De Ierse bevolking zal zich vrijdag 22 mei uitspreken voor het ‘Yes’- of het ‘No’-kamp. Nee, niet voor onafhankelijkheid zoals dat even geleden in Schotland het geval was. Het katholieke land gaat een historische dag tegemoet waarbij voor het eerst ter wereld in een referendum, democratisch over het homohuwelijk beslist zal worden.
Zeventien landen wereldwijd en bepaalde staten in Mexico en de Verenigde Staten (waar het Hooggerechtshof in juni het echter voor eens en voor altijd voor het hele land kan bepalen) hebben sinds begin jaren 2000 het homohuwelijk gelegaliseerd.
Historisch
Hoe Ierland zich dan onderscheidt? In bovenstaande gevallen werden de beslissingen genomen door de wetgevende macht of rechtbanken, in Ierland ligt de keuze bij het volk. Het referendum op vrijdag 22 mei kan dus een historische dag worden: het eerste land ter wereld waarbij de burgers zelf een oordeel vellen over de legalisering van het homohuwelijk: ‘Yes’ of ‘No’.
Sinds 2010 mochten holebi’s in Ierland wel al wettelijk samenwonen. Het nu voorgestelde amendement moet dat echter uitbreiden en heeft invloed op Artikel 41 van de grondwet waar volgende regel moet worden toegevoegd:
‘Het huwelijk kan volgens de wet gesloten worden tussen twee mensen zonder onderscheid op vlak van geslacht.’
Dat betekent dat wanneer een koppel van hetzelfde geslacht huwt, zij volgens de Ierse Constitutie identieke rechten hebben als bij huidige huwelijken tussen man en vrouw.
Katholiek
De legalisering van het homohuwelijk is een grote stap voor vele landen, maar vooral voor het erg katholieke Ierland. Nog een reden waarom het referendum historisch is. Homoseksualiteit was illegaal tot 1993 en pas na twee referenda in 1995 werd scheiden in Ierland wettelijk. Bijna 85 procent van de Ieren beschrijft zichzelf nog als katholiek en de Kerk dringt er bij de gelovigen op aan voor het nee-kamp te kiezen.
Maar tijden veranderen en een positieve uitkomst voor ‘Yes’ zou getuigen van de sociale en religieuze verschuivingen in het land de afgelopen decennia. Ierland werd snel meer liberaal en seculier, volgens The Telegraph vooral als reactie op schandalen binnen de Katholieke Kerk.
In april 2014 beschuldigden de Verenigde Naties het Vaticaan ervan systematisch een beleid te hebben aangenomen dat priesters wereldwijd toeliet duizenden kinderen seksueel te misbruiken, schreef de Britse omroep BBC. Ierland was daarbij een uitzonderlijk erg geval, gezien de kleine bevolking, concludeert de Daily Beast.
Ook de afnemende opkomst in Ierse kerken is een illustratie van het veranderende sociale landschap. In de jaren ’70 trok zo’n 90 procent van de Ieren nog een keer per week naar de kerk, volgens een enquête van de Associatie van Katholieke Priesters ging dat in 2012 nog maar om 35 procent.
Zullen katholieke priesters dan verplicht zijn homohuwelijken uit te spreken als het antwoord vrijdag ja luidt? Nee. Justice Kevin Cross, rechter en voorzitter van de Referendumcommissie, is volgens The Telegraph duidelijk: net zoals katholieke priesters vandaag kunnen weigeren gescheiden burgers opnieuw te huwen, kunnen zij ook weigeren holebi’s in het echt te verbinden.
Polls
Als de bevolking zich achter ‘Yes’ schaart, zal de Marriage Equality Bill 2015 van kracht worden zoals die door het Ierse parlement – de Dáil – door een overweldigende meerderheid in maart werd gestemd.
De meest recente poll van Sunday Independent/Millward Brown aangehaald door de Daily Beast geeft de ‘Yes-vote’ 53 procent, het nee-kamp moet het stellen met 24 procent van de stemmen. Ondertussen blijft 23 procent onbeslist. Een aanwijzing voor de overwinning van het homohuwelijk in Ierland. Volgens de nieuwssite heeft Betfair die gokkers al uitbetaald die ‘Yes’ enkele weken geleden reeds steunden.
Ook The Telegraph wijst op een meerderheid voor de ja-zijde in drie verschillende polls. Bij het uitsluiten van de onbesliste kiezers blijkt daar dat tussen de 63 en 73 procent voor gelijke rechten voor het homohuwelijk zou stemmen.
Bovendien draagt het homohuwelijk de steun weg van de vier belangrijkste politieke partijen en Iers premier Enda Kenny, aldus de krant. Maar gezien de verrassende resultaten van de afgelopen Britse verkiezingen – die alle polls van tafel veegden – blijft het afwachten tot de werkelijke uitkomst.
Die zal afhankelijk zijn van de opkomst. Als jongeren, die het homohuwelijk 70/30 steunen, niet massaal naar de stembus trekken, kunnen de resultaten wel wat anders uitdraaien. Een meerderheid van de 65-plussers is volgens The Telegraph tegen het homohuwelijk gekant en het is waarschijnlijker dat die groep zijn stem uitbrengt.
Resultaten
De stembussen sluiten vrijdag rond 22u in Ierland en omdat de bolletjes er nog met het potlood gekleurd worden, zullen de eerste tellingen pas zaterdag plaatsvinden. Het uiteindelijke resultaat wordt tegen 16 of 17u die dag verwacht, aldus The Telegraph, hoewel het misschien eerder duidelijk kan worden of Ierland nu ‘Yes’ of ‘No’ koos.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier