‘Zorgbudget Vlaamse Sociale Bescherming wordt minder toegankelijk voor de meest kwetsbaren’

‘De Vlaamse Regering voert een bijkomende drempel in voor sociale rechten’, schrijft Xavier Brenez van de Landsbond van Onafhankelijke Ziekenfondsen. ‘Door deze maatregel vergroot de Vlaamse Regering de ongelijkheid, de gezondheidskloof en dat is voor ons onacceptabel.’

Wie in België veel zorg nodig heeft, kan een beroep doen op de Vlaamse Sociale Bescherming (VSB). Die geeft een zorgbudget aan mensen die gedurende een lange periode veel zorg nodig hebben. Met dat budget kunnen ze de kosten betalen van bijvoorbeeld een woonzorgcentrum, een rolstoel, thuiszorg of andere hulp.

Op voorstel van minister Wouter Beke voert de Vlaamse Regering een extra drempel in waardoor dit zorgbudget minder toegankelijk wordt voor de meest kwetsbaren. Om aanspraak te maken op een zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden (130 euro per maand) wordt er een inschatting gemaakt van de specifieke zorgzwaarte van een burger. In een democratische rechtstaat bestaat er voor zulke beslissingen altijd het recht tot beroep. Maar de Regering kiest er voor om dit fundamenteel recht op bezwaar aan te tasten door een bijkomende financiële en administratieve drempel toe te voegen: een dossiertaks van 75 euro voor mensen die een bezwaar willen neerleggen omdat ze niet akkoord zijn met het resultaat van een zorgzwaartebevraging binnen de Vlaamse Sociale Bescherming.

Op vrijdag 19 maart keurde de Vlaamse Regering een herziening van het decreet Vlaamse Sociale Bescherming goed. De wet wordt slechts beperkt gewijzigd, zodat de inhoud ervan gemakkelijk passeert. Dit is dus een handige manier om een ingrijpende verandering onder de waterlijn door te voeren. Zowel de Sociaal Economsiche Raad van Vlaanderen als de Vlaamse Raad voor Welzijn, gaven hierover een negatief advies. Ook wij, de Onafhankelijke Ziekenfondsen, gaan niet akkoord met deze wijziging en vragen een schrapping van dit artikel via de aankomende parlementaire debatten.

Wij hebben een fundamenteel bezwaar tegen de invoering van een dossiertaks om aanvragen tot bezwaar van burgers af te remmen. Het is eigenlijk simpel: het recht op bezwaar is fundamenteel. Het betaamt een overheid niet deze te willen uithollen. De overheid organiseert bovendien een ongelijke behandeling van haar burgers. Het is immers evident dat kwetsbare personen – de groep die juist door zo’n zorgbudget ondersteund worden – minder gemakkelijk in beroep kunnen gaan dan meer bemiddelde burgers. Stel je maar eens voor dat je moet afzien van een gegrond bezwaar omwille van financiële redenen en zo geen bijkomende zorg kan organiseren. Hierbij moet men weten dat 20% van bezwaardossiers gegrond worden verklaard. Door deze maatregel vergroot de Vlaamse Regering de ongelijkheid, de gezondheidskloof en dat is voor ons onacceptabel.

De minister zal argumenteren dat er wordt voorzien in een lagere taks voor mensen met een statuut van verhoogde tegemoetkoming en zelfs een kwijtschelding voor mensen met bepaalde erkenningen waaruit kwetsbaarheid blijkt. Maar iedereen weet dat deze statuten nooit sluitend zijn en dat er altijd mensen uit de boot vallen. Het probleem van onderbescherming is bekend. De Vlaamse Regering slaagt er nu in om ook tussen de groep van kwetsbare personen een opdeling te voorzien. De ene groep betaalt slechts een halve taks; de andere moet niets betalen.

Als puntje bij paaltje komt dan is het finaal argument van de Vlaamse Regering terug te brengen tot een budgettaire kwestie: men vreest een toeloop aan bezwaren omwille van een hervorming van de bezwaarprocedure. Deze procedure zal nu meer inzetten op een herbevraging van de persoon i.p.v. een schriftelijke behandeling (met hoorrecht) door een zetelende commissie. Het is echter maar de vraag of er zo’n toeloop komt. Momenteel werd er slechts in 1,5% van de dossiers een bezwaar ingediend. Deze aanname wordt door de Regering dan ook niet gefundeerd.

Zullen de vermeende baten de kosten wel overtreffen? Waarschijnlijk niet, aangezien de administratie moet nakijken of de dossiertaks wel betaald is, vragen hierover beantwoorden, moet nakijken of de persoon in kwestie geniet van één of ander statuut en hier het bedrag aan aanpassen, enzovoort. Dit is opnieuw een hele administratieve mallemolen waar niemand beter van wordt. In eerste plaats de burger niet, maar eigenlijk ook de overheid niet.

Xavier Brenez is directeur-generaal van de Landsbond van Onafhankelijke Ziekenfondsen.