Hoe gevaarlijk is de nieuwe coronavariant?

Een nieuwe variant van het coronavirus verspreidt zich momenteel snel in het zuidoosten van Engeland. Ze zou maar liefst 70 procent besmettelijker zijn.

Op basis van voorlopige modellen en de snel stijgende incidentie (de bevestigde coronabesmettingen per 100.000 inwoners, red.) concludeert de Britse expertengroep NERVTAG dat een nieuwe coronastam zich sneller kan verspreiden.

‘We hebben de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) op de hoogte gebracht en blijven de beschikbare data analyseren om ons begrip te verbeteren’, zegt professor Chris Whitty, de Chief Medical Officer van Engeland, in een mededeling. ‘Er zijn momenteel geen aanwijzingen dat de nieuwe stam tot een hoger sterftecijfer leidt of dat hij een invloed heeft op vaccins en behandelingen.’

Momenteel wordt er ‘dringend werk verricht’ om dat te bevestigen via onderzoek.

Londen en zuidoosten van Engeland vanaf zondag op slot

De Britse premier Boris Johnson besliste al dat Londen en het zuidoosten op slot gaan. De beperkingen duren twee weken en worden op 30 december herzien.

‘We kunnen niet doorgaan met Kerstmis zoals gepland’, aldus Boris Johnson. Volgens Johnson is de nieuwe variant mogelijk 70 procent besmettelijker dan de huidige. Uit cijfers van het Britse statistiekbureau ONS blijkt dat de nieuwe variant in korte tijd de meest voorkomende is geworden in Londen en het oosten van Engeland. De nieuwe mutatie was op 9 december al goed voor 62 procent van alle nieuwe coronabesmettingen in de Britse hoofdstad. In Oost-Engeland ging het op die datum om 59 procent van alle gevallen die aan het licht kwamen. De cijfers maken duidelijk hoe snel de gemuteerde versie van het virus om zich heen grijpt. Op 18 november maakte deze coronavariant, die in september voor het eerst opdook in Engeland, nog maar 28 procent van de geconstateerde gevallen in Londen uit.

‘Als de feiten veranderen, moet je je aanpak veranderen’, zei Johnson. De transmissiesnelheid van de nieuwe variant mag volgens hem niet genegeerd worden. ‘Als het virus zijn aanvalsmethode verandert, moeten we onze verdedigingsmethode veranderen’, zegt de premier.

Verschillende Europese, maar ook niet-Europese, landen hebben een reisverbod opgelegd voor passagiers vanuit het Verenigd Koninkrijk.

Hoe bezorgd moeten we zijn?

Mutaties van een virus komen geregeld voor. Vaak zijn die niet direct problematisch. Het virus reproduceert zich miljarden keren in menselijke cellen, dus is het logisch dat er af en toe eens wat kopieerfouten optreden. De Europese variant heeft bijvoorbeeld soepeler uitsteeksels dan het oorspronkelijke Wuhan-virus en een Spanje-variant verspreidde zich via vakantiegangers over heel Europa. In Denemarken werd onlangs een nertsenvariant ontdekt die in laboratoria iets minder resistent bleek tegen antistoffen. Door alle nertsen af te maken, werd die mutatie uitgeroeid.

De gemuteerde variant in Engeland heeft de code VUI-202012/01 gekregen en verschilt op meerdere onderdelen genetisch van de eerdere varianten. Wetenschappers die zich met het probleem hebben beziggehouden denken vooralsnog niet dat de nieuwe versie gevaarlijker is. Maar dat moet nog worden gestaafd via onderzoek. Het kan zijn dat wanneer een virus besmettelijker wordt, er meer mensen ziek kunnen worden en er dus ook meer mensen in het ziekenhuis kunnen worden opgenomen. Maar het kan ook zijn dat de mutatie ervoor zorgt dat je juist minder ziek wordt.

Volgens viroloog Marc Van Ranst gaat het om een ‘mineure’ variant. ‘Virussen muteren continu, en als ze dat doen worden ze vaak eerder overdraagbaarder dan ziekteverwekkender’, legt Van Ranst uit. ‘Dat is het meest interessant voor een virus.’ Dat Engeland over gaat tot strengere maatregelen is volgens hem vooral een gevolg van de grote stijging van het totale aantal gevallen, en komt niet zozeer door de nieuwe variant.

De WHO staat in nauw contact met het Verenigd Koninkrijk over de verspreiding van de nieuwe variant. De autoriteiten van het VK zullen informatie en de resultaten van hun analyse en lopende studies blijven delen, klinkt het. ‘We zullen de lidstaten en het volk op de hoogte houden als we meer te weten komen over de kenmerken van de variant van het virus en de gevolgen ervan’, aldus de WHO.

Komt de mutatie in België voor?

De mutatie is de voorbije maanden ook al in België opgedoken, zegt Marc Van Ranst. ‘We zagen de voorbije maanden 4 gevallen bij een steekproef van 2.000 stalen in ons labo’, klinkt het. Dat er in het VK meer gevallen zijn van de variant, komt volgens de viroloog omdat er meer naar gezocht wordt.

Heeft de nieuwe variant een invloed op het vaccin?

De experten van de Europese Unie zijn op basis van de informatie die momenteel beschikbaar is, tot de conclusie gekomen dat de huidige coronavaccins ook doeltreffend blijven tegen de gemuteerde variant. ‘De mutatie situeert zich niet op het zogenaamde stekeleiwit dat door de vaccins gebruikt wordt om het lichaam antistoffen te laten maken’, zegt Isabel Leroux-Roels van CEVAC (Centrum voor Vaccinologie) van het UZ Gent in De Ochtend op Radio 1.

Het is echter niet uitgesloten dat er in de toekomst een mutatie optreedt die wel een impact heeft op de vaccins. Wanneer heel veel mensen gevaccineerd zijn, zal het virus daar immers een nadeel van beginnen te ondervinden en mogelijk zwaarder muteren. Mocht dat zo zijn, dan zijn de vaccins snel en makkelijk aan te passen omdat preklinisch onderzoek al is gebeurd. Ook griepvaccins worden regelmatig aan mutaties aangepast.