Elisabeth Verniers

‘Tewerkstelling nieuwkomers? Geef Oekraïners tijd, maar verspil die niet’

Elisabeth Verniers Beleidsmedewerker bij Duo for a Job

‘Op het vlak van tewerkstelling wacht ons nog een serieuze uitdaging. Slechts 5% van de Oekraïners  heeft al werk gevonden’, schrijft Elisabeth Verniers van Duo for A Job. Ze schetst de moeilijkheden waar we vandaag in België mee kampen. ‘Is de snelste weg naar werk de meest efficiënte weg naar duurzame inclusie van nieuwkomers?’

Op iets meer dan 3 maanden tijd hebben 45.000 Oekraïners een tijdelijke bescherming aangevraagd en gekregen in België (ter vergelijking: tijdens de opvangcrisis in 2015 vroegen bijna 45.000 mensen asiel aan). 45.000 mensen die op korte tijd nood hebben aan waardige opvang, huisvesting, medische zorgen, school voor hun kinderen, een leefloon,…van een uitdaging gesproken! En toch is gebleken, ook al is niet alles perfect, dat België deze mensen snel heeft kunnen opvangen. De politieke wil was er, en het verwelkomend en solidair discours ten opzichte van mensen op de vlucht volgden.

De volgende uitdaging

En nu? Op het vlak van tewerkstelling wacht ons nog een serieuze uitdaging. Slechts 5% van de Oekraïners  heeft al werk gevonden. Als we de cijfers van de laatste jaren mogen geloven, zijn de professionele vooruitzichten van deze nieuwkomers niet rooskleurig. België heeft in Europa de grootste kloof in tewerkstelling tussen personen die in België geboren zijn en personen die buiten de EU zijn geboren. En er is weinig verbetering. Deze situatie is niet alleen nefast voor deze mensen zelf – werk is immers een belangrijke hefboom voor inclusie, zelfontwikkeling en sociale erkenning – maar vormt ook een bedreiging voor de welvaart van ons land. In de huidige context van krapte op de arbeidsmarkt en de ambitie om in alle regio’s van ons land een werkzaamheidsgraad van 80% te bereiken, is deze verspilling van talent absurd. 

De oorzaken voor die achterstelling van migranten op de arbeidsmarkt zijn al veelvuldig in kaart gebracht door arbeidsmarktexperts en terreinorganisaties, waaronder DUO for a JOB.

De obstakels naar tewerkstelling hebben enerzijds te maken met een aantal eigenschappen van de Belgische arbeidsmarkt: rigiditeit, etnostratificatie, discriminatie bij aanwerving, mismatch tussen vraag en aanbod,… Andere obstakels houden verband met het feit werk te moeten zoeken in een nieuw land. Nieuwkomers worden onder meer geconfronteerd met taalbarrières, de complexiteit van de procedures om hun diploma’s en ervaring te laten erkennen, een gebrek aan professioneel netwerk en van kennis van de arbeidsmarkt. 

Om met een rustig hoofd naar werk te kunnen zoeken, moet bovendien aan een aantal basisvoorwaarden voldaan zijn. Denk aan een goed dak boven je hoofd, een goede (geestelijke) gezondheid, kinderopvang, een (minimum-)inkomen en een gezonde financiële situatie, een stabiel gezinsleven,…Een moeilijke toegang tot basis dienstverlening kan in dat opzicht proces naar werk ook vertragen of belemmeren.

Hoe gaan we de inclusie van Oekraïners (en alle nieuwkomers) op de arbeidsmarkt dan vergemakkelijken, in het belang van iedereen?

Individuele én structurele oplossingen

We stoten hier op een terugkerend dilemma: is de snelste weg naar werk de meest efficiënte weg naar duurzame inclusie van nieuwkomers? Het is aangetoond dat een langdurige uitsluiting van de arbeidsmarkt een handicap wordt en de kansen om later een job te vinden vermindert. Anderzijds verhoogt een overhaaste activering het risico dat nieuwkomers terechtkomen in onaantrekkelijke, onzekere jobs zonder uitzicht op sociale mobiliteit, wat leidt tot een snelle uitval (zie het recente doctoraat van Dries Lens). Er is ook een derde weg. Op individueel niveau heeft elke nieuwkomer nood en baat bij een duurzaam arbeidstraject. Een persoonlijke en intensieve begeleiding, zoals die door een mentor is in dit opzicht doeltreffend. Niet alleen om te zorgen voor een stijging van de werkzaamheidsgraad, maar ook om de duurzaamheid en de kwaliteit van de jobs en de juiste “match” tussen de persoon en de job te garanderen. En dat kost tijd. 

Willen we de toegang tot de arbeidsmarkt voor nieuwkomers versnellen of op zijn minst vergemakkelijken, moeten we in de eerste plaats zorgen dat aan de basisvoorwaarden die nodig zijn om werk te zoeken voldaan wordt. Tegelijkertijd moeten de structurele oorzaken van de ongelijkheid op de arbeidsmarkt voor alle mensen met een migratieachtergrond worden aangepakt. Er liggen al pistes voor verbetering  tafel. Een einde maken aan deze structurele ongelijkheid: daar ligt de urgentie, toch?

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content