De volledige oppositie heeft donderdagnacht na een lang debat het vertrouwen in ontslagnemend premier Mark Rutte (VVD) opgezegd wegens zijn optreden in de verkenning die tot een nieuwe regering zou moeten leiden. Alleen de coalitiepartners van Rutte steunden een motie van wantrouwen niet, maar keurden zijn optreden als VVD-leider af. Ook zo’n ‘motie van afkeuring’ is een zwaar instrument.
Zelfs de SGP, een gezagsgetrouwe partij die doorgaans heel terughoudend is met het opzeggen van het vertrouwen, steunt de motie van wantrouwen die PVV-leider Geert Wilders indiende.
Dat Rutte niet de waarheid sprak en ontkende dat hij CDA’er Pieter Omtzigt had besproken in het gesprek met de verkenners, zorgde voor een vertrouwenscrisis in de Tweede Kamer.
Rutte zelf wil doorgaan als ontslagnemend premier, ondanks de motie van wantrouwen van de oppositiepartijen. ‘Ik ga vreselijk hard werken om het vertrouwen terug te winnen van de Kamer en de samenleving’, klonk het in een eerste reactie.
Huidige verkenners opgeroepen
Ondertussen zijn de huidige verkenners Tamara van Ark (VVD) en Wouter Koolmees (D66) opgeroepen naar de Nederlandse Tweede Kamer te komen om uit te leggen of zij met VVD-leider Mark Rutte gesproken hebben over zijn gespreksverslag, voordat de stukken uit de verkenning inzichtelijk waren gemaakt voor de andere partijleiders. Een voorstel daartoe van FVD-voorman Thierry Baudet kreeg ruime steun.
Voormalig verkenner Kajsa Ollongren zei eerder in het debat van donderdagavond al dat zij niet de bron is waarvan Rutte ‘via via’ hoorde dat hij tijdens de verkenningsgesprekken toch had gesproken over kritisch CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt, en dat dit in het verslag was opgenomen. Wel was zij hier woensdagavond al van op de hoogte. Haar voormalige collega-verkenner Annemarie Jorritsma was toen niet bereikbaar en hoorde er pas donderdagochtend rond 08.00 uur over. Rutte begreep rond 07.30 uur via zijn bron dat hij toch Omtzigt genoemd had tijdens een verkenningsgesprek, terwijl hij dit vorige week nog ontkende.
Rutte zijn onthulling leidde donderdagmiddag tot consternatie in de Tweede Kamer. Andere partijleiders waren verontwaardigd dat de ontslagnemende premier al eerder dan de rest hoorde over zijn gespreksverslagen. Het debat werd geschorst omdat andere partijen uitleg eisten van Rutte. Die gaf hij niet. Rutte bleef erbij niets over zijn bron te willen zeggen. Hij zei zelf geen voordeel te hebben gehad door eerder informatie te krijgen dan de rest.
