Midden-Oosten: Joe Biden ‘steunt’ staakt-het-vuren na kritiek Democraten

In een voorzichtige telefonische mededeling liet Joe Biden aan de Israëlische premier Benjamin Netanyahu weten dat hij een voorstander is van een staakt-het-vuren in het conflict tussen Israël en Hamas. Hij ging echter niet zover een snel einde van de vijandelijkheden te eisen.

Wat er echt gezegd is, weten we niet, maar het Witte Huis gaf na het telefoongesprek een mededeling vrij waarin de essentie zou weergegeven zijn.

https://twitter.com/kaitlancollins/status/1394403432165949441Kaitlan Collinshttps://twitter.com/kaitlancollins

During his second call in two days with Israeli Prime Minister Netanyahu, President Biden "expressed his support for a ceasefire and discussed U.S. engagement with Egypt and other partners towards that end," according to White House readout. pic.twitter.com/Ikhfra3iXg

— Kaitlan Collins (@kaitlancollins) May 17, 2021

Het cruciale zinnetje was: ‘De president drukte zijn steun uit voor een staakt-het-vuren’. Het ging niet verder dan dat: Biden eiste niet dat Israël onmiddellijk de bombardementen zou stoppen of een initiatief zou nemen om een staakt-het-vuren dichterbij te brengen. Van de andere kant: het was voor het eerst sinds het geweld oplaaide dat Biden een staakt-het-vuren officieel ter sprake bracht.

‘De president herhaalde zijn forse steun voor het recht van Israël om zichzelf te verdedigen tegen willekeurige raketaanvallen’, aldus de mededeling over het telefoongesprek. Daarnaast, laat het Witte Huis nog weten, wil Biden ook dat Israël ‘elke inspanning levert om de bescherming van onschuldige burgers te verzekeren’.

https://twitter.com/ossoff/status/1394077192200630274Jon Ossoffhttps://twitter.com/ossoff

Joint Statement Urging Ceasefire in Middle East pic.twitter.com/nkTNFqH7re

— Jon Ossoff (@ossoff) May 16, 2021

Het telefoongesprek en de mededeling volgden enkele uren na een oproep van 28 senatoren (26 Democraten en 2 met de Democraten verbonden onafhankelijken) tot een onmiddellijk een staakt-het-vuren. De senatoren, die samen meer dan de helft van de Democratische fractie vertegenwoordigen, waren in hun mededeling een stuk urgenter dan de president.

Ben Rhodes, topadviseur en speechschrijver van president Obama, zag de ‘steun’ van Biden voor een staakt-het-vuren als een poging om zowel de kritiek van Democraten in te calculeren als zo min mogelijk zichtbare druk te zetten op Israël. Achter de schermen, zei Rhodes op tv-zender MSNBC, wordt er allicht wel grotere druk op Israël uitgeoefend.

Groeiende kritiek

Democraten in het Congres zijn meer dan tevoren verdeeld over het conflict. Met name de linkse jongere garde binnen de partij is dikwijls minder pro-Israël dan de oudere generaties en soms ronduit pro-Palestijns. Biden zelf vertegenwoordigt eerder de oude, pro-Israëlfractie. Zijn critici binnen de partij vinden de ‘stille, intensieve diplomatie’ van het Witte Huis in de kwestie, waarbij de VS tegelijk via hun veto kwade resoluties tegen Israël in de Veiligheidsraad tegenhouden, ontoereikend of ronduit fout.

Bernie Sanders, boegbeeld van de linkervleugel, pleitte in een opiniestuk voor een actievere rol van de VS bij het vinden van een billijke oplossing die zowel Israëli als Palestijnen toelaat in de toekomst in vrede en veiligheid te leven. ‘Ik heb de vaste overtuiging dat de VS een belangrijke rol te spelen hebben om Israëli en Palestijnen te helpen die toekomst uit te bouwen’. De VS moeten ophouden de verdediging van de regering Netanyahu op zich te nemen, aldus Sanders.

https://twitter.com/nytopinion/status/1393281405111750657New York Times Opinionhttps://twitter.com/nytopinion

"Israel has the absolute right to live in peace and security, but so do the Palestinians. I strongly believe that the United States has a major role to play in helping Israelis and Palestinians to build that future,” writes @BernieSanders. https://t.co/vNABZWX5L4

— New York Times Opinion (@nytopinion) May 14, 2021

Nadat Biden in zijn eerste mededelingen sinds het geweld oplaaide, vooral had gehamerd op het recht van Israël om zich te verdedigen, liet Ilhan Omar, Democratisch lid van het Huis van Afgevaardigden uit Minnesota, de president weten: ‘Je maakt van mensenrechten geen prioriteit. Je kiest de kant van een onderdrukkende bezetting’.

Een ander Democratisch Congreslid, Rashida Tlaib, merkte op dat je uit de mededelingen van Biden nauwelijks het bestaan van Palestijnen kon afleiden.

Zij vinden dat de miljardensteun van de VS aan Israël moet herbekeken worden.

Ook enkele partijgenoten die in het verleden Israël getrouw ondersteunden tonen dit keer nuance die er eerder niet was. Daarbij senator Bob Menendez uit New Jersey, voorzitter van de Commissie Buitenland in de Senaat, die zich naar eigen zeggen ‘ongemakkelijk’ voelt bij ‘verslagen over Israëlische militaire acties die de dood van onschuldige burgers tot gevolg hebben’. Hij toonde zich ook ongerust over de aanval tegen het gebouw waarin de internationale pers werkte.

De partijtop blijft solide pro-Israël, maar aan de basis klinkt groeiend verzet.

Wapenleveringen

De geplande wapenverkoop aan Israël ter waarde van ruim 700 miljoen dollar, die door het Witte Huis zou zijn goedgekeurd, die de Washington Post maandag onthulde, kwam vrijwel meteen onder vuur van de linkervleugel. De geciteerde Ilhan Omar liet weten: ‘Als dit doorgaat zal het (door Israël, red.) beschouwd worden als een groen licht om verder te escaleren en dit zal pogingen om een staakt-het-vuren door te voeren ondergraven’.

https://twitter.com/IlhanMN/status/1394428806442672132Ilhan Omarhttps://twitter.com/IlhanMN

Congress must intervene and stop the sale of these weapons. https://t.co/RxkrcwXNBL

— Ilhan Omar (@IlhanMN) May 17, 2021

Bijkomend probleem voor de ploeg Biden is dat het buitenlandteam nog niet helemaal geïnstalleerd is. Er is bijvoorbeeld nog geen ambassadeur benoemd in Israël. De banden van de ploeg Biden met Netanyahu zijn niet goed. En er zijn geen officiële kanalen om met Hamas te praten (Hamas wordt als een terreurorganisatie beschouwd, met wie niet gepraat kan worden). Dat is een weilig belovend uitgangspunt voor een bemiddelingspoging, laat staan om vrede te stichten.