Na drie maanden als Amerikaans president heeft Joe Biden een aantal flinke successen op z’n naam mogen schrijven. Vooral de meer dan 200 miljoen toegediende covid-vaccins doen zijn reputatie goed. Maar op het gebied van migratie heeft Biden nog niet veel kunnen betekenen.
De eerste 100 dagen van een Amerikaanse president worden gezien als graadmeter voor wat hij tijdens zijn eerste termijn kan bereiken en of hij waarmaakt wat hij tijdens de campagne had beloofd. Het concept dateert van de jaren 30, toen Franklin D. Roosevelt president werd en in zijn eerste 100 dagen maar liefst vijftien grote wetten door het Congres kreeg die moesten helpen de Grote Depressie te bevechten. Zijn pakket aan wetten staat bekend als de New Deal.
Biden beloofde 100 miljoen vaccinaties in zijn eerste 100 dagen. Hij maakte er snel 200 miljoen van, en ook dat doel haalde hij.
Sindsdien worden de eerste 100 dagen van een president gebruikt zowel door politici zelf om beloftes te doen, als door pers en oppositie om de president af te rekenen op gebroken beloftes. Op donderdag 29 april zitten de eerste 100 dagen van president Joe Biden erop (of op vrijdag 30 april, voor wie de dag van de eedaflegging niet meerekent). Tijd dus voor een analyse van hoe de 78-jarige president het er vanaf bracht in zijn eerste drie maanden in de Oval Office.
100 miljoen vaccinaties
De belangrijkste belofte die Biden maakte toen zijn presidentschap begon, was om de coronapandemie recht te trekken, onder andere door 100 miljoen vaccinaties in de eerste 100 dagen toe te laten dienen. Dat doel haalde hij al veel eerder dan gepland dus maakte hij er begin april 200 miljoen van. Ook dat doel haalde hij, vorige week woensdag. De helft van de volwassen Amerikaanse bevolking heeft tenminste één vaccinatie gehad en sinds 19 april mogen alle volwassen Amerikanen of inwoners van het land een prik halen. Dagelijks worden er zo’n drie miljoen vaccinaties gezet.
In sommige staten zijn er zelfs te veel vaccins, omdat er niet genoeg mensen afspraken maken voor een vaccinatie. Soms is er terughoudendheid jegens de vaccins vanwege angst over bijwerkingen, maar vaker komen mensen niet opdagen door praktische zaken als het niet vrij kunnen nemen van werk. Voor dat laatste introduceerde Biden afgelopen week een nieuwe troef: bedrijven die hun werknemers vrijaf geven voor een vaccinafspraak en een paar ziektedagen om te herstellen van eventuele bijwerkingen, kunnen een belastingvoordeel claimen.
Biden is niet verlegen om de vlotgetrokken vaccinatiecampagne als overwinning te claimen. ‘Als we door waren gegaan op het tempo dat we hadden toen ik het Oval Office betrok, zou het meer dan 222 dagen geduurd hebben – bijna 7,5 maanden – om 200 miljoen vaccinaties te halen. We zouden deze mijlpaal dan in september in plaats van april gevierd hebben’, zei hij vorige week in een toespraak.
De economie herstellen
Een tweede belofte die Biden maakte voor zijn eerste 100 dagen was met een plan te komen de economie te herstellen en de Amerikaanse bevolking uit de crisis te trekken. Daartoe heeft hij zeker stappen gezet, al zal de tijd moeten leren in hoeverre die stappen hebben bijgedragen aan economisch herstel.
Biden kreeg een herstelwet ter waarde van 1,9 biljoen dollar door beide huizen van het parlement. Met die wet maakte Biden onder andere 350 miljard dollar vrij voor directe fondsen aan staten en lokale overheden, 170 miljard dollar om scholen te helpen te heropenen en wordt de bijstand voor Amerikanen zonder werk verlengd en uitgebreid: werklozen krijgen nu 300 dollar per week extra bovenop de uitkering die de staat waar zij wonen al verleent.
Biden noemde zijn plan ‘een investering in Amerika die je maar eens per generatie ziet’
In februari waren nog altijd 18 miljoen Amerikanen werkloos en hadden 100.000 ondernemingen de deuren permanent gesloten. Om de wet erdoorheen te krijgen moest Biden overigens ook wel wat inleveren: zo werd het omstreden voorstel om het federale minimumloon op te trekken naar vijftien dollar per uur (het staat al ruim een decennium op 7,25 dollar per uur) uit het wetsvoorstel geschrapt.
Een tweede initiatief van Biden kwam een aantal weken geleden: hij stelde een veelomvattend infrastructuurplan voor, dat banen moet opleveren en de economie moet aanzwengelen door forse investeringen in wegen, bruggen, maar ook waterleidingen, internettoegang, en andere infrastructuurprojecten. Daarvoor wil Biden maar liefst 2,3 biljoen dollar ter beschikking stellen. De investeringen moeten gefinancierd worden met verhoogde belastingen op multinationals (de verhoging zal stapsgewijs plaatsvinden gedurende vijftien jaar). Biden noemde het plan het ‘American Jobs Plan’, om nog maar eens te onderstrepen dat deze investering in publieke voorzieningen banen moet opleveren, onder andere in de bouwsector. In een toespraak in Pittsburgh noemde Biden het een ‘een investering in Amerika die je maar eens per generatie ziet.’
Het plan is nog niet besproken in een van de huizen van het parlement.
Diversiteit bevorderen
Biden beloofde als kandidaat ook werk te maken van diversiteit binnen zijn eigen regering. Dat is gelukt: los van zijn vicepresident Kamala Harris, de eerste vrouw in die functie, die ook nog eens tot twee minderheden behoort, nomineerde Biden een bijzonder divers kabinet. Zijn kabinet bestaat voor 45 procent uit vrouwen en 55 procent uit niet-witte personen. Daarmee doet Biden het beter dan zijn maat Barack Obama, die respectievelijk 36 procent en 55 procent scoorde. En naast Harris’ verkiezing zorgde Biden ook voor een aantal andere ‘firsts’: Pete Buttigieg is de eerste openlijk homoseksuele minister in de VS, Janet Yellen is de eerste vrouwelijke minister van Financiën en Deb Haaland is de eerste minister in een Amerikaans kabinet die native American is.
Wat verder opvalt, is hoe vlotjes Biden zijn kabinetsleden benoemd heeft gekregen door de Senaat. Ook voor andere politieke functies gaat het redelijk goed, blijkt uit een tracker van de Washington Post. Een nieuwe president moet 4000 politieke functies vullen, waarvan er zo’n 1200 goedgekeurd moeten worden door de Senaat. Biden heeft er tot nog toe 171 benoemd en 36 goedgekeurd gekregen. Daarmee doet hij het beter dan voorgangers Donald Trump en George W. Bush, die na honderd dagen op respectievelijk 25 en 33 stonden. Maar Biden loopt achter op Barack Obama en Bill Clinton, die na honderd dagen respectievelijk 68 en 45 goedgekeurde benoemingen hadden.
Migratie als struikelblok
Ook op een aantal andere terreinen komt Biden z’n woord na. Zo herstelde hij het imago van de VS door opnieuw toe te treden tot het Parijs-klimaatakkoord, probeert zijn regering de Iran-deal nieuw leven in te blazen en houdt Biden zich aan de Amerikaanse commitment z’n troepen terug te trekken.
De regering Biden heeft nog geen duidelijk beleid geïmplementeerd om met de migratie om te gaan
Maar op een aantal thema’s heeft hij nog een flinke strijd voor de boeg. Het grootste struikelblok wordt misschien wel het migratievraagstuk. Hoewel niemand had verwacht dat Biden binnen 100 dagen de migratieproblematiek waar de VS al decennia mee worstelen zou oplossen, is het opvallend hoe weinig de Biden-regering op dit vlak nog heeft geinitieerd.
Er komen dagelijks recordaantallen migranten aan de zuidelijke grens aan. Dat is niet direct iets waar Biden wat aan kan doen – het is het resultaat van zowel seizoensgebonden migratie en door covid uitgestelde reizen – maar de regering heeft ook nog geen duidelijk beleid geïmplementeerd om met de migratie om te gaan. Kamala Harris is weliswaar aangewezen om de pushfactoren die migranten vanuit landen als Honduras, El Salvador en Guatemala naar de VS drijven te mitigeren, maar op andere fronten komt Biden vooralsnog z’n beloftes niet na. Zo heeft hij 545 kinderen die vanwege het Trump-beleid niet bij hun ouders zijn nog altijd niet herenigd met hun gezin.
Biden beloofde ook het aantal vluchtelingen dat op uitnodiging asiel krijgt in de VS flink op te schroeven. Onder Trump was dat aantal dramatisch gedaald naar 15.000 per jaar. Biden beloofde vanaf het fiscale jaar 2022 125.000 vluchtelingen per jaar uit te nodigen en dit jaar te beginnen met 62.500. Maar recent werd bekend dat het aantal voorlopig toch op 15.000 blijft staan. Volgens het Witte Huis komt dat omdat het immigratie-agentschap de verwerking van al die extra asielaanvragen voorlopig niet aan kan.
Dan is er nog Trumps muur. Biden legde de bouw daarvan stil bij aanvang van zijn presidentschap en gaf de opdracht tot een review van het bouwproject. Die review is nog altijd niet af. Ook slapen gezinnen die asiel aanvragen aan de zuidgrens nog altijd in detentiecentra van immigratiepolitie ICE, ondanks beloften dat dat niet meer zou gebeuren. En tenslotte heeft de Biden-regering ook nog geen juridisch onderzoek gestart naar de praktijk van zijn voorganger om gezinnen van elkaar te scheiden, wat Biden tijdens de campagne ‘crimineel’ had genoemd.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
