie afmeldingen achterin (van de verdediging die tegen Spanje aantrad, waren Vanden Borre, Kompany en Van Buyten onbeschikbaar) moest hij schuiven. En dat viel tegen, zowel opbouwend als verdedigend. Dat er geen automatismen waren, kan je begrijpen, maar van voetballers op topniveau mag je meer onderlinge dekking verwachten én vooral meer agressiviteit in de duels. Timmy Simons bleek te weinig stuurman. Hij herpakte zich in de eerste helft nog even na een slap begin, maar viel na de rust weer tegen. Overigens dit: zijn kwelduivel Edin Dzeko (23) werd een jaar of vier geleden aan Moeskroen aangeboden voor 100.000 euro. Ze vonden hem te duur, waarop de spits naar Teplice verhuisde. Een jaar later verkocht dat team hem voor 3,5 miljoen aan Wolfsburg en zaterdag zat onder meer Arsenal de man te scouten.

Statische 4-3-3

Verdedigend viel het tegen, (uit)voetballend ook. Het had zaterdag veel weg van België-Polen en andere duels uit het verleden. De Belgische verdedigers kunnen te weinig meevoetballen. Kompany heeft rust aan de bal, Vanden Borre kan oprukken, maar de rest kiest te makkelijk voor de lange bal, bij gebrek aan durf, of offensieve animatie. Dat is wat zaterdag fout liep: geen druk van de tegenstander tot de middellijn en vervolgens geen opties voor verdedigers in balbezit. Waarna een lange trap naar voren volgde, in de hoop dat een bal goed zou vallen. Wanhoopsvoetbal, à la limite goed voor een slotfase, maar geen tactisch wapen in het begin.

Vandereycken ergerde zich er achteraf aan, dat te veel voor deze optie werd gekozen. Zes op tien had hij gezegd, geen acht of negen. Maar zijn veldbezetting was wel mee de aanleiding: een op papier aanvallende, maar in de praktijk te statische 4-3-3.

Welke opties hadden de verdedigers zaterdag? Mudingayi aanspelen? Die stond geregeld vrij, maar is niet de man van de snelle balcirculatie. Defour? Beetje links uitvallend, maar voor de rust zeker niet op de door hem gehate flank. Wel onzichtbaar, want in balbezit ferm omringd, en slechts één keer vrij in de linkerhoek. Het was direct ‘gevaarlijk’. Fellaini? Teleurstellend, de flop van de match. Amper recuperatie, veel te diep, en weinig duels gewonnen, zelfs in de lucht. Dembélé? Vandereycken liet hem tussen links en rechts switchen, waarbij hij veel op rechts speelde, gokkend op AZ-automatismen met Swerts. Maar Dembélé kwam nooit in zijn spel, ook al omdat de Bosniërs de spits agressief dekten. Dus was er maar één alternatief: een lange bal. De verdedigers hadden ook kunnen doorschuiven en meevoetballen, voor offensieve animatie zorgen. Maar dat deden ze niet. Defour had dus gelijk dat de Belgen voor de rust gespeeld hadden met de wapens die ze aangereikt kregen. En Vandereycken ook. Het was niet de opdracht, altijd lange ballen te sturen, maar vanuit de bezetting onvermijdelijk.

Met de inbreng van Hazard – en niet De Sutter – toen De Camargo uitviel, gaf Vandereycken aan dat zijn tactiek niks opleverde, met de keuze van Pocognoli en het overschakelen naar een 4-4-2 op het uur bevestigde hij dat. België ging prompt vlotter draaien en druk zetten, met Dembélé diep, Sonck in zijn rug en Hazard in een centrale positie. Plots zat er voetbal in de ploeg, haalden eerst Pocognoli en daarna Swerts de achterlijn. Plots werd zelfs gescoord.

Doorgaan, denkt een mens dan. Maar toen sloeg de mist toe. De vuurpijlen deden het ook weer misten in het hoofd van de flexibele en nooit met denken ophoudende Vandereycken. Toen de Duivels na de korte pauze weer op het veld verschenen, had de bondscoach weer ingegrepen: Dembélé speelde opnieuw op rechts, Sonck was weer onbereikbaar diep en alles stokte opnieuw. Waarop de verdediging ging schutteren en de WK-droom uit elkaar spatte. Het waren maar een paar minuten, want al snel viel De Sutter in, maar wel cruciale.

Kapblok

Hoe moet het nu verder? Vanavond is Kompany er weer bij, dat scheelt. Wellicht komt er wat meer ruimte voor de counter. Maar slaagt de coach erin om voldoende geloof in zijn tactische kunnen op de groep over te brengen? De onvrede bij de dragende spelers – die zelf ook faalden – was groot zaterdag. Met het hoofd op het kapblok weet Vandereycken wat hem in Zenica te doen staat: toveren. Of de jonge zelfbewuste generatie moet nog een toernooi langer wachten. En dat zal zonder hem zijn. Vanavond match, morgen technische commissie. Het is één voor twaalf. S

door peter t’kint – beeld: reporters