Strijd om de Indische rivieren

Rivieren zijn in India het onderwerp geworden van verhitte discussies in het hooggerechtshof.

Experts voorspellen dat in de komende jaren het regenseizoen nog onregelmatiger zal worden door klimaatsveranderingen. Hierdoor trachten verschillende deelstaten rivieren voor zich op te eisen om hun waterbevoorrading te garanderen.

De landbouw in de zuidelijke staten Karnataka en Tamil Nadu is afhankelijk van de rivier Kaveri. Karnataka, de staat waar de rivier ontspringt, leidt al jaren water af voor eigen gebruik. Vorig jaar diende de buurstaat Tamil Nadu daarvoor een klacht in. In februari werd een federaal mandaat uitgevaardigd dat de waterverdeling regelt. Nu gaat Tamil Nadu ook de strijd aan om rechten over de nabijgelegen rivier Ponnaiyar te bemachtigen.

Het is maar een van de voorbeelden van conflicten over het beheer van rivieren in India. In het westen van het land vechten drie staten over hun recht op de Mahadayi. In het oosten raakt het dispuut om de Vansadhararivier niet opgelost.

‘De regens worden onvoorspelbaar, dus is de rivier belangrijker’

Door onregelmatige regens kampen veel kleine boeren met misoogsten. De regering tracht hen financieel tegemoet te komen en put uit de eigen rijstvoorraden om de getroffenen te bevoorraden. ‘In het verleden konden we gewoon het regenwater gebruiken’, vertelt rijstboer Valan aan de Washington Post, ‘maar de regens worden steeds onvoorspelbaarder, dus is de rivier veel belangrijker geworden.’

In India is jaarlijks gemiddeld anderhalve kubieke meter water beschikbaar per persoon. Volgens de criteria van de Wereldbank is India daarom een land met watertekort. Niet alleen het persoonlijke verbruik weegt op de watervoorraad. Negentig procent van het beschikbare water gaat naar landbouw. India verbouwt op grote schaal rijst, een gewas dat bijna duizend liter water per vierkante meter verbruikt, of bijna het dubbele van tarwe. Door de bevolkingsgroei wordt de landbouw genoopt nog meer te produceren.

De grote economische groei van India vergroot de dorst naar water nog. Nieuwe bedrijven en thermische centrales eisen watervoorraden op die er in praktijk niet zijn. Ook de stijging van de inkomens vergroot het probleem. Meer mensen kunnen zich vlees en zuivelproducten veroorloven, maar de betrokken industrieën hebben een heel intensief waterverbruik.

Beterschap lijkt niet in zicht. International Finance Corp. en het consultancy bureau McKinsey & Co. publiceerden dat India 1,5 biljoen kubieke meter water per jaar zal nodig hebben tegen 2030. Dat is dubbel zoveel als de bestaande voorraad en meer dan een vijfde van de verwachte wereldwijde vraag.

Conflict met China
Ook op internationaal niveau ontstaan er spanningen. Manmohan Singh, de eerste minister van India, eiste vorige week meer transparantie van China over de bouwplannen van dammen in de Brahmaputra, een rivier die vanuit Tibet naar India stroomt.
China gaf in januari groen licht voor de bouw van drie nieuwe waterkrachtdammen. Dat betekende het einde van een twee jaar lange boycot door India en milieuactivisten. De plannen maken deel uit van een nieuw energieontwikkelingsplan voor 2015.

Hoewel de dammen zoveel mogelijk gebruik zullen maken van de natuurlijke loop van de rivier, zal er toch een grote hoeveelheid water worden opgeslagen om energie op te wekken. Het is niet duidelijk welke impact dit zal hebben verder stroomafwaarts, in India.

De woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, Hua Chunying, zegt dat het land zich bewust is van de mogelijke gevolgen voor India. ‘China neemt zijn verantwoordelijkheid bij het gebruik van rivieren die over de grens gaan. Ons beleid heeft evenveel aandacht voor ontwikkeling als voor bescherming’, aldus Chunying.

Ingewikkeld politiek systeem De waterverdeling wordt bemoeilijkt door het complexe regeringssysteem in India. Maar liefst negentien partijen zetelen in de meerderheidscoalitie. De Congrespartij, die de coalitie leidt, heeft minder dan de helft van de achtentwintig staten in handen.

Veel van de coalitiepartners zijn regionale partijen. De kleinere partijen plaatsen de lokale problematiek en het belang van hun staat voorop. Nu de herverdeling van de rivieren op nationaal niveau wordt bediscussieerd, destabiliseert dat de coalitie. Regionale leiders willen de woede van de boeren, die een groot deel van hun kiezers vormen, niet op de hals halen. Zeker niet met de verkiezingen van 2014 in zicht.

Gebrek aan efficiëntie
De landbouwers zijn zich vaak niet bewust van de ernst van de situatie. Zij ontvangen van de regering subsidies voor irrigatie en kunnen goedkoper aan water raken. ‘De traditionele boeren denken dat de regering de verantwoordelijkheid heeft hen water te geven. Ze zetten zich niet genoeg in om dat water efficiënt te gebruiken’, aldus S. Ranganathan, de algemene secretaris van de vereniging voor landbouwers uit de Kaveri Delta. Volgens het Internationale Watermanagement Instituut heeft het vooral te maken met hoe je de beschikbare voorraden beheert. Veel landen in het Midden-Oosten doen het op dat vlak beter.

Terwijl het bewustzijn bij veel boeren door de misoogsten wel omhoog gaat, zijn verschillende deelstaten maatregelen gestart. Karnataka heeft de waterprijzen verhoogd. In de westelijke staat Gujarat krijgen landbouwers maximum acht uur elektriciteit voor irrigatiepompen. (JB)