‘Waarom is deze oorlog nodig om te doen wat al lang moet?’

De Russische invasie in Oekraïne brengt ongeziene politieke beslissingen met zich mee. ‘Maar het valt niet uit te leggen dat er een een moordende oorlog nodig is om te doen wat zich al vele decennia opdringt’, schrijft Dirk Barrez.

Zo dikwijls gezien, en toch blijft het ongelooflijk hoe de mens altijd opnieuw terugvalt op opvattingen en reacties uit het verleden. Alles wat tot de Russische inval in Oekraïne onhaalbaar was, kan ineens wel door een in Europa uitgevochten oorlog uit de heel oude tijd, toen vooral staten elkaar met de wapens bestreden.

Onze politici hangen ook in de al gevorderde 21^ste eeuw nog altijd vast aan die blijkbaar ijzeren wet dat er maar één uitzondering is waarvoor alles moet wijken, en dat is de oorlog in zijn klassieke betekenis.

Dan kan het dat Duitsland radicaal breekt met een decennialang volgehouden beleid dat gedicteerd was door zijn rol in twee wereldoorlogen. Nu levert Duitsland opeens wel wapens aan oorlogvoerende partijen. En het zal zijn bewapeningsuitgaven massaal verhogen.

Zelfs de Europese Unie zal wapentuig financieren, een al even plotse en diepgaande ommezwaai als de Duitse U-bocht.

Energietransitie

Nog belangrijker: Europa beslist eindelijk om komaf te maken met de eenzijdige afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Het zal de al lang door de galopperende klimaatverandering levensnoodzakelijke energietransitie nu versneld uitvoeren.

Al even essentieel: een groot deel van de wereld raakt het verwonderlijk snel eens om Rusland grotendeels uit het internationale geldsysteem te gooien, en de jacht op eigendommen van oligarchen te openen. Eigendommen die heel betwistbaar verworven zijn en feitelijk geroofd.

Opeens kan zowat alles wat eigenlijk altijd al moest – door een vuile oorlog. Het valt niet uit te leggen dat er een een moordende oorlog nodig is, met groot risico op uiterst gevaarlijke escalatie en tal van nefaste gevolgen, om te doen wat zich al vele decennia opdringt.

Al sinds een halve eeuw is de wereld in ‘oorlog’ tegen dreigende klimaatverandering. Tegen moordende inkomensongelijkheid. Tegen de voortdurende aanslagen op mensenrechten en democratie.

Al die tijd hadden politici de dringende opdracht om alle nodige mensen en middelen te mobiliseren om deze ‘nieuwe’ oorlogen te winnen. Ze hadden de plicht om te bouwen aan een klimaatbestendige, duurzame wereld. Dat deden ze niet. Ze hadden evenzeer de opdracht om de sociale, ecologische en democratische rechten van alle mensen te verzekeren, om overal duurzame ontwikkeling op gang te brengen en de mensenrechten daadwerkelijk waar te maken. Ze faalden keer op keer.

Het is letterlijk en figuurlijk pijnlijk dat politici in de 21^ste eeuw maar kunnen beslissen tot een snelle energietransitie, tot min of meer systemisch ingrijpen in het mondiale geldverkeer, en tot effectief najagen van onrechtmatig geroofde rijkdommen wanneer het brute militair geweld losbarst van een oorlog uit de vervlogen 20^ste eeuw.

Myanmar en Syrië

Hoe lang zullen nieuwe generaties politici wachten om de echte en talrijke ‘nieuwe oorlogen’ van de 21^ste eeuw snel en effectief te voeren, tegen de klimaatverandering en de andere ecologische catastrofes, tegen de sociale onrechtvaardigheid en ja, ook tegen de veelvormige dictatoriale en extremistische ontsporingen? Moeten daarvoor eerst duizenden mensen gedood en nog veel meer levens verwoest?

Er is tot slot nog die andere uiterst vervelende vraag: waarom kan dit niet voor Myanmar? Of voor Syrië? Elke poging tot antwoord zal reveleren hoe groot de ongelijkheid in de wereld blijft.

Dirk Barrez is hoofdredacteur van PALA.be en auteur van Transitie. Onze welvaart van morgen en 11 politieke dwaasheden. 50 jaar schuldig verzuim van onze politici