Verdoezelde New York coviddoden in rusthuizen? Gevierde gouverneur Cuomo onder vuur

Gouverneur Andrew Cuomo van de Amerikaanse staat New York kampt met toenemende kritiek nadat zijn topmedewerkster toegaf dat de regering ‘blokkeerde’ toen het staatsparlement statistieken eiste over de overlijdens in woonzorgcentra.

Het is wel eens anders geweest voor de Democraat Andrew Cuomo (63). In het voorjaar van 2020 wierp hij zich op als de anti-Trump. Zijn dagelijkse persconferentie werd ook buiten de staat veel bekeken. Zijn flegmatieke stijl en zijn gehamer op feitelijke informatie (‘Facts! facts! facts!’) brachten de vrijgezel niet alleen aanzoeken van al dan niet bekende fans, ze deden ook rumoer ontstaan over een toekomstige presidentskandidatuur. Hij bracht sindsdien een bestseller uit over zijn ervaringen en over leiderschap (zijn leiderschap!). Hij kreeg een Emmy voor zijn persconferenties.

Tegenwoordig moet Cuomo zich zorgen maken over zijn herkiezing als gouverneur in 2022. Her en der eist een oppositielid zijn ontslag, maar ook binnen de eigen partij is de weerstand groeiende.

De eerste grote klap kwam een week of twee geleden. De minister van Justitie (Attorney General) van de staat, Letitia James, beschuldigde de ploeg-Cuomo in een rapport ervan om duizenden coviddoden in woonzorgcentra niet als dusdanig geteld te hebben. De staat had officieel ruim 12.000 overlijdens in rusthuizen toegegeven, maar volgens het rapport zou dat getal 50 procent hoger kunnen liggen omdat de staat sinds mei 2020 niet langer overlijdens meetelde die buiten het rusthuis gebeurden, met name in ziekenhuizen. Nogal wat specialisten en parlementsleden vonden het rapport geloofwaardig.

Cuomo reageerde half laconiek, half gepikeerd tijdens een van zijn ooit geroemde persconferenties: ‘We zitten beneden het nationaal gemiddelde inzake overlijdens in rusthuizen, maar wie maalt daar om? Dood in een ziekenhuis, dood in een rusthuis? Ze gingen dood’.

Enkele dagen na die uitspraak stuurde de staat de cijfers bij, van 12.743 coviddoden in rusthuizen eind januari, naar bijna 15.000 een week later.

Politiek misbruik

Sinds augustus 2020 maken de diensten van de gouverneur geen bruikbare statistieken over de overlijdens in rusthuizen meer over aan het parlement, en tijdens een telefonische vergadering met Democratische verkozenen probeerde zijn topmedewerkster Melissa DeRosa vorige week uit te leggen waarom dat zo was. ‘Ten gronde’, verklaarde ze volgens een transcriptie die door de New York Post werd gepubliceerd, ‘blokkeerden we.’

Donald Trumps ministerie van Justitie dreigde met een onderzoek tegen New York. ‘We waren in een positie’, aldus DeRosa, ‘waarbij we niet zeker waren wat we aan het departement van Justitie zouden geven of wat we jullie zouden geven, en wat er tegen ons zou gebruikt worden en we waren niet zeker dat er een onderzoek zou komen’.

https://twitter.com/nypost/status/1360593098301186050New York Posthttps://twitter.com/nypost

Melissa DeRosa, Cuomo aide in nursing home cover-up, is related to top fed prosecutor https://t.co/0gT0YFP5iP pic.twitter.com/WDUfZzgk6a

— New York Post (@nypost) February 13, 2021

Dat alles snijdt niet veel hout, volgens specialisten die de plaatselijke media ondervroegen. De meeste staten geven dezelfde cijfers door aan het ministerie van Justitie als aan de eigen wetgevers, en in beide gevallen kunnen die cijfers bijgestuurd worden als er vergissingen zijn ingeslopen, of als voorlopige cijfers veranderen.

Hoewel DeRosa dat niet met zoveel woorden zei, kwam het erop neer dat zij en haar baas schrik hadden om de cijfers door te geven omdat Trump de (slechte) resultaten voor rusthuizen politiek tegen Cuomo zou kunnen gebruiken, concludeert Chris Cillizza in een analyse op de CNN-website.

Er is al langer kritiek op Cuomo’s aanpak van rusthuizen. In eerste instantie verbood hij rusthuizen om bewoners te weigeren die door het ziekenhuis werden teruggestuurd nadat ze bewezen of vermoedelijk besmet waren. Pas op 10 mei 2020 paste hij die aanpak aan. In tussentijd had zijn aanpak wellicht bijgedragen tot de verspreiding van het virus in een kwetsbare omgeving.

Anti-Trump? ‘Hoe is dit niet als Trump?’

De glorieperiode van Cuomo is al enige maanden voorbij. The New York Times berichtte over een serie topmedewerkers die ontslag namen, onder wie de topepidemioloog van de staat en de directeur van de dienst epidemiologie, maar ook topfiguren van het ministerie voor Volksgezondheid. De gemene deler in de redenen voor hun ontslag was Cuomo, die zich minder en minder aan hun adviezen gelegen liet liggen en, in de formulering van The Times, zo goed als de oorlog verklaard heeft aan zijn eigen gezondheidsdiensten.

De krant citeert een uitspraak van de gouverneur: ‘Wanneer ik ‘experts’ tussen aanhalingstekens plaats, lijkt het erop dat ik zeg dat ik experts niet helemaal vertrouw. Omdat ik hen niet vertrouw’.

New York is een wespennest voor Democraten, met de stad tegen de staat, en links tegen rechts. Cuomo heeft er vaak plezier in gehad vijanden te maken. Met onder anderen de burgemeester van New York, Bill de Blasio, heeft hij menig robbertje uitgevochten.

Maar ineens heeft hij vijanden te over en verkruimt zijn reputatie.

Persagentschap AP citeert een tweet van een partijgenote en critica van de gouverneur.’Hoe is dit niet als Trump? En wanneer hij GEDWONGEN werd toe te geven, is het meeste wat je krijgt een sorry dat ik betrapt werd… en niet eens rechtstreeks van hem of aan de families’.