Waarom lukt die gezonde geest in een gezond lichaam maar niet?'

Waarom is verandering teweegbrengen in onze wereld zo moeilijk?, zucht Tommy Browaeys. ‘Eerlijk gezegd: ik weet het niet zo goed meer.’

“Alles moet veranderen als je wil dat alles hetzelfde blijft.” Wannes Cappelle van Het Zesde Metaal heeft de gave om de dingen zowel poëtisch als met een klinkende tongval te benoemen. Verandering is één van de thema’s waar menig denker zich al aan gewaagd heeft, welke huid die zich ook aanmeet: filosoof, wetenschapper, schrijver, scenarist, zanger,… Ik nodig je uit om er eens een zoekmachine op na te slaan. Misschien kan ChatGPT wel een lijstje op jouw maat aanleggen. Eén van de meest geciteerde is misschien wel eentje die volgens bepaalde bronnen onterecht aan Einstein toegeschreven wordt: “Waanzin is steeds opnieuw hetzelfde doen en toch een andere uitkomst verwachten.”

Nadat ik me tien jaar geleden na een mentale knauw terug opgeraapt had, vond ik een stukje van mijn – sorry voor het dure woord – missie in de bescheiden poging om de wereld een kleine beetje te veranderen, naar mijn gevoel beter te maken. Ik wilde via mijn verhaal een verschil maken, al was het maar voor een handvol mensen. Als de stevige traandruppel die na de pijnlijke plons een cirkeltje maakt dat traag uitdijt. Waarbij verschillende cirkels elkaar na verloop van tijd raken en delen van individuele kwetsbaarheid meer dan ooit in een collectieve kracht uitmondt. En als de wereld veranderen onmogelijk zou blijken, misschien wel de manier hoe wij die beleven. Omdat perceptie vaak de enige realiteit is.

In mijn boek Wake-up Call (2016) schreef ik hoe de teller van langdurig zieken naar een alarmerend hoge 335.000 klom. Ondanks heel veel inspanningen van onze samenleving lijken we het tij maar niet te kunnen keren. We gaan ondertussen in versneld tempo naar 500.000 langdurig zieken, uiteraard niet allemaal omwille van mentale malaise. Toch zullen er bij de niet-psychische categorieën ongetwijfeld heel wat aan stress gerelateerde letsels of klachten zijn. Want heel vaak is een kinesist de eerste medisch geschoolde met wie een patiënt deelt dat het minder gaat. Of die dat aanvoelt en kleine prikjes naar verdere hulp geeft. Als er studenten revalidatiewetenschappen zijn die zich afvragen waarom ze ook op psychologie moeten kauwen, krijgen ze later van mensen die met nek-, rug- of andere klachten op hun tafel liggen ongetwijfeld de bevestiging.

“The greatest discovery of all time is that a person can change his future by merely changing his attitude.” (Oprah Winfrey)

Bij de afhakers vinden we al lang niet enkel (ervaren) werknemers meer die onder de (werk)druk bezwijken. Ook onze jongeren delen steeds steviger in de klappen, wat nog meer zorgen baart. Wanneer onze wissels op de toekomst blokkeren, zit onze maatschappijtrein op een doodlopend spoor. En de geschiedenis leert dat mensen in die wagons zelden met goed nieuws terugkeren. Eerlijk gezegd: ik weet het niet zo goed meer.

Waarom slagen wij er niet in om het aan te pakken? Het zou toch makkelijker moeten zijn om daar iets aan te doen dan een antwoord te vinden op die vreselijke ziekte met een k. Omdat het antwoord, en dat geloof ik nog echt, heel vaak in onszelf ligt. Er valt inspiratie genoeg te rapen en diep vanbinnen weten we het. Nooit was er meer content voor minder ratrace, kregen we tips aangereikt rond mindfulness, vertragen en (zelf)zorg voor die gezonde geest in een gezond lichaam.

Zelfs de grootste stresskonijnen raken soms overtuigd, wanneer mensen als Steven Laureys hen ademend en mediterend laten voelen dat het meer dan geitenwollensokkerij is. Benieuwd hoe zij nu in het leven staan. Wat is veranderd en wat bleef hetzelfde? Ik hoop voor hen dat het nog steeds werkt.

Keren we met z’n allen na zo’n aha-erlebnis niet te snel terug naar de spiraal van business as usual? In plaats van iets te veranderen om dezelfde te kunnen blijven, wijzen we dan gemakshalve vooral vingerwijzend naar de context waarin we mee moeten. Want die maakt het ons onmogelijk om te zijn wie we zijn, toch? Daar zijn we het met zeer velen over eens. Niet in het minst dankzij de lopende negatieve vuurtjes die ons via sociale media verder aanstoken en rookgordijnen optrekken rond wat wel goed gaat. Naar goede gewoonte worden er meer extra blokjes opgegooid dan dat er geblust wordt. Omdat (vervuilde) perceptie vaak de enige realiteit is. En volgen makkelijker is dan ooit.

Ondertussen regent het klimaatrecords, haasten we ons met zijn allen langer dan ooit in de files, misschien op weg naar een uurtje yoga om even te ontsnappen aan de realiteit. Of toch minstens aan onze kijk erop. Wat mij met een blik in de spiegel geholpen heeft, zijn deze vragen: Hoe begin ik morgen aan een andere toekomst? Wat wil en kan ik veranderen? Wat niet? En hoe ga ik er dan mee om zodat ik, misschien een beetje anders, dezelfde blijf? Ik weiger in al mijn naïviteit te geloven dat het enkel druppels op een steeds hetere en grotere plaat zijn. Echt.

En als je op dit moment in die vermaledijde statistiek zit of in die richting afglijdt, stel jezelf dan ook die vragen en steek je hand uit naar hulp. Onze samenleving moet nog sterk genoeg zijn om als vangnet te fungeren. Dat zelfs een trampoline wordt en mensen krachtiger doet opveren. Tien jaar geleden geloofde ik het een tijd niet. Toch had Wannes Cappelle ook toen gelijk, in ‘Ploegsteert’, één van de mooiste Vlaamse liedjes ooit: “’K komme weer ik ga der staan.”

Uitsmijter:
Een kleine pauze? Ga even in ‘Samasthiti’ staan, een stabiliteitshouding (zie foto) uit de yoga die dient om te aarden en je met jouw ademhaling te verbinden. Kleine prikjes van besef in het moment. In jouw moment.