NAVO-topman Jens Stoltenberg: ‘We zullen onze aanwezigheid in Oost-Europa uitbouwen’

Jens Stoltenberg

NAVO-chef Jens Stoltenberg, 63, over de nieuwe houding van de alliantie tegen Rusland en China.

Mijnheer Secretaris-Generaal, de NAVO-landen verzamelen deze week voor de eerste reguliere top na de Russische aanval op Oekraïne. Welke boodschap wil u richting Moskou sturen?

Stoltenberg: De boodschap luidt dat wij Oekraïne met man en macht ondersteunen en dat we alles zullen doen om onze leden en het NAVO-gebied te verdedigen. Dat is ook essentieel om een uitbreiding van de oorlog, die verder reikt dan Oekraïne, te verhinderen.

Wat betekent dat concreet?

Stoltenberg: In Madrid worden cruciale beslissingen genomen voor de toekomst van de NAVO. We zullen een nieuwe strategisch concept ontwerpen, onze defensiecapaciteit versterken en een omvattend hulppakket voor Oekraïne voorleggen.

In het huidige NAVO-concept wordt Rusland als strategische partner omschreven. Geldt dat nog?

Stoltenberg: Toen we het Strategisch Concept besloten in 2010, was de toenmalige Russische president Dmitri Medvedev nog te gast op de NAVO-top. Vandaag moet Rusland de grootste oorlog in Europa sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog verantwoorden. Rusland is geen strategische partner meer. Het land vormt de grootste onmiddellijke bedreiging voor onze veiligheid en onze waarden. Dat zal het nieuwe concept weerspiegelen.

De oorlog in Oekraïne is brutaal. Maar een oorlog tussen de NAVO en Rusland zou erger zijn.

Blijft in dat ontwerp nog ruimte voor dialoog?

Stoltenberg: Rusland blijft onze grootste buur en heeft het grootste nucleaire arsenaal van de wereld. Wat hebben communicatiekanalen nodig die ervoor zorgen dat misverstanden niet tot oncontroleerbare reacties leiden. Ooit zullen we hopelijk weer over wapenbeheersing kunnen praten. Maar dat is alleen mogelijk wanneer Rusland zijn brutaal en illegaal gedrag fundamenteel verandert.

Frankrijks president Emmanuel Macron heeft ervoor gewaarschuwd Poetin niet te vernederen. Deelt u die zorgen?

Stoltenberg:  Deze oorlog zal, zoals de Oekraïense president Zelensky heeft gezegd, ooit aan de onderhandelingstafel eindigen. Tegen welke voorwaarden dat gebeurt, moet alleen Oekraïne  beslissen. Onze verantwoordelijkheid bestaat erin ervoor te zorgen dat de onderhandelingspositie van dat land zo sterk mogelijk is. Daarom ondersteunen alle geallieerden Oekraïne militair, financieel en humanitair. Tegelijk moeten we een escalatie vermijden. De oorlog in Oekraïne is brutaal. Maar een oorlog tussen de NAVO en Rusland zou erger zijn. Er mag geen ruimte voor twijfel bestaan in Moskou. De NAVO verdedigt elke vierkante centimeter van haar grondgebied.

 Zal het op de top in Madrid ook gaan over het concrete troepenaantal?  

Stoltenberg: We hebben de zogenaamde battlegroups in het Oosten al van vier naar acht verdubbeld. Daarmee staan op dit ogenblik in die regio 40.000 soldaten onder NAVO-commando. We zullen die aanwezigheid verder uitbouwen en ook meer materieel ter plaatste stockeren zodat we er in geval van een conflict onmiddellijk over kunnen beschikken. De oorlog in Oekraïne heeft aangetoond hoe belangrijk dat is. Mensen kun je snel verplaatsen, zwaar materieel niet.

Rusland heeft recentelijk een reeks nieuwe kernwapensystemen ontwikkeld, bijvoorbeeld de reusachtige Sarmat-intercontinentale raket, hypersone kruisraketten en een langeafstandonderwaterdrone die in staat zou zijn hele kuststroken onbewoonbaar te maken. Moet de NAVO haar nucleair arsenaal moderniseren om Poetin af te schrikken zulke wapens te gebruiken?

Stoltenberg:  We onderzoeken constant in hoever we onze atoomstrijdkrachten moet moderniseren opdat ze veilig en effectief blijven. We zorgen er altijd voor dat onze nucleaire afschrikking functioneert. Maar we zijn niet van plan om atoomwapens in Oost-Europa te stationeren. En we zullen niet weerspiegelen wat Rusland doet.

China is niet onze vijand, maar China’s opkomst vormt een uitdaging voor onze belangen, onze veiligheid en onze waarden.

Wat zegt het over de eenheid binnen de NAVO wanneer een lidstaat – in dit geval Turkije – de toetreding van Finland en Zweden blokkeert tegen de wens van alle andere leden?

Stoltenberg: Natuurlijk bestaan er tussen dertig geallieerden altijd verschillen. De beslissingen van Finland en Zweden om de NAVO te vervoegen, zijn historisch. En ik ga ervan uit dat ze lid worden. Dat zal niet alleen beide landen versterken, maar de gehele trans-Atlantische gemeenschap.

 De Turkse president Erdogan vindt altijd opnieuw nieuwe redenen om een opname te blokkeren.

Stoltenberg: We moeten de bedenkingen van Turkije ernstig nemen. Dat land heeft meer onder terreuraanvallen geleden dat eender welke andere NAVO-lidstaat. Bovendien is Turkije een belangrijke bondgenoot alleen al omwille van de strategische geografische ligging van het land. Daarom werken we intensief samen met Ankara, Helsinki en Stockholm om gezamenlijk een oplossing te vinden.

 Welke rol zal China spelen in het nieuwe Strategische Concept?

Stoltenberg: Het in Lissabon besloten Strategische Concept repte met geen woord over China. Dat zal in Madrid niet gebeuren. China is niet onze vijand, maar China’s opkomst vormt een uitdaging voor onze belangen, onze veiligheid en onze waarden. Dat zal een duidelijke boodschap van de NAVO zijn.

 Verwacht u al in Madrid een beslissing?

Stoltenberg: Dat valt nog niet te zeggen. Maar we zullen proberen zo snel mogelijk vooruit te raken.

Op welk vlak daagt China de NAVO uit?

Stoltenberg: Autoritaire staten stellen meer en meer de op regels gebaseerde orde in vraag en delen onze waarden niet. De regering in Peking onderdrukt democratische krachten in het eigen land en minderheden zoals de Oeigoeren. We moeten ook vaststellen dat Peking en Moskou elkaar diplomatiek wederzijds steunen en ook militair werken ze nauwer samen. China heeft zich ook voor de eerste keer duidelijk uitgesproken tegen de uitbreiding van de NAVO – en daarmee tegen het basisbeginsel van de Europese veiligheid dat elk land het recht heeft te kiezen tot welke veiligheidsalliantie het toetreedt

Markus Becker & Ralf Neukirch, Der Spiegel – Vertaling Wim Vermeylen.   

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content