‘Wetenschappers moeten meer naar buiten treden met hun kennis, maar ook met hun twijfels’

Topwetenschap, muziek, lekker eten en bier. Dat zijn de ingrediënten van het openlucht wetenschapsfestival Sound of Science dat wetenschap dichter bij het grote publiek moet brengen. Ook in tijden van verkiezingen.

Met een pintje in de ene hand en een hotdog in de andere naar een bevattelijke uiteenzetting over vertical farming, biohacking of meditatie luisteren in een gezellige tent op een festivalterrein? Het kan op 24 & 25 mei tijdens de tweede editie van Sound of Science in Fort 4 in Mortsel, een interactief en toegankelijk festival voor iedereen die meer over wetenschap wil te weten komen.

‘Mensen zijn er zich niet altijd van bewust hoeveel zaken in ons leven met wetenschap en technologie te maken hebben’, zegt wetenschapscommunicator en kankeronderzoekster Hetty Helsmoortel, een van de twee hoofdorganisatoren van Sound of Science. ‘Natuurlijk hoef je niet altijd te weten hoe alles tot op het draadje in elkaar zit, maar het is wel fijn als je op een makkelijke manier toegang krijgt tot wetenschappelijke informatie. En dat proberen wij te doen met dit festival: op een heldere en eenvoudige manier kennis overbrengen.’

De affiche bestaat onder meer uit bekende namen zoals topdokter Steven Laureys, Angelique Van Ombergen, Nic Balthazar, Stijn Meuris en John Collins, wereldrecordhouder papieren vliegtuigjes gooien. De thema’s gaan van ‘Wie is de grootouder van de bloemkool?’ over ‘Hoe maak je virtual reality?’ tot ‘Waarom mag je de Holocaust wél ontkennen?’.

De Universiteit van Vlaanderen, die ook op Knack.be erg succesvol is, haalt enkele aanwezige wetenschappers na hun uiteenzetting uit hun tent om hen het hemd van het lijf te vragen.

Je kan de wetenschap ook actief beleven door je bijvoorbeeld te laten opsluiten in een wetenschappelijke escape room of deel te nemen aan een workshop over biohacking. Of, je kan getuige zijn van hoe een echte dinosaurus uit steen wordt bevrijd door medewerkers van het Museum voor Natuurwetenschappen.

De ‘makers’ kunnen hun hart ophalen met onder meer lezingen van Henk Rijckaert en Lieven Scheire. Voor de kunstliefhebbers is er wetenschapstheater met onder meer een theatervoorstelling over kwantummechanica.

Gortdroog en saai?

Voor Helsmoortel is Sound of Science alvast een droom die uitkomt. ‘Wij zijn in België wereldtop in festivals organiseren. We zijn ook wereldtop in wetenschap, al durven we dat niet altijd toegeven. Ik vond het vreemd dat er geen combinatie van de twee bestond en besloot samen met mede-organisator Toon Verlinden om dan maar zelf iets op poten te zetten. Tot onze eigen grote verbazing was de eerste editie volledig uitverkocht. Het betekent dat er heel wat interesse is van het grote publiek.’

Dat wetenschap gortdroog en saai zou moeten zijn, is volgens Helsmoortel al lang achterhaald. Integendeel, het is best eenvoudig om mensen te enthousiasmeren. ‘Ik heb het gevoel dat we op dit moment in een positieve flow zitten. Mensen willen meer over wetenschap weten, op voorwaarde dat het op de juiste manier wordt overgebracht, door er bijvoorbeeld een verhalend sausje overheen te gieten of beleving aan toe te voegen. Als je het dan ook nog eens combineert met fijne muziek en lekker eten, komt het allemaal iets makkelijker binnen.’

De wetenschap is niet perfect

Het is bovendien dringend tijd dat meer wetenschappers uit hun ivoren toren naar buiten treden, vindt de organisatrice, want pseudowetenschap, die momenteel opgang maakt in de vorm van klimaatontkenners en anti-vaxers, is een grote uitdaging voor de wetenschap.

Helsmoortel: ‘Ik vind dat wetenschappers nog veel meer hun kennis moeten etaleren, zowel via sociale media als via televisie en kranten. Maar ze moeten ook open zijn over de twijfels waar ze mee zitten. Wetenschap is nu eenmaal niet perfect. Het zijn vaak ook maar hypothesen, die voortdurend worden bijgesteld. Het is belangrijk om te weten hoe wetenschap werkt. Hoe komt het dat men de ene dag zegt dat rode wijn goed voor je is en de andere dag blijkt dat dat niet zo is? We moeten dat meer uitleggen. Daarnaast moeten wetenschappers ook hun plek opeisen in het politieke debat. Mijn oproep aan wetenschappers is: “zorg dat je als wetenschapper zichtbaar, bereikbaar en geloofwaardig bent.”‘

Naast een Sound of Science Night voor de nerds & geeks op vrijdag, krijgen ook kinderen op het festival extra aandacht met een familiedag op zaterdag. Bedoeling is dat kinderen samen met hun ouders op een boeiende manier in contact komen met wetenschap.