‘Roepen in de woestijn was in Qatar 2022 belangrijk’

‘Het zou jammer zijn als we Qatar 2022 alleen zouden onthouden omwille van het resultaat van de Rode Duivels. Belangrijker is dat er naar aanleiding van dit WK veel aandacht was voor de Mensenrechten’, schrijft Geert Hoste naar aanleiding van de Dag van de Mensenrechten.

Het zou jammer zijn als we Qatar 2022 alleen zouden onthouden omwille van het resultaat van de Rode Duivels. Belangrijker is dat er naar aanleiding van dit WK veel aandacht was voor de Mensenrechten. De uitbuiting van de arbeidersmigranten bij de bouw van de infrastructuur en de LGTBQ+ ‘one love’-armband sprongen het meest in het oog. De dreiging met een gele kaart door de FIFA was belachelijk. Het doet het ergste vrezen voor het antwoord op de eis van Amnesty International om de arbeiders een schadevergoeding te betalen van 440 miljoen dollar.

Toch zijn de campagnes geen druppel op een hete motorkap. Bij de toekenning van organisaties in de toekomst zal er scherper toegekeken worden. Zoals deze week al bleek in Parijs waar illegale arbeidsmigranten bouwen aan het olympisch dorp.

Op 10 december is ‘de verjaardag van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.’ Sinds 1948 is een lange weg afgelegd en bijna dagelijks worden ergens in de wereld wetten gestemd die geïnspireerd zijn op die Verklaring. Om maar iets te noemen: in 2022 werd in de Centraal-Afrikaanse Republiek en in Papoea-Nieuw-Guinea de doodstraf afgeschaft. Dat brengt de stand al op 109 landen.

Ook ‘bij ons’ is nog werk aan de winkel. Er zijn de mensenrechten van Vluchtelingen en Asielzoekers die in België verblijven. En de gevangenissen kregen in juni een gele kaart van de Raad van Europa. De gevangenisdirecteuren schreven op 27 november ‘We worden gedwongen mensenrechten te schenden’. Donderdag zei de Chileense minister  van Buitenlandse Zaken in Kazerne Dossin in Mechelen: ‘Overheden zijn de grootste schenders van Mensenrechten, het moeten ook de grootste beschermers en promotoren worden’

Daarom wil ik de Mensenrechtendag niet gebruiken om te mopperen, maar om te prijzen. Want er is ook vooruitgang. Tien jaar geleden vroeg Amnesty International me om de schouders te zetten onder de oprichting van een Mensenrechteninstituut. Die oprichting stond sinds 2003 in elk regeerakkoord, maar er was geen interesse bij de regeringen om dit uit te voeren. In mijn gesprekken met partijvoorzitters hoorde ik een mix van goede wil en diepe zuchten. Tijdens een lunch bij de toenmalige Minister-President in 2015 zei hij ‘dat de andere kant van de taalgrens nooit mee zou willen’. Voor de anekdote: tussen de soep en de patatten nudgede ik ‘Waarom organiseert Vlaanderen het dan niet in zijn eentje?’.

Wat niemand toen voor mogelijk hield is nu een feit. Het Federaal Instituut voor de Rechten van de Mens werd in 2019 gestemd en bouwt aan een sterke reputatie. En dat Vlaams Mensenrechteninstituut, dat zich over de ‘Vlaamse materies’ zal buigen, komt er in 2023. Waar men eerst met getrokken messen tegenover elkaar stond, zijn de verschillende spelers naar elkaar toe gegroeid. Net op tijd om ook hier de Mensenrechten te promoten, te beschermen en af te dwingen.

Roepen in de woestijn was in Qatar 2022 belangrijk. De aanwezigheid van de Belgische Minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib, met armband, was belangrijker dan we op het eerst gezicht vermoeden. België zetelt immers van 2023 tot en met 2025 in de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties (UNHRC). Elk gebaar om mensenrechten onder aandacht te brengen loont. Brieven schrijven, petities tekenen, protesten, zelfs een banale regenboogarmband helpt.

Ook al vind ik het jammer dat geen enkele captain in Qatar er een gele kaart voor over had. Het was goed dat elke krant, elke zender de schendingen van de Mensenrechten onder de aandacht brengen. Het is telkens een wake up call voor de sportvedetten, de voetbaldeskundigen, het publiek en de politici. Hopelijk was Qatar 2022 een ‘tot hier en niet verder’. En zand erover.

Geert Hoste is comedian en mensenrechtenambassadeur.