‘Wouter Beke is politiek verantwoordelijk, maar Margot Cloet gaat evenmin vrijuit’

‘Margot Cloet is een van de architecten van het wzc-beleid dat de vorige maanden zo vreselijk heeft gefaald’, merkt Knack-redacteur Walter Pauli op.

Als er in het begin van de coronacrisis te weinig mondmaskers voorradig waren, dan was dat de schuld van minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD). Als in supermarkten coronamaatregelen overtreden werden, dan lag dat aan het gestuntel van premier Sophie Wilmès (MR). Als sommige scholen na maanden lockdown ‘nog niet klaar waren’ om leerlingen op te vangen, dan kwam dat door de communicatie van onderwijsminister Ben Weyts (N-VA). Wat er ook fout gelopen is in de coronacrisis: het is altijd de schuld van de politiek. Als er huiveringwekkend veel coronaslachtoffers vielen in de woonzorgcentra (wzc’s), dan is dat de schuld van welzijnsminister Wouter Beke (CD&V).

Dat laatste punt maakte Margot Cloet vorige week nog eens met veel ijver. Cloet is gedelegeerd bestuurder van Zorgnet-Icuro, de koepel van christelijke en openbare wzc’s. Na haar getuigenis vorige week in het Vlaams Parlement over wat er fout was gelopen in haar sector, konden parlementsleden en pers niet anders dan besluiten dat werkelijk alles uiteindelijk de schuld is van Wouter Beke.

Merkwaardig. Wouter Beke is sinds oktober 2019 Vlaams minister van Welzijn. Toen in maart de coronacrisis uitbrak, was hij pas een half jaar in functie. Zeker, zijn eerste zes maanden waren geen voorbeeld van flink beleid, ook al omdat zijn kabinet niet echt sterk oogt. Voor de wzc’s viel Beke dus terug op het wetgevende kader dat hij erfde van zijn voorganger, Jo Vandeurzen. Diens kabinetschef heette Margot Cloet. En dus is zij een van de architecten van het wzc-beleid dat de vorige maanden zo vreselijk heeft gefaald.

De heisa over het acute gebrek aan mondmaskers voor het zorgpersoneel is daarbij slechts klein bier vergeleken met de structurele problemen van de sector. Een groot aantal wzc’s rekent wel forse tarieven aan, maar zet daar veel te vaak ondermaatse zorg tegenover. Dat is niet de schuld van het niet- of laaggekwalificeerde, vaak Nederlandsonkundige ‘zorgpersoneel’, maar van directies en uitbaters. En uiteindelijk van hen die het decretale kader uittekenden dat dat allemaal toeliet. Dat is dus onder meer Margot Cloet zelf. De falende zorg is het echte drama van de wzc’s. Een aan corona stervende bejaarde die alvast in een lijkzak werd gelegd: of de zorgkundige die dat deed al dan niet een mondmasker droeg, verandert niets aan de schande van het gebeuren.

Dat probleem dateert van vóór Beke. Al in 2017 maakte het duidingsprogramma Pano een ontluisterende documentaire over de wantoestanden bij de commerciële wzc’s. Minister Vandeurzen beloofde beterschap. Dat kon hij alleen door te ‘onderhandelen’ met de sector. Vandeurzen mocht beleefd komen praten over transparantie (die kon hij niet afdwingen), over het deel van de financiering dat naar patiënten ging en niet naar de instellingen, hun eigenaars en aandeelhouders (dat kon hij niet opleggen), over meer en beter personeel (daar kon hij hoogstens op aandringen). Wouter Beke heeft hetzelfde mogen meemaken met Zorgnet-Icuro. Toen Beke in april van de Nationale Veiligheidsraad te horen kreeg dat in de wzc’s weer beperkt bezoek toegelaten werd, was de eerste reactie van Cloet: ‘Hoe? En ik ben niet ingelicht?’ En dus werd de aangekondigde maatregel ingetrokken: de échte baas was vooraf niet gehoord. Vervolgens liep de dodentol in de wzc’s onverminderd op, hoger en hoger. Nu doet Cloet alsof dat vooral de schuld van Beke is.

In het buitenland worden machtige spelers als Cloet harder ondervraagd over hun eigen falen. Vaak moeten ze zelfs een advocaat in de arm nemen om zich te wapenen tegen class-actions van getroffen families. In Vlaanderen zet zo iemand een grote mond op voor een parlementaire commissie, en probeert ze een minister erbij te lappen. Het is mogelijk dat Beke ontslag moet nemen: hij is politiek verantwoordelijk. Maar Margot Cloet gaat evenmin vrijuit.

Toen minister van Binnenlandse Zaken Johan Vande Lanotte (SP) en minister van Justitie Stefaan De Clerck (CVP) in 1998 ontslag namen na de ontsnapping van Marc Dutroux, vertrok ook rijkswachtgeneraal Willy de Ridder. Zo ging dat en zo hoort dat, ook al bedroeg de maatschappelijke prijs van die kortstondige ontsnapping maar een fractie van de drama’s in de wzc’s de afgelopen maanden. Heeft iemand Margot Cloet zich hiervoor al horen verontschuldigen? Of reserveert ze die excuses voor de aankondiging van haar ontslag?